“Raar idee. Ik weet het. Maar hoe langer ik erover nadenk, hoe meer ik het zie zitten. Ik wil een berg. Een echte. In Nederland. Om tegenop te kunnen fietsen en vanaf te kunnen skiën.” 

Met woorden van die strekking in een quasi serieus artikel in Dagblad De Pers, luidde journalist Thijs Zonneveld een opmerkelijk experiment in. Als we Thijs mogen geloven is hij zelf het meest verrast over wat hij in ontwerpend Nederland heeft losgemaakt.

Thijs, nu voor het AD voor de Olympische Winterspelen in Sotsji (Thijs zelf houdt het op Sochi), is nog steeds niet van de schrik bekomen. Hij moest tekst en uitleg geven bij DWDD, GeenStijl, PowNews, Pauw en Witteman en het idee leverde hem een vaste plaats op aan de tafel van Mart Smeets’ Avondetappe. Niemand die hem kende als profwielrenner, maar in een klap was Thijs een bekende en gevierde Nederlander met veel volgers op twitter.

De Nederlandse Berg
Het artikel in Dagblad De Pers ontlokte vanaf het moment van verschijnen een groot aantal reacties. Van sportbonden, ondernemers, investeerders en enthousiastelingen. Maar ook een flink aantal adviesbureaus toonden interesse. Reden genoeg om met het experiment verder te gaan met een aantal goed bezochte creatieve werksessies. In deze sessies werd het idee van Thijs snel aangevuld met duurzame perspectieven. Kan deze hedonistische sportberg ook een rol spelen in de duurzame energievoorziening en voedselproductie in de komende decennia of wellicht in de komende eeuwen?

Die eerste bijeenkomst was in meerdere opzichten een rare gewaarwording. Al was het maar vanwege de vele cameraploegen van de NOS, RTL, BBC, VRT, ZDF en CNN die in de zaal aanwezig waren. Of vanwege al die adviseurs, normaal elkaars concurrenten, die een hele dag samen zouden spelen als kleuters in een zandbak. Maar bovenal door het volstrekt buitenissige karakter van het idee een berg van twee kilometer hoog te gaan bouwen. Ja, inderdaad. In Nederland. Het idee van de Nederlandse Berg ging als een lopend vuurtje door alle media van Australië tot Zwitserland en van de Huffington Post tot Le Figaro. Op de website www.diebergkomter.nl staat een imposante opsomming van alle nieuwsitems en publicaties over de Nederlandse Berg.

Ruilen voor een Waddeneiland?
Ook in de vakwereld is er serieus op het idee van de Nederlandse Berg gereageerd. Thijs Zonneveld, planoloog Tim Strikers en ik hebben in 2012 op een groots internationaal congres voor planologen en stedenbouwkundigen een keynote over de Nederlandse Berg gegeven. In Oostenrijk. Het land der bergen. Waar ze op wel 17 plekken de Olympische Winterspelen zouden kunnen organiseren.

Met name de Oostenrijkse en Zwitserse collega’s waren erg gecharmeerd van ons idee. "Het scheelt dikke files naar de Alpen en minder kneusjes op de skipistes", lieten ze ons fijntjes weten. Ondertussen waren ze wel onder de indruk van de creativiteit en het lef om een berg als ontwerpopgave op te vatten. Die Oostenrijkers wisten overigens eigenlijk niet eens hoeveel bergen ze wel niet hebben, maar vonden zeker dat ze met wat minder konden. Ze wilden best wel een volwassen berg ruilen voor een Waddeneiland, of twee of drie bergen voor ons, ook door Oostenrijk geliefde en gewaardeerde, Koningshuis. Want wat is een sprookjesachtig land zonder een koning, koningin, prinsen en prinsessen? 

Nieuwe uitdagingen
Vanwaar al die belangstelling voor dat maffe idee voor de Nederlandse Berg? Wanhoopsacties van bedrijven met te veel tijd en te weinig werk? Onwaarschijnlijk. Zoveel enthousiasme komt niet voort uit wanhoop. En vanwaar al die aandacht in de media? Komkommertijd? Dan was dit vast niet door nagenoeg alle media wereldwijd opgepakt.

