Energietransitie blijft het belangrijk thema in de kabinetsplannen. Niet alleen maakte minister Kamp deze zomer al bekend dat de subsidie SDE+ volgend jaar een groter budget krijgt. Ook in de rijksbegroting worden met name diverse energieprogramma’s uitgebreid of opgezet. De milieuprogramma’s blijven beperkt tot plannen.  

In 2016 blijft de Topsector Energie zich focussen op specifiek gekozen thema’s. Met name op innovatie en investering in windenergie op zee, zonne-energie, bio-energie, energiebesparing in de industrie en de gebouwde omgeving, gas, en intelligente netten. In totaal is er voor de Topsector Energie circa € 55 miljoen beschikbaar voor financiering van innovatie in deze thema’s. Extra aandacht hierbij is er voor systeemintegratie (inpassing van energie uit hernieuwbare bronnen) en cross-overs tussen topsectoren en thema’s.

Hoger subsidiebedrag

Naast het bovenstaande beschikbare bedrag kunnen innoverende of investerende ondernemers komend jaar in groteren getale gebruikmaken van subsidie voor de ontwikkeling en demonstratie van hun energie-Innovatie (DEI-regeling). Het subsidiebudget voor demonstratieprojecten wordt in 2016 uitgebreid met € 9 miljoen en komt uit op € 44 miljoen.

Deze budgetuitbreiding geldt overigens niet alleen voor de DEI-regeling, ook de Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) komt in 2016 met een groter budget terug. Hoewel later dit jaar pas meer bekend wordt over de invulling van deze populaire investeringssubsidie, wordt uit de rijksbegroting wel duidelijk dat bedrijven zich in 2016 voor specifieke SDE+ Wind op Zee-tenders kunnen inschrijven voor 2 windenergiekavels voor de kust van Zeeland.

Energie-akkoord realiseren

Verder communiceert het kabinet dat er opnieuw een compensatie (in totaal € 61 miljoen) komt  voor organisaties die hogere elektriciteitskosten hebben door emissiehandel en is er in 2016 een subsidie voor het verwijderen van asbestdaken. Over deze laatste stimuleringsregeling wordt ook pas later dit jaar meer bekend.

Alle financiële stimuleringsmaatregelen dragen bij aan de ambitie het Energie-akkoord te realiseren en de energie- en milieuketen te verschonen en verbeteren. De uitbreiding van enkele subsidies past volgens het kabinet goed in het beleid van komend jaar.

Naast de blijvende focus op energietransitie werkt het kabinet in 2016 ook aan een beter milieu. De overheid zet in 2016 sterker in op onderzoek en innovatie voor duurzame alternatieven voor schaarse grondstoffen en recyclingtechnologieën. Het uiteindelijke doel hiervan is een circulaire economie, waarbij in 2021 het percentage nuttig toegepast afval evenredig stijgt met toenemende afvalstroom (zie bovenstaande grafiek), terwijl het percentage gestort afval nihil is. In 2016 komt daarom een proef om het inleveren van kleine plastic flesjes en blikjes te belonen.

Ook het programma Van Afval Naar Grondstof (VANG) wordt in 2016 voortgezet. In dit landelijk afvalbeleidsprogramma werkt de overheid samen met andere overheden, het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties om afvalrecycling zo efficiënt mogelijk te maken.

Eén van de onderdelen van dit programma is CIRCO (creating business through circular design), waarbij de overheid circulair productontwerp stimuleert. Ondanks dat er nauwelijks financieringsmiddelen beschikbaar komen in 2016, is er wel meer budget beschikbaar voor de Milieu- Investeringsaftrek (€ 97 miljoen in 2016). Bij deze investeringsregeling ondernemers kunnen gebruikmaken van fiscale voordelen bij de aanschaf van milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen.

Wereldwijd Werken met Water 2016-2021

Tot slot een aparte vermelding van het thema Water. In de troonrede kwam dit onderwerp terug, in de begroting van het Ministerie van Infrastructuur & Milieu ook. In 2016 start de overheid het nieuwe programma Water Internationaal. Deze opvolger van het Programma Partners voor Water stimuleert nieuwe innovatieve projecten van samenwerkende Nederlandse organisaties in het buitenland. Het subsidieprogramma dat bij dit programma hoort, heet ‘Wereldwijd Werken met Water 2016-2021’ en gaat waarschijnlijk eind dit jaar van start. Het zorgt ervoor dat activiteiten binnen dit programma gefinancierd worden.

De overheidsplannen laten zien dat er voldoende financieringsmiddelen beschikbaar komen voor financiering van innovatie in energiebesparing, innovatieve energietechnologieën en duurzame energie. Buiten de energietransitie zijn er nog andere maatschappelijke milieugerichte uitdagingen, die mogelijk nog belangrijker worden. Denk aan  grondstoffenschaarste (circulaire economie, recycling) en waterproblematiek (schaarste, recycling, et cetera). Deze milieuthema’s worden genoemd in de plannen, maar blijven ook echt nog beperkt tot plannen. De financieringsmiddelen voor innovatie in deze onderwerpen blijven nog ver achter in de rijksbegroting.