Afscheidsbrief aan mijn hartverwarmende vriend

Auteur: Jan-Maarten Elias

Exact 60 jaar na de ontdekking van 'Slochteren', schrijven wij jou deze afscheidsbrief. Het gaat ons aan het hart, maar onze toekomst zonder jou overwint. Je hebt jezelf in korte tijd niet populair gemaakt. Sterker nog: jij bent eindig! We gaan je niet missen, maar hebben je nog wel even nodig om van onze verslaving aan jou af te komen.

Wat was iedereen blij dat we je vonden in de jaren ’50, diep onder de grond. We werden verliefd op je hoeveelheid energie, je ontvlambaarheid en de, toen nog oneindige, mogelijkheden. In korte tijd hebben we je omarmd, zijn we van je gaan houden en heb je ons welvaart gebracht. Je bood ons een gezond en warm huis. En je werd een aanjager voor nieuwe industrie en toepassingen.

Waar je vandaan komt daar zijn de meningen over verdeeld. De een denkt dat je er bij de oorsprong al was, de ander denkt dat je miljoenen jaren geleden CO₂ uit de lucht hebt gehaald en zo een bewoonbare wereld voor ons hebt geschapen. Waar je vandaan komt is nu niet belangrijk, wel de toekomst van jou en de toekomst voor ons en onze kinderen.

Je bent vertroeteld door Vadertje Staat. Miljarden heb je binnengebracht zodat de Staat iedereen een warm huis kon bieden, mooie wegen kon aanleggen, mooie nieuwe bedrijven en iedereen een uitkering. Er is een grote industrie rondom jou ontstaan, daar hebben velen van kunnen profiteren. Dankzij jou hebben we meer dan 50 jaar ruim kunnen leven in een veilige, sociale maatschappij met kansen voor iedereen. Wat zijn we verwend door je, dank daarvoor!

Je was eerst een vette bel, maar na 50 jaar al danig geslonken in omvang. Zelfs zover dat dit als schokkende gebeurtenissen naar boven komt en hiermee mensen in Groningen en Drenthe in gevaar brengt, angst aanjaagt en enorme, niet repareerbare schade toegebracht. Zoals die van 22 mei 2019 in Westerwijtwerd of die ene in Zeerijp op 8 januari 2018. Wat liet je ons schrikken! Met de kans op fatale gevolgen ben je hiermee het gezicht geworden van de energietransitie die tot verlaging van CO₂-uitstoot moet komen. Het afvalproduct dat jij veroorzaakt, CO₂, blijkt een belangrijke veroorzaker te zijn van onze klimaatverandering. Dat wist jij natuurlijk al lang, maar de werkelijkheid hadden wij pas erg laat door. Had je dat niet eerder kunnen aangeven?

En vergeet ook niet die momenten dat je, onzichtbaar als je bent, spontaan maar onbedoeld je kracht laat zien. Je bent niet de veiligste energiebron. Je hebt met je ontvlambaarheid vele levens verwoest. Dat was echter niet voldoende om direct met je te stoppen. We zijn te verslaafd aan je geraakt en zullen moeten gaan loslaten. Dat gaat niet vanzelf.

In 1963 moest iedereen erg wennen aan jou als nieuwe energiebron. Er werd gesproken over te hoge kosten, over ‘geen weg meer terug’. De overheid nam de regie, jouw gebruik werd bij wet geregeld. De komst van jouw opvolgers vandaag is nu niet anders, maar we hebben nu wel veel meer keuzes dan in 1963. En die keuzes van vandaag zijn al heel aantrekkelijk om toe te passen, jij wordt ingehaald door onze innovatiekracht. Ook vandaag zullen we mensen moeten verleiden, dit keer met name om jou los te laten. Dat heet ‘transitie’. Daar gaat een tijdje overheen, maar het gaat gebeuren en het gaat lukken! Stapje voor stapje.

Met je kracht en energie heb je ons land vandaag ook nog eens in een politieke tweespalt gebracht. De ene kant die je vandaag nog heel graag wilt blijven omarmen vanwege de warmte die je vandaag brengt. De andere kant die ziet dat je eindig bent, een aardbevingsbron en een ondergrondse CO₂-bom en dat je zo snel mogelijk met rust gelaten moet worden nu je zo klein bent geworden. Wij zijn van het laatste.

Wij hebben besloten in alles wat we doen, jou niet meer in te zetten en zullen daar ook anderen mee helpen. En alleen daar wat het echt niet anders kan, gebruiken we je. We hebben namelijk niet voldoende gespaard om vandaag al afscheid van je te nemen. Dat is wellicht een geruststellende gedachte, maar laat je niet foppen: jíj bent eindig en Nederland moet door!

Ten slotte: hoewel je ons veel hebt gebracht, gaan we je niet missen. We weten wat het betekent voor onze toekomst als we je niet meer gebruiken. De komende jaren zullen we jou, stapje voor stapje, steeds minder gaan gebruiken. Het doel is dat we je in 2030 helemaal niet meer inzetten. Het klinkt raar, maar we hebben je de komende jaren nog wel nodig om van jou af te komen. Je helpt ons om de transitie vorm te geven. En dat moet toch een geruststellende gedachte zijn.

Bedankt hartverwarmende vriend, onze wegen scheiden ons definitief!

Team Energy Bridge