'Heb ik nog bestaansrecht?'

Auteur: Jan Willem van de Groep

Niet zo lang geleden mocht ik van Duurzaam Gebouwd de Groene Pen in ontvangst nemen voor de best gelezen blog van 2019 op DuurzaamGebouwd.nl. Dat verhaal ging over waterstof, een onderwerp dat de gemoederen nogal bezighoudt. Waterstof draagt niet bij aan de doelen van 2030 en daarom stokt de voortgang van de energietransitie. Toch gaat dit voorwoord niet over waterstof, maar over de reacties die ik krijg als ik inefficiënte oplossingen ter discussie stel.

Ik hoor namelijk vaak dat ik als ondernemer een belang heb bij de verkoop van warmtepompen en dus daarom iedere andere oplossing afwijs. Mag ik als ondernemer die oplossingen verkoopt met daarin warmtepompen een mening hebben over waterstof en daarbij benoemen dat een warmtepomp vele malen beter is? Velen vinden je dan al snel een linkse zakkenvuller die puur handelt uit eigen belang. Waarom ben je ondernemer? Ik kan die vraag voor je niet invullen, maar voor mezelf wel. Als we een leefbare planeet willen achterlaten in 2050, dan doen we in dat jaar alles radicaal anders: op het gebied van energie, maar ook van voedsel, mobiliteit, grondstoffen en menselijkheid. Kunnen we de omslag daarnaartoe toevertrouwen aan de overheid? Niet met de leiderschapskwaliteiten die huidige politici laten zien.

Succesvolle oplossingen voor de energietransitie

Kunnen we dan de bottom-up beweging zien als de transitiemakers? Ik denk het niet. Domweg omdat het ze ontbreekt aan de oplossingen en de innovaties om dat voor elkaar te krijgen, want die komen van ondernemers. Ik ben er een geworden om betere spullen te maken voor lagere prijzen, zodat er oplossingen zijn waarmee we de energietransitie een flinke zet kunnen geven. Als morgen iemand met betere ideeën grotere stappen kan zetten, dan stop ik vandaag nog en ga die persoon helpen op te schalen. Ondernemers die handelen vanuit een maatschappelijke missie moeten zichzelf voortdurend de maat nemen: ‘Zit ik nog op de goede weg?’ We moeten blijven onderzoeken of we nog bestaansrecht hebben.

Achteruitboeren?

De data die we dag in dag uit verzamelen mogen daarom ook gebruikt worden om te aan te tonen waarom we met sommige oplossingen achteruitboeren in plaats van vooruit. Een maatschappelijk geïntegreerde onderneming, een benaming die is bedacht door de ons welbekende Harvard-professor Michael Porter, heeft een transactionele relatie met de samenleving, de belanghebbenden. Transactioneel betekent in dit verband dat je voortdurend interacteert met de samenleving, waaraan je diensten en producten levert die bijdragen aan het halen van maatschappelijke doelen. In diezelfde interactie mag je als onderneming ook waarschuwen voor oplossingen die daar niet aan bijdragen. Alleen feiten tellen. Bedrijven die vanuit dezelfde filosofie tegengestelde feiten poneren, onderbouwd met overtuigende data, hebben recht van spreken en kunnen mij overtuigen. Geen feiten betekent dat je op zoek bent naar argumenten om de status quo te handhaven. Ook goed, maar val mij zonder die feiten niet lastig met het argument dat ik commerciële belangen heb als ik weer eens een luchtkasteel doorprik. Ik moet dat helaas te vaak doen.