Welstand is niet meer van deze tijd. Sterker nog, het is bijna middeleeuws om alleen op architectuur te bepalen of een gebouw in de omgeving past. De opgaven van vandaag de dag zijn veel complexer geworden dan alleen esthetiek. Dat maakt dat het gremium welstandscommissie moet worden afgeschaft of fors moet worden herzien.
Mooi en lelijk is zeer subjectief, zo ook architectuur. Toch is het onderwerp belangrijker dan we ons realiseren. Het heeft veel invloed op hoe de openbare ruimte wordt gebruikt en voor de waarde van een plek ook naar de toekomst toe. De welstand heeft architectuur in het verleden en heden een stevige plek gegeven als subjectief thema bij de besluitvorming over onze stedelijke omgeving. Tot zover terecht.
Blijvende invloed
Echter, door de energietransitie is de bouw- en vastgoedsector bewust geworden dat ons handelen van heden een blijvende invloed heeft. Deze invloed gaat verder dan architectuur en energieneutraliteit. Ecologie, grondstoffen, gezondheid, mobiliteit zijn inmiddels allemaal belangrijke thema’s. Deze onderwerpen worden mede bepaald door onze invulling van de gebouwde omgeving.
Om te borgen dat deze thema’s de aandacht krijgen die ze verdienen ben ik een pleitbezorger om de welstand te herzien. De welstand moeten beter aansluiten op de definitie van het woordenboek;
1) Goede gezondheid 2) Rijkdom 3) Toestand van voorspoed 4) Voorspoed 5) Welgesteldheid 6) Welvaart 7) Welvaren 8) Welzijn
Verbreed
Welstand moet dan ook worden verbreed met ecologen, mobiliteitsdeskundige, grondstoffenexperts en gezondheidsexperts, zodat alle ontwikkelingen niet alleen worden uitgedaagd op het gebied van architectuur maar op alle thema’s. Immers is het helder geworden dat gebouwen niet alleen door de architectuur invloed hebben op hun omgeving maar dat gebouwen invloed hebben op onze maatschappij.
Wil de welstand weer passen bij de tijd dan zou deze meer de invulling moeten krijgen zoals het in het woordenboek bedoeld is. Een toetsing die er voor zorgt dat de welstand garant staat voor maximale bijdrage aan ons welzijn. Dat is meer dan alleen het gezicht van een gebouw.
“[ overig] Het begrip welstand heeft betrekking op de mate waarin een bouwplan architectonisch past in de omgeving. Bouwplannen worden hierop getoetst door de welstandscommissie. De criteria waarop wordt getoetst worden vast gelegd in de zogenaamde welstandsnota.”