De betonketen sluiten!

Auteur: Stefan van Uffelen

Onze bouwsector laat heel veel mogelijkheden liggen voor het hoogwaardig recyclen van beton. De uitdaging ligt niet bij de techniek, maar bij het beter ondersteunen van opdrachtgevers. 

Voor de grootste bouwproductenstroom, de betonketen, biedt de circulaire economie mooie kansen. Bekeken door een circulaire bril zijn bouwwerken en steden lokale grondstofbanken, die we keer op keer kunnen gebruiken als basisingrediënten. Sommige leveranciers nemen nu al hun destijds geleverde betonvloerplaten en betonstraatstenen terug voor hun productie: beton als een ‘never ending story’.

Toename van schaarste

In Nederland wordt voornamelijk grind toegepast als grof toeslagmateriaal voor beton. De enige grootschalige winning van grind in Nederland - het Grensmaasproject – eindigt waarschijnlijk in 2022. Geleidelijk neemt de schaarste aan grind toe, vooral door het niet meer afgeven van winningsconcessies. Als ook nog eens de nieuwbouwmarkt zich verder herstelt, stijgt de behoefte aan grove toeslagmaterialen voor beton in 5 à 10 jaar tijd met 1,5 tot bijna 2 keer.

Design for recycling

Een milieuvriendelijk alternatief voor grind is betongranulaat verkregen uit betonpuin. Voor bijvoorbeeld fietspaden, rotondes, geluidswallen en betonstraatstenen wordt steeds vaker gebruik gemaakt van meer dan 50% ‘grindvervangend materiaal’. Ook voor constructieve betontoepassingen is er al veel mogelijk (CUR Aanbeveling 112).

Desondanks werd in 2014 maar 2 tot 3% van het grind vervangen door betongranulaat. In 2025 tot 2030 moet dat percentage betongranulaat zeker omhoog kunnen naar 30%. De ambitie voor veel meer betongranulaat in beton sluit aan bij de dalende behoefte aan betongranulaat als funderingsmateriaal in de krimpende wegenbouw.

Opschaling met 30 bedrijven en overheid

Mythevorming over betonkwaliteit, goede bewijslast of het huidige normenkader verhindert opschaling. Constructeurs en ontwerpers hebben bijvoorbeeld huiver, omdat invoerparameters voor hun constructieve berekeningen ontbreken bij de inzet van meer dan 30% betongranulaat. Verder zijn er investeerders en verzekeraars die specifieke garanties willen over bijvoorbeeld de brandveiligheid van beton met betongranulaat. In het MVO Netwerk Beton werken wij met 30 bedrijven en de overheid samen om tot een opschaling te komen. Met de benodigde kwaliteitsgaranties ‎die de hele keten kent en naleeft. Daarnaast is het zaak de koudwatervrees weg te nemen bij degenen die investeren, ontwerpen en bouwen.

Waardering betongranulaat

De opdrachtgever – vaak de architect, de ontwerper of de aannemer – heeft voor de aanbesteding al een scala aan instrumenten, die toepassing van betongranulaat waarderen: EMVI-teksten, LCA/MKI en labels zoals BREEAM (GreenCalc), LEED en GPR.

Het MVO Netwerk Beton gaat graag met opdrachtgevers om tafel om hen te helpen hun circulaire ambitie concreet te maken. Laten wij ons samen gaan inzetten voor ‘design for recycling’.