Net terug van vakantie. Genoten, op het eiland Menorca; klein en rustig, mooie natuur, originele dorpen en geniale Catalaanse masias, goed eten en heerlijke cava, maar vooral even geen wifi. Dus even niet neurotisch kijken naar de binnengekomen mails en WhatsApp'jes. Gewoon op vakantie en genieten van mijn gezin.
Dan realiseer je je weer waar duurzaamheid eigenlijk om draait, namelijk gezondheid en levensgeluk. Dat we daarvoor gebouwen, infrastructuur, elektriciteit en nog zo wat zaken nodig hebben, is onoverkomelijk. Alleen zijn we in onze Westerse welvaartsdrang vergeten, of misschien wel verleerd, om zuinig om te gaan met de beschikbare middelen.
Kijk naar het Bouwbesluit: bij iedere aanpassing worden de comforteisen verder opgeschroefd, met een toename van het gebruik van primaire grondstoffen tot gevolg. De recessie heeft hier inmiddels een aardig stokje voor gestoken. Veel bedrijven komen nu wel met duurzame oplossingen. Eigenlijk jammer dat daar een crisis voor nodig is; dat ‘we’ nu eindelijk bouwen wat de klant wil en er – met een beetje geluk – ook al wordt nagedacht over wat die klant over één, vijf of vijftig jaar wil. Dat we die wensen ook binnen een beperkt budget en vaak zelfs zonder ‘meerprijs’ kunnen realiseren. Dáár ligt voor ontwerpers, bouwers en leveranciers dé opdracht.
Leegstand
Neem nu de leegstaande kantoorgebouwen op vaak buitengewoon naargeestige bedrijventerreinen. Terwijl er daar miljoenen meters leegstaan, wordt er tegelijkertijd nