Echt LEAN werken is per definitie samenwerken. Project overstijgend en bij voorkeur met vaste partners, waardoor aan een echte leercurve gewerkt kan worden. Voegen we – als we inzetten op integrale samenwerkingsvormen – voldoende daad bij woord?

Hoewel de bouwpraktijk hardnekkig is, zijn vele schakels in de keten het erover eens dat een betere toekomst voor de bouw niet gelegen is in verdere versnippering van het proces op onderdelen. Aanbestedingsmechanismes, waarbinnen de bouwopgave extreem opgedeeld wordt en waarbij elk onderdeeltje tegen de laagste prijs wordt aanbesteed bij een – althans ogenschijnlijk  –  goedkoopste aanbieder, staan structurele faalkostenreductie in de weg. Last but not least: de eindgebruiker is niet gebaat bij de kwaliteit die vaak mede als gevolg van deze werkwijze tot stand komt.

Ketenintegratie en de praktijk

In de bouwbranche zijn gelukkig vandaag de dag diverse ontwikkelingen gaande, die kunnen bijdragen tot een betere bouwpraktijk. Helaas worden ontwikkelingen, gevangen in termen zoals BIM, ketensamenwerking, LEAN bouwen en conceptueel bouwen, nog te vaak alleen met de mond beleden.  

Of, en dat is misschien nog wel erger, naar achteren in de keten afgedwongen vanuit een eenzijdig perspectief. Het perspectief van exclusief voordeel van de partij die een sterke machtspositie inneemt. En dan vanuit een eenzijdig dominante positie helaas. Dus niet vanuit het vooraf ingenomen gezichtspunt om via een project overstijgende aanpak, ketenvoordelen te realiseren. En de opbrengsten daarvan fair te verdelen over de meewerkende organisaties. Waardoor een keten wordt aangezet tot verdere gezamenlijke verbeteringen.

Buzzword

LEAN is ook in de bouw tegenwoordig een buzzword, jammer genoeg bijna hol geworden door het veelvuldige gebruik. Vaak genoemde doelen door bouwbedrijven zijn efficiencyvergroting, waardoor de flexibiliteit toeneemt, de omzet verhoogt, de bezettingsgraad verbetert en de afstemming met de klant verbetert.

Veel aannemers zijn inmiddels getraind in onderdelen als LEAN plannen. Heel goed, maar als een bouwer de keten “stroomafwaarts”, ofwel zijn supply chain niet overziet, dan kan een focus op eigen voordelen in het grotere geheel zomaar averechts werken. De voorbeelden hiervan kan iedereen bedenken.

VSM en samenwerking

Samenwerken begint met een open vizier kijken naar elkaars processen. En je open verdiepen in processtappen van en bij elkaar, om te bepalen wat waarde toevoegt (in relatie tot het eindresultaat) en wat niet. Zo’n samenwerkingstraject is Value Stream Mapping.

Wij hebben al een tiental keren op onze locatie met bouwers een VSM mogen doen. In 100% van de gevallen heeft dit ons veel opgeleverd. Voor ons allen. De resultaten liggen vooral in de sfeer van doorlooptijdverkorting en proceskostenbesparing. Gebleken is namelijk dat we in de dagelijkse praktijk heel veel dingen uit gewoonte doen.

Soms omdat we “door schade en schande wijs geworden”, allerlei controle stappen standaard in onze processen hebben ingebouwd. Het werken met (op)leverbonnen is zo’n fenomeen, wijd verbreid in de bouw. Geïnstitutionaliseerd wantrouwen, noem ik dat wel eens. En een enorme kostenfactor, door het hele administratief organisatorische en interne controle achtige gedoe rondom bonnen.