Bouw•Novum ging drie jaar geleden aan de slag met woningen waarin de bewoner centraal staat. De uitkomst: een circulair, energieneutraal en onderhoudsarme woning. Noemenswaardige details zijn de zonneschoorsteen en de vraaggestuurde ventilatiesystemen voor een gezond binnenklimaat.

Sinds dit voorjaar staan de eerste Bouw•Novum 5.4 woningen in Nijverdal. Deze houten woningen zijn comfortabel en gezond, onder andere door de volledig remontabele bouwwijze en omdat ze aan te passen zijn naar de verschillende levensfasen van de bewoners. Het grondstoffenverbruik is beperkt gebleven door onder andere kozijnloze beglazing, lokale productie en prefabricage. De zonneschoorsteen is bovendien een spil in de energiehuishouding en het prettige binnenklimaat.

Het moet anders

De Bouw•Novum 5.4 woning is ontstaan uit de gedachte dat zowel het bouwproces als het eindresultaat anders kan en moet. Marcel van den Noort van Bouw•Novum: “Het traditionele bouwproces is inefficiënt, gefragmenteerd en biedt weinig ruimte voor integrale innovaties. Daarbij wordt de bewoner bovendien vaak uit het oog verloren. Zo doen we er als sector bijvoorbeeld alles aan om woningen nul-op-de-meter te maken. Daar gaat een behoorlijk deel van het budget van de woning heen, maar het gaat ten koste van ruimte en comfort en andere aspecten van gezond wonen. Dat moest dus anders, we wilden integrale kwaliteit bieden.”

Met kennispartners op zoek naar oplossingen 

De uitdaging was om op een beukmaat van 5.40 meter alle maatschappelijke vraagstukken die er spelen integraal op te pakken. Met de bewoner centraal en met een prijs die bij sociale woningbouw past. Hospers: “Je gaat dan kijken wat er beschikbaar is in de markt en verschillende kennispartijen bij elkaar brengen om gezamenlijk tot oplossingen te komen. Zo kwam ook VELUX in beeld. De zonneschoorsteen voor extra daglicht en natuurlijke ventilatie zat al vroeg in het ontwerp. Dan heb je een lichtstraat nodig die open kan en voor natuurlijke trek kan zorgen. En voor dagen waarop natuurlijk ventileren minder comfortabel is, neemt het zon- en CO2-gestuurde ventilatiesysteem (natuurlijke toevoer en mechanische afvoer) van Duco het over.”

Slimme vraagsturing

“Vraaggestuurde systemen leveren een fikse energiebesparing op ten opzichte van continu draaiende ventilatiesystemen”, verduidelijkt Keimpe Van der Wal van Duco. “Door gebruik te maken van natuurlijke luchtstromen kan er bespaard worden op energie. De DucoBox Focus met zonesturing vormt het kloppend hart van het systeem. Deze ventilatiebox met interne regelkleppen onderscheidt zich van een traditionele ventilatiebox door regeling op de luchtafvoer per ruimte. Zonaal ventileren leidt tot kleinere ventilatiehoeveelheden en dus minder ‘ventilatieverliezen’. Het verwarmingsgebruik wordt zo tot een minimum herleid.”

De DucoGrille Solid roosters.

Van der Wal legt uit waarom het project hem zo inspireert. “Er worden in deze woningen fantastische stappen gezet op het gebied van energiezuinigheid, maar het wooncomfort en de gezondheid van bewoners staan centraal. Binnenklimaat, comfort en energie zijn echt in balans. De woning voldoet aan de BENG-eisen door met een verantwoorde balans gebruik te maken van integrale technologische oplossingen, zonder de aarde uit te putten.”

Zomernachtkoeling zorgt voor comfort 

De eerdergenoemde zonneschoorsteen speelt een belangrijke rol in het energiezuinige concept. Deze zorgt ervoor dat de woning op een duurzame manier wordt geventileerd, verwarmd, maar ook gekoeld. Van den Noort: “De zonneschoorsteen wordt gebruikt voor zomernachtkoeling, in combinatie met DucoGrille Solid roosters (++ M 30Z) voor draai/kiepramen. Na een warme zomerdag kan de hele woning eenvoudig en energiezuinig worden gekoeld door thermische trek.”

Duurzaam en betaalbaar 

Betaalbaarheid is een veelbesproken issue in de transitie naar duurzame woningen. Hospers vertelt hoe die kwestie is opgepakt: “Bewoners zijn bereid om extra te betalen voor milieubesparende en energiezuinige woningen, maar het moet wel betaalbaar blijven. Seriematige fabrieksproductie, collectief inkopen van woningaantallen, rekenen met restwaarde en lage exploitatiekosten zijn de sleutels om de woningen betaalbaar te maken en te houden. Tel daar de in- en uitbreidbaarheid en levensloopbestendigheid bij op, dan hoeven wij niet uit te leggen dat dit enorm bijdraagt aan de betaalbaarheid.”

Ambitie waargemaakt

Hospers: “Het was een lange reis. Uiteraard ontwikkelen we dit nog verder door, maar die betaalbare, duurzame en gezonde woning is geen ambitie meer. Ze staan er gewoon en worden met veel plezier en comfort bewoond.”