Een paar maanden geleden werd ik gebeld door een deelnemer aan ons bewonersonderzoek naar balansventilatie in nieuwbouwwoningen. Hij vertelde enthousiast dat hij sinds kort een CO₂-meter heeft en dat hij nu eindelijk ziet dat de balansventilatie in zijn woning werkt. 

Als het gemeten CO₂-gehalte te hoog oploopt (meer dan 1200-1400 ppm), zet hij de ventilatie een beetje harder. Dan daalt het CO₂-gehalte weer onder de 800 ppm. Voor mij was dat een eye opener. Heel veel bewoners hebben namelijk het idee dat hun balansventilatie niets doet...

Aangestoken door zijn enthousiasme schafte ik enkele CO₂-meters aan. Op de meter zit een geluidsignaal dat afgaat als het CO₂-gehalte van 1400 ppm wordt overschreden. Ik leen ze nu uit aan praktijkprofessionals, onder de voorwaarde dat ze hun ervaringen moeten delen. De meter ging inmiddels rond bij Nelleke Nelis van VACpunt Wonen en haar collega’s en bij Fred Vos van Uneto-VNI. Ook ikzelf en mijn directeur Jan Fokkema namen de meter mee naar huis. Massaal werden we de eerste nacht gewekt door het alarm en leerden we snel om 's nachts in de slaapkamer meer ventilatieroosters, ramen en binnendeuren te openen. Slaapkamers met alleen natuurlijke ventilatie vergen geopende roosters en/of ramen én binnendeuren, anders is de ventilatie moeilijk goed te krijgen. Dit komt overeen met de uitkomsten van het belangwekkende Monicair onderzoek van begin dit jaar.
Ook is het heel inzichtelijk om te zien wat het CO₂-gehalte doet als je een avondje vrienden op bezoek hebt, kaarsen aansteekt of simpelweg aan het koken slaat. Dan slaat de meter snel uit.

Ik heb er de volgende 2 inzichten aan overgehouden:

• De slaapkamer, en zeker als daar 2 mensen slapen, moet ’s nachts goed geventileerd worden. Alleen een open raam of open deur is niet voldoende! Al je niet raam én deur open kan zetten is een mechanische component eigenlijk onmisbaar. Maar dan moet deze wel muisstil zijn.
• Ventileer waar mensen zijn. Met mensen in de kamer loopt het CO₂-gehalte snel op. Vreemd genoeg zijn we gewend om precies het tegenovergestelde te doen, uit angst voor tocht. Laat ventilatie daarom niet van bewonersgedrag afhangen en voorkom tocht.

's Nachts goed slapen: best voor gezondheid

In een recent Europees onderzoek getiteld Healthy Homes Barometer 2015 werden 12.000 Europeanen uit 12 landen, waaronder Nederland, gevraagd hoe belangrijk zij verschillende factoren vonden voor hun gezondheid. Op nummer 6: niet roken. Op nummer 3: fruit en groente eten. En verrassend, op nummer 2: mijn huis ventileren en op nummer 1: ‘s nachts goed slapen.

Wat betekent dit alles voor ons als bouwprofessionals? We willen immers daadwerkelijk gezonde energiezuinige woningen realiseren, die tegemoetkomen aan bewonerswensen. Daarom moeten wij onze energie-opgave verbinden aan de gezondheidswens van de bewoners.

Dan heb je het dus over woningen met geruisloze ventilatie, zonder tocht, met CO₂-detectie en met interactieve CO₂-displays. Zo kan de bewoner altijd controleren of de ventilatie in orde is. Hoe krijg je ventilatie muisstil in de slaapkamers? Hoe ontwerp en plaats je de roosters zodat tocht wordt voorkomen? Wat kun je nog meer met het display, zodat deze een Unique Buying Point vormt en nooit meer eruit wordt bezuinigd?  Ontwikkelaars en bouwers van Nederland, slaap er een nachtje over. En morgen gezond weer op.