In een pragmatisch verhaal over smart contracts en gebouwonderhoud, schrijft smart buildings-expert Wilfred van der Plas hoe je die contracten toepast en wat het de vastgoedwereld oplevert: meer transparantie, minder gedoe en meer tijd voor de zaken die er écht toe doen.

Tijdens een workshop stelde ik aan de deelnemers enkele vragen over het thema smart contracts en onderhoud. Vijfentachtig procent van de deelnemers ondervindt uitdagingen in de uitvoering van onderhoud aan hun gebouwen of het onderhoud dat zij uitvoeren. Schokkend! Twee belangrijke punten die zij noemen, zijn vertrouwen en de continue discussie over wat daadwerkelijk uitgevoerd is versus wat wordt gefactureerd.

Is een smart contract een mogelijke oplossing? 70% van de deelnemers kent de term niet. De 30% die het begrip wél kent, heeft er weinig tot niets mee gedaan. 75% denkt, na enige introductie in het onderwerp, echter wel dat een smart contract een van de oplossingen zou kunnen zijn voor dagelijkse beslommeringen in onderhoud. Maakt onbekend onbemind?

Smart contract: waar het allemaal mee begon

In 1994 bracht Nick Szabo het document Smart Contracts: Building Blocks for Digital Markets uit. Hij geeft in dit document de volgende beschrijving van een smart contract: “A smart contract is a set of promesses, specified in digital form, including protocols within which the parties perform on these promesses”. Vertaald naar het Nederlands: “een smart contract is een set van beloftes, gespecificeerd in digitale vorm, inclusief protocollen waarbinnen de partijen deze beloften nakomen”.

De beschrijving blijft daarmee een ruim begrip, zonder een goed idee te hebben van de exacte betekenis. Szabo heeft in hetzelfde document een praktisch voorbeeld gegeven met als vergelijking een snoepautomaat (vending machine). In een snoepautomaat is van tevoren een set aan beloftes in de automaat geprogrammeerd (hoeveel kost elk product, hoeveel producten zijn er, et cetera). Daarbij hoort een protocol waardoor op het moment dat een gebruiker de gevraagde hoeveelheid geld inwerpt (komt beloften van kosten na), de machine het gevraagde product uitwerpt met eventueel het wisselgeld (komt belofte na van de levering). Dit geeft aan dat wanneer de machine constateert dat er aan een gecodeerde waarde is voldaan, er een actie in gang wordt gezet.

Een smart contract is dus eigenlijk niets anders dan een if-this-then-that-algoritme, dus een algoritme dat op basis van een bepaalde inputwaarde een bepaalde outputwaarde genereert.

Gebouwonderhoud: de praktijk

Wij kijken dan - als voorbeeld - naar de praktijk met Alice en Bob. Zij is beheerder van een kantoor met een warmtepompsysteem dat onder een onderhoudscontract staat bij Bob de onderhoudspartij. In het contract is vastgelegd dat Bob een x aantal keer per jaar preventief onderhoud verricht aan het systeem.
Alice heeft geen of beperkt inzicht in de werkzaamheden die door Bob worden verricht. Er zijn echter wel degelijk problemen, zoals het regelmatig in storing staan van het systeem. Verder is het energieverbruik veel hoger dan eerder aangenomen. Bob stuurt haar een factuur die hoger uitvalt dan de oorspronkelijke inschrijving van Bob. Het is echter voor Alice niet transparant waardoor de factuur hoger uitvalt.

Alice betaalt de factuur, maar later dan afgesproken en daarbij stelt ze Bob veel vragen over elke factuur. Bob is hierdoor veel tijd kwijt, terwijl hij in die tijd aan andere klussen had kunnen werken. Bovendien constateert hij ook dat Alice het gebouw veel langer openstelt dan eerder was opgegeven. Het proces bij het onderhoud begint beide steeds meer tijd te kosten en de ergernis over en weer neemt toe. Kortom, het vertrouwen tussen Alice en Bob begint terecht of onterecht toch een beetje af te brokkelen.

Data

Het voorbeeld is ietwat zwart-wit en tegelijkertijd herkenbaar. Als we de theorie van smart contracts loslaten op het gebouwonderhoud, dan is afgaand op het voorbeeld van Alice en Bob gebouwonderhoud goed te vangen in een set met beloften. Net als bij de snoepautomaat, maar wel met één voorwaarde: data.
Er komt steeds meer data beschikbaar en daar wordt ook steeds meer betekenis aan gegeven. Denk hierbij aan data uit gebouwbeheersystemen, sensoren, energiemeters, et cetera. Zo worden er rapportages gemaakt over hoe een gebouw en de assets hiervan presteren en of de KPI’s worden gehaald die in het contract staan opgenomen. Deze data krijgt meerwaarde als de gegevens zouden worden gecombineerd met een smart contract voor onderhoud. Maar hoe doe je dat dan?

Fictie of werkelijkheid

Terug naar Alice en Bob. Ze maken voor het onderhoudscontract inmiddels gebruik van een smart contract. Daarbij is in essentie veranderd dat het onderhoud wordt verricht in een vooraf gedefinieerde periode, op een x aantal onderhoudsmomenten en op basis van gebruik en data. Hoe werkt dat praktisch:

• Het warmtepompsysteem van Alice beschikt over sensoren en met de data hiervan kunnen de prestaties van het systeem worden bijgehouden;
• In het smart contract staan de KPI’s beschreven waaraan dit systeem moet voldoen (de set vooraf geprogrammeerde beloftes);
• Het smart contract constateert dat er een bepaalde onderprestatie is of een x aantal gebruiksuren is bereikt op basis van de data (if this);
• Het smart contract geeft als output een melding dat er werk aan de winkel is bij Alice (then that);
• Bob krijgt dezelfde melding en zal onderhoud verrichten op basis van de data (then that);
• Bob meldt zich aan bij het gebouw, verricht het onderhoud en meldt zich vervolgens af (if this);
• Alice krijgt door het smart contract een melding van de verbeterde prestatie opgestuurd, met daarbij het werkelijke aantal werkuren en de gebruikte materialen (then that);
• Het smart contract betaalt Bob automatisch op tijd zonder vragen op basis van vooraf geprogrammeerde beloftes, zoals uurloon, onderdelenprijs, et cetera (then that).

De winst van deze werkwijze is dat door middel van een smart contract we het hele onderhoudsproces inzichtelijker maken: van geen of beperkt inzicht naar maximale transparantie en tijdige betaling. Met als belangrijk voordeel dat informatie automatisch wordt gedeeld met de betrokkenen en betalingen automatisch worden afgehandeld. Dit kan ook de kosten van het proces (facturen, vragen over facturen, et cetera) bij onderhoud verlagen.

Rompslomp versus focus

Wij realiseren ons dat de inzet van een smart contract als technologie nu nog geen gelopen race is. In elk geval nodigt het wel uit tot nadenken (en fantaseren). Stel dat waar we nu in het onderhoud tegenaan lopen tot het verleden zou kunnen behoren en dat we het met elkaar kunnen gaan hebben over wat er écht toe doet. Zoals de focus voor je core business of het nadenken over hoe je gebouw Paris Proof wordt, in plaats van bezig zijn met controleren van facturen en vragen stellen die niet worden beantwoord. Of achter facturen aanbellen die allang betaald hadden moet zijn. Om maar te zwijgen over een tekort aan handjes.

Wij, als partij die duurzaamheid werkend maken, weten alles over gebouwen en installaties, en onderzoeken dagelijks de mogelijkheden van technologische vernieuwingen, zoals smart contracts. Meer weten? Neem gerust vrijblijvend contact op met DWA's Wilfred van der Plas en blijf ons en de ontwikkelingen volgen.

Tekst: Wilfred van der Plas (principal consultant smart buildings, DWA)
Beeld (boven): Shutterstock