Gemeentelijke gebouwen zullen de komende jaren sterk verduurzaamd moeten worden. Deze verduurzamingslag biedt goede kansen om uitgaven aan energie en onderhoud te verlagen.

Alleen al ruim €200 miljoen per jaar door het nemen van energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van vijf jaar of korter. In opdracht van Agentschap NL heb ik een overzicht gemaakt van instrumenten die gemeenten kunnen gebruiken bij het verduurzamen van hun gebouwen.

De tijd is er rijp voor om op grote schaal aan de slag te gaan met het verduurzamen van gemeentelijke gebouwen. De Wet Milieubeheer / Activiteitenbesluit verplicht gemeenten tot het nemen van alle energiebesparende maatregelen, die een terugverdientijd hebben van vijf jaar en korter.

De Energy Efficiency Directive stimuleert gemeenten om energie te besparen in haar eigen gebouwen, ondermeer door het invoeren van energiebeheer en energieprestatiecontracten. Via Duurzaam Inkopen dienen gemeenten eisen te stellen aan beheer en onderhoud en vervanging van installaties en gebouwdelen.

Instrumentenvergelijking
Voor beheer, energiemonitoring, het verbeteren van de energieprestatie of – breder – het verduurzamen van gemeentelijke gebouwen zijn heel wat instrumenten op de markt beschikbaar met uiteenlopende toepassingen. Om gemeenten te helpen bij het bepalen welk instrument het beste aansluit op hun vastgoedpraktijk heb ik een aantal van deze instrumenten in kaart gebracht en samengebracht in een overzicht. Dit overzicht biedt informatie over 15 actuele instrumenten, die veelvuldig door gemeenten worden toegepast.

De 15 instrumenten heb ik ondermeer beoordeeld op benodigde inputgegevens, uitkomsten/effectiviteit van het instrument en gebruikskosten. Alle informatie is samengevoegd in het bestand ‘Instrumentenvergelijking Verduurzaming Gemeentelijk Vastgoed’ en is gratis te downloaden via de Agentschap NL-website.

Toepassingsmogelijkheden sterk verschillend
Een meerderheid van de instrumenten kan worden toegepast bij alle typen gemeentelijk vastgoed (12 van de 15). De complexiteit van de instrumenten loopt sterk uiteen: van eenvoudig tot zeer uitgebreid. Ook de toepassingsmogelijkheden verschillen van elkaar: van alleen het inregelen van bestaande klimaatinstallaties tot en met het breed verduurzamen van gebouwen. De instrumenten die zich richten op energiebesparing in gebouwen zijn ruim vertegenwoordigd - 6 van de 15 - en deze instrumenten bestaan al langere tijd. Daarentegen zijn de instrumenten die zich richten op het breed verduurzamen van gebouwen relatief jong en nog in ontwikkeling.

Kosten beperkt
De kosten voor het gebruik van de meeste instrumenten zijn relatief beperkt, zeker als deze in relatie worden bezien met de potentiële opbrengsten als gevolg van verlaagde energie- en onderhoudskosten.

Twee instrumenten uit de instrumentenvergelijking, ‘QuickWin’ en de ‘Energy Navigator’, worden aangeboden in combinatie met een gegarandeerde energiebesparing op basis van een prestatiecontract. Indien de besparing niet wordt behaald, worden geen kosten in rekening gebracht (‘No cure no pay’).

Breed verduurzamen
Verduurzaming van de bestaande bouw werkt het best als men voortdurend, bijvoorbeeld via de Meerjarenonderhoudsplanning (MJOP), verbeteringen in de bestaande gebouwen doorvoert en daarbij zoveel mogelijk de natuurlijke momenten aangrijpt, zoals kleine renovaties en (groot) planmatig onderhoud.

Op basis van deze uitgangspunten is het instrument BREEAM-NL In-Use ingericht. Beoordeling binnen BREEAM-NL In-Use vindt plaats over een bepaalde gebruiksperiode. Hierbij spelen beheer en gebruik van het gebouw een net zo belangrijke rol als de gebouweigenschappen zelf. BREEAM-NL In-Use biedt tevens de mogelijk om zelf pre-scans uit te voeren. Daarvoor kunnen andere (goedkopere) instrumenten worden ingezet zoals BPA tool.

Veel aanknopingspunten
De Instrumentenvergelijking Verduurzaming Gemeentelijk Vastgoed biedt heel wat kansen en aanknopingspunten voor gemeenten om op structurele basis aan de slag te gaan met energiebesparing en verduurzaming van gemeentelijk vastgoed. Daarbij zijn aanzienlijke besparingen op energie en onderhoud te realiseren met behoud of zelfs verbetering van het comfort in de gebouwen.