Er is meer aan de hand, denk ik dan. De oproep van Zonneveld past in een patroon. Een patroon dat wijst op een diep gekoesterde behoefte aan fundamentele verandering en nieuwe uitdagingen. Verandering in de wijze waarop we ruimtelijke planning bedrijven en nadenken over de toekomst. En dat is maar goed ook. De wereld om ons heen verandert; planningsmethoden en planningsprocessen kunnen daar niet bij achterblijven. Alleen dan kan ruimtelijke planning bijdragen aan het oplossen van de problemen van de eeuw die voor ons ligt. Daar horen nieuwe uitdagingen bij. Nieuwe uitdagingen waar wij nog geen notie van hebben.

Onze eigen Olympische Berg
Nu onze Olympische sporters zulke epische en onvoorstelbare resultaten laten zien in Sotsji, zijn we als land aan onze stand verplicht om zelf een gooi te doen naar het organiseren van de Olympische Winterspelen. Op onze eigen Olympische Berg, voorzien van alle faciliteiten. En het kan heel compact. In Sotsji hebben ze laten zien dat je er verassend weinig ruimte voor nodig hebt. In 2018 gaan we naar Pyeongchang in Zuid Korea en 2022 gaat tussen Alma Ata, Krakau, Lvov, Oslo en Peking.

We moeten ons goed beseffen dat na Sotsji alles anders wordt, niet alleen in de beleving van de onvolprezen Olympische sporters, maar ook van ons als toeschouwers en supporters. Wat zijn onze doelen na het behalen van zoveel medailles? De stand staat op het moment van schrijven nog op 17 en het worden het vast meer. Onlangs kopte de NRC “Hoe dominant zou Nederland zijn op de Spelen als er bergen waren?” Dat is wellicht onze nieuwe uitdaging.

Project Basecamp
We moeten ons nu ook richten op de andere Olympische wintersporten. En we moeten ons richten op een oranje podium op de Super G, langlauf estafette, kunstrijden en de biatlon. Maar denken we nou heus dat we na Sotsji en na drie of vier volledig oranje gekleurde podia van harte welkom zijn op de trainingscentra van onze toekomstige concurrenten? Ik denk van niet. Reden te meer om een eigen berg met eigen wintersportvoorzieningen te bouwen. Om geen tijd te verliezen, wordt in Project Basecamp alvast gewerkt aan een prototype van de Nederlandse Berg.

Wanneer we een net zo goede instelling en toewijding hebben als Sven Kramer, Ireen Wüst, Jorien ter Mors, Stefan Groothuis en de gebroeders Mulder, wanneer we even zo voortreffelijke wegbereiders hebben als onze Chef de Mission Maurits Hendriks en trainers Jac Orie, Gerard Kemkers en Jeroen Otter, dan zijn we een geduchte concurrent van Barcelona, Quebec, Salt Lake City en Christchurch die zich al voorzichtig hebben gemeld bij het IOC.

Wikiplanning
Hebben wij wenkend perspectief en een helder beeld van programmatische en ruimtelijke opgaven van de toekomst? Laat de Nederlandse Berg, te bouwen in zee voor de Hollandse kust, vooral voorbeeld zijn van wikiplanning, planning als flashmob, de ultieme bottom-up benadering waarmee burgers zelf met social media de toekomst van hun buurt, wijk, stad en regio kunnen bedenken en bepalen. Zonder steun en draagvlak onder Nederlandse bevolking en het bedrijfsleven en zonder het gebruik van razendsnelle informatie uitwisseling krijgen we dit niet voor elkaar. Naast een enorme vluchtigheid leidt die snelheid namelijk ook tot snel ontstaan van hechte netwerken van gelijkgestemden. De duurzaamheid en de lange termijn? Die komen vanzelf als leidende thema’s bovendrijven.

Als ik goed ben geïnformeerd, hebben we nog pakweg 32 maanden om ons aan te melden en een bid uit te brengen.

Auteur: Martin Dubbeling

Meer informatie: www.diebergkomter.nl, www.projectbasecamp.eu en www.hofferskruger.com/?portfolio=de-nederlandse-berg.