'Wie rekent, rekent circulair'

Auteur: Annemarie van Doorn

We willen in Nederland af van energieslurpende gebouwen, die gebouwd lijken te zijn voor de leegstand en maar op een manier bruikbaar zijn. Duurzaam bouwen en ontwikkelen willen we. En zelfs meer. Circulair bouwen. Maar hoe krijgen we die circulariteit in de bouwsector aan de man?

De circulaire economie heeft een enorm potentieel. TNO berekende in 2013 al eens dat een transitie naar een circulaire economie ons in totaal 7,3 miljard euro kan opleveren. En goed is voor 54.000 banen. McKinsey onderzocht het potentieel een aantal jaren eerder op wereldschaal. Het duizelingwekkende cijfer van 1 triljoen dollar is nauwelijks te bevatten.

Op productniveau wordt al druk geëxperimenteerd met het circulaire gedachtegoed. Er zijn zelfs al voorbeelden van de overtreffende trap van ‘circular economy’. Een mooi initiatief vind ik dat van ontwerper Daan Roosegaarde om van smog sieraden te ontwikkelen. Zo wordt een ultiem en haast ongrijpbaar restproduct ineens iets waard. Sterker nog, waardevol.

Ommezwaai

Ook voor de bouw- en vastgoedwereld heeft een ommezwaai in de manier waarop we jarenlang lineair denken een winstpotentieel. ABN AMRO publiceerde afgelopen december een interessant rapport over de kansen van het circulaire denken voor de gebouwde omgeving. Er liggen aan de ene kant kansen om het milieu te beschermen. Dat is noodzakelijk aangezien de bouwsector een van de grootste gebruikers is van eindige grondstoffen. Daarbij is de gebouwde omgeving ook nog eens verantwoordelijk voor 35 procent van de CO₂-uitstoot.

Aan de andere kant biedt circulair bouwen ook economische voordelen. In 2013 vertegenwoordigde de bouw- en sloopsector al zo’n 72 miljard euro. ABN AMRO voorspelt voor dit jaar een groei in de bouwproductie van 2%. Maar wat als we vanaf nu volop inzetten om het circulaire denken tussen onze oren te krijgen? Als we alleen nog maar circulaire gebouwen ontwikkelen? Als we ook aandacht besteden aan circulariteit in de gebruiksfase van gebouwen? En als we met iedere renovatie of herontwikkeling rekening houden met de principes van de circulaire economie? Hoe hoog zal dan ons winstpotentieel zijn?

Stip aan de horizon

Zo ver is het helaas nog niet, maar we zetten in Nederland wel degelijk de eerste stappen in het toepassen van circulariteit in de bouw. Zo zijn we afgelopen maand van start gegaan met de Green Deal Circulaire Gebouwen. Hierbij hebben we samen met 60 partijen een stip aan de horizon gezet: in 2030 willen we van alle gebouwen weten hoe circulair ze zijn. En hoe je de gebouwen kunt verbeteren. De Dutch Green Building Council is alvast gestart om het begrip ‘circulair gebouw’ concreter te maken. Wat verstaan we nu onder een circulair gebouw en gaat dat alleen over de materialen in het gebouw? In hoeverre hoort de buitenruimte daarbij? En moet ook het gebruik en het beheer van het gebouw circulair zijn? We merken dat de markt toch nog zoekt naar een goede definitie. Ik daag de sector daarom uit hierover met ons mee te denken.  

Duurzame inspiratie

Om geïnspireerd te worden zou ik iedereen aanraden eens een bezoek te brengen aan Park 20|20 in Haarlemmermeer. Dit het op de Cradle to Cradle principes ontwikkelde bedrijvenpark presenteert een aantal prachtige duurzame pareltjes. En als je dan toch onderweg bent, neem dan ook een kijkje bij het nieuwe kantoor van Alliander in Duiven. Vijf oude kantoorgebouwen zijn op innovatieve en creatieve wijze verwerkt tot een nieuw kantoor dat plek biedt aan zo’n 1.500 medewerkers. Werkelijk bijna alles, tot aan de wc-potten aan toe, is hergebruikt. Dit ontwerp van Thomas Rau is goed voor de maximale 5 BREEAM-NL sterren en laat zien dat circulair bouwen mogelijk is en ook haalbaar is qua kosten en investeringen. Laten we leren van deze inspirerende voorbeelden en de toepassing van circulair denken en handelen in de gebouwde omgeving met elkaar mogelijk maken.