Over perspectief en noodzaak

Auteur: John Mak

In oktober hield ik op deze plek een pleidooi voor het stellen van een prestatie-eis in het Bouwbesluit aan de milieukwaliteit van nieuwe gebouwen. Tot op heden hebben deze en vergelijkbare oproepen geen resultaat gehad: minister Blok ziet er blijkbaar het perspectief en de noodzaak niet van in.

Daarmee bewijst hij bijna niemand een goede dienst. En ontloopt hij de verantwoordelijkheid, anders dan VVD -ministers die hem voor gingen op dit dossier. Het lijkt er op dat we moeten wachten op de stelselherziening die op z’n vroegst in 2018 op stapel staat. We vermorsen tijd en momentum. Mijn hoop is nu dat de partijen, die in het Overleg Platform Bouwregelgeving positief adviseerden over een prestatie-eis  de minister vragen dit sneller te doen.

Een ander thema waarbij het minstens zo belangrijk is dat er grotere stappen gemaakt gaan worden is de verduurzaming van de bestaande voorraad. Daar wordt de laatste jaren eigenlijk vooral heel veel over gepraat en gebeurt er feitelijk niet zo gek veel. Dat beetje nieuwbouw waar alle aandacht naar toe gaat, zet voor de verduurzaming van de voorraad nauwelijks zoden aan de dijk. In de bestaande bouw vinden enkele experimenten plaats onder impuls van de Stroomversnelling, maar het is vooralsnog een heel klein stroompje dat ik niet snel zie aangroeien tot een kolkende rivier.

Het perspectief en/of de noodzaak om in beweging te komen lijkt voor vastgoedeigenaren te ontbreken. Wat is er nodig om dit te veranderen?

Onno Dwars opperde kort geleden om bij bestaande bouw het energielabel te koppelen aan het BREEAM-label. Zijn verwachting is dat zo ook bij de koper of huurder van een woning interesse is te wekken voor de gezondheid en het grondstoffengebruik van een woning. Is dat te verwachten? Ik denk het niet. Het energielabel lijkt eindelijk te gaan leven omdat het wat toegankelijker is gemaakt, en vooral omdat het noodzaak is geworden.

Er staat simpelweg een boete op het ontbreken bij transacties. Zo lang dat laatste niet het geval was zagen makelaar en koper het perspectief en de noodzaak niet en deden dus niets. Overigens zijn corporaties al geen haar beter. Zij labelden jarenlang hun voorraad vanwege een verplichting, maar deden en doen er in de communicatie met hun huurders bar weinig mee. Wie is er dan overtuigd van perspectief of noodzaak als het gaat om een onderwerp als gezondheid, laat staan grondstoffen? Een BREEAM-label gaat dat niet veranderen verwacht ik, en een GPR-label ook niet, hoe graag ik dat ook zou willen.

Dat het ook anders kan laten commerciële beleggers zien. Een BREEAM- of GPR-label zijn met een zichtbare goede prestatie al een trigger om in beweging te komen. De labels tonen de meerwaarde en het onderscheidend vermogen van vastgoed aan. Voor andere vastgoedbeheerders zie ik dat nog niet op korte termijn gebeuren. Ook vanuit GPR Gebouw constateren we dat het een grote rol speelt bij duurzame nieuwbouw, maar voor de verduurzaming van de bestaande bouw nog niet. Een paar veronderstellingen waar dat aan zou kunnen liggen:

• Imago: GPR, dat is toch van gemeenten die het gebruiken voor duurzame nieuwbouw van woningen? Zo is het inderdaad 20 jaar geleden ontstaan, maar al 10 jaar geleden met corporaties en schoolbesturen geschikt gemaakt voor verduurzaming van bestaande gebouwen.
• Oogkleppen: je kan het ook een focus op energie noemen, maar ik ervaar het toch vooral als eenzijdigheid die aandacht voor bredere duurzaamheid in de weg staat en wellicht ook averechtse gevolgen heeft. Wie weet hoeveel overheidsgeld er jaarlijks aan respectievelijk energie, gezondheid en grondstoffen wordt besteed? De Stroomversnelling is ontstaan in het verlengde van niaNesto. Bij niaNesto stuurde Portaal nadrukkelijk op betaalbare energie-nota-nul woningen mét brede duurzaamheidprestaties. VolkerWessels overtuigde toen met een goed verhaal en fraaie GPR-scores. Bij mij ontbreekt het inzicht in die brede duurzaamheidprestaties van VolkerWessels en anderen bij de experimenten in de Stroomversnelling. Of mis ik iets?
• Angst: is natuurlijk een slechte raadgever. Toch vermoed ik dat angst een rol speelt bij vastgoedeigenaren: niet met de billen bloot zolang het niet moet. Dat geldt zeker voor corporaties en gemeenten. In commercieel vastgoed is de noodzaak om verantwoording af te leggen wel aanwezig. Een partij als Altera Vastgoed doet dat voorbeeldig!

Als de noodzaak schijnbaar ontbreekt dan moeten we zorgen voor een perspectief? Op de GPR Gebruikersdag is daarom het initiatief gelanceerd om het voor vastgoedeigenaren aanzienlijk makkelijker te maken om inzicht in de duurzaamheid van hun bestaande portefeuille te krijgen. Het moet nog eenvoudiger dan het nu al is. We zijn aan de slag gegaan met als doel dat inzicht te bieden door een druk op de knop, voor hen en met hen. Als u ambitie heeft voor de verduurzaming van uw vastgoedportefeuille en perspectief ziet in een laagdrempelige aanpak, dan nodig ik u uit om mee te doen!