BENG, misschien niet ENG, maar ook niet eng

Auteur: Harm Valk

Door ambitieuze koplopers in de bouwsector wordt de wettelijke BENG-eis en de bijbehorende rekenmethode soms weggezet als contraproductief. Dat is te kort door de bocht. Op weg naar CO₂-neutraliteit in de gebouwde omgeving is een hoog ambitieniveau noodzakelijk en in veel gevallen zelfs al praktisch haalbaar. Om de brede versnelling te realiseren is echter ook een minimumeis noodzakelijk. BENG is noodzakelijk gereedschap op weg naar ENG: energieneutrale gebouwen.

Analytisch kijkend naar de energietransitie voor de gebouwde omgeving, kom je al snel tot de conclusie dat grote stappen onontkoombaar zijn om in 2050 CO₂-neutraal te zijn. De opgave is immens, de (bouw)capaciteit gering en versnipperd. Met kleine stappen komen we er niet, nog afgezien van de valkuil van een lock-in bij een onverstandige keuze voor een tussenstap. Bovendien ontstaat een sluitende, of zelfs positieve, businesscase in een aantal belangrijke marktsegmenten als gekozen wordt voor vergaande verduurzaming: naar Nul-op-de-Meter en gelijk #VanGasLos. Ik steun dan ook van harte elk initiatief in die richting en help graag mee bij partijen die zo’n ambitie waar willen maken. Regelmatig helpen we ook eigenaren van een vastgoedportefeuille met analyses van hun bezit en het uitzetten van een strategie naar die CO₂-neutrale nabije toekomst. In dat verband begrijp en ondersteun ik het hartstochtelijke pleidooi van Jan Willem van de Groep op de site van Duurzaam Gebouwd deze week.

In beweging krijgen

Maar er is meer. De bewustwording is nog onvoldoende. Veel partijen realiseren of verbeteren gebouwen nog steeds langs de wettelijke minimum-maatlat. Daar kun je je ogen voor sluiten, hen aan de moralistische schandpaal nagelen of pogen met een subsidie-shot te verleiden; het is onvoldoende. We krijgen de bouw- en vastgoedsector niet in beweging zonder een forse aanscherping van de wettelijke minimumeis. Daarbij moeten we afstappen van een eis met ingebouwde compensatie; ‘aflaat’ als je het zo wil noemen. Dus ja: weg met EPC en EI. Laten we een heldere eis stellen aan de maximaal toelaatbare energievraag en een ambitieuze eis stellen aan het lokaal opwekken van duurzame energie. Dat is wat BENG is.

Voor het stellen van dat minimum is nu eenmaal een bepalingsmethode nodig. De overheid moet de markt erop kunnen aanspreken en erop afrekenen. Die methode moet fysisch zo goed mogelijk zijn, maar niet ontaarden in eindeloze rekenpartijen. Technologie moet gewaardeerd worden en innovatie niet worden belemmerd. In dat kader stellen we NTA 8800 op, de bepalingsmethode voor BENG. Die moet ook geschikt zijn voor een eis aan de bestaande bouw, want dat daar de lat omhoog moet is even evident als uitdagend.

ENG doel

Natuurlijk wordt met die BENG-eis niet in al die gevallen een optimum bereikt. Uiteindelijk hebben we niets aan een bijna-energieneutrale gebouwde omgeving; als dat het resultaat is in 2050, hebben we als samenleving en als sector gefaald. Het doel is ENG echte EnergieNeutrale Gebouwen. BENG is geen doel, maar een middel om ook de achterblijvers in beweging te brengen. Die aanpak is bewezen effectief, als je terugkijkt wat de opeenvolgende aanscherping van die vermaledijde EPC uiteindelijk heeft betekend. Om die noodzakelijke beweging te versnellen is een nieuwe aanjager nodig. BENG kan die rol spelen: een ambitieuze eis gekoppeld aan een actuele bepalingsmethode als opdringerige bezemwagen voor het onwillige deel van het bouwpeloton.   

Mijn pleidooi: haal alles uit de kast voor NoM, alle nieuwbouw gasloos en bovendien een ambitieuze goed gefundeerde wettelijke minimum-eis: BENG. Misschien niet ideaal, maar broodnodig.