Energieneutraal: gedoseerd gas geven

Auteur: Wilfred Horst

Is Nederland in 2050 gasloos of CO₂-loos? De politiek en de marktpartijen zijn er nog niet uit. Een ding is zeker: in 2050 moeten alle gebouwen energieneutraal zijn. Dat lijkt nog ver weg, maar als je goed kijkt, zie je al een tijdje dat verschillende ontwikkelingen een stroomversnelling komen. Het goede nieuws is in ieder geval dat energievoorziening en duurzame bouw bij vrijwel iedere politieke partij hoger op de agenda staan dan ooit.

In een reeks blogs geven Duurzaam Gebouwd-experts hun visie op het thema Duurzame Energie, om dit onder de aandacht te brengen bij de aanstaande kabinetsformatie. Tot 15 maart gaan de experts in op de status quo rondom dit onderwerp en geven ze advies aan de nieuwe kabinetsleden.

De techniek om de doelstelling te halen is er al, alhoewel kostenbesparende technologische innovaties  nodig blijven. Maar de uitdagingen liggen vooral op andere vlakken. Wie gaat al die innovatieve systemen installeren? Installateurs komen nu al moeilijk aan goede vakmensen en de grote groene golf moet nog beginnen. En dan hebben we het nog niet over de financiering. Hoe maken bijvoorbeeld  woningcorporaties voldoende financiële ruimte vrij om hun woningbestanden op tijd te verduurzamen?

Haalbare oplossingen

Van alle partijen wordt verwacht dat ze de weg naar energieneutrale gebouwen definitief inslaan.  Het is duidelijk dat de huidige manier van verwarmen met aardgas voor een groot deel zal verdwijnen. Maar ik voorzie geen ‘big bang’; het is gewoon niet zo dat we de op zich zeer efficiënte HR-ketels van vandaag op morgen kunnen missen. In de transitiefase hebben we  concrete en haalbare oplossingen nodig.

De Trias Energetica gaat uit van het terugdringen van het verbruik als eerste stap. Pas in een volgende stap wordt fossiele energie vervangen door hernieuwbare energie. In de praktijk kan het echter best zo zijn, dat een andere volgorde sneller resultaat oplevert. Door een hybride warmtepomp toe te voegen aan een HR-ketel wordt bijvoorbeeld direct het gasverbruik geminimaliseerd. In volgende fasen kun je de isolatie aanpakken en het afgiftesysteem geschikt maken voor lage-temperatuur verwarming. Aan het einde van de levensduur van de warmtepomp kan vervolgens relatief eenvoudig op all-electric worden overgestapt. Zo heb je beheersbaar, kostenefficiënt traject met in elke fase een verantwoorde investering en een oplopende besparing.

Ketenintegratie

Om de komende jaren al die duurzame installaties te realiseren is veel manpower nodig. Producenten kunnen partnerinstallateurs ondersteunen door te zorgen voor brede kennisoverdracht, zowel hands-on als online. Een andere ontwikkeling die in dit opzicht kan helpen, is ketenintegratie: het samen met partners uit de bouwkolom ontwikkelen van complete nul-op-de-meter concepten die zoveel mogelijk prefab worden aangeleverd op de bouwplaats. Het installatiewerk wordt daardoor minder complex en minder arbeidsintensief. En dat is nodig als je op grote schaal wilt verduurzamen. Alleen samen met de installateur, en samen met partners uit de keten kunnen we tot werkbare oplossingen komen om de energiedoelstellingen te halen. 

We staan voor een gezamenlijk doel en er is geen heilige graal: in sommige gevallen kun je direct overschakelen op all-electric. In andere situaties kun je met een gefaseerde overgang van gas naar elektrisch sneller en efficiënter resultaat boeken. Verschillende oplossingen kunnen prima naast elkaar lopen en samen zorgen voor een transitie. Laat de markt de keuzes maken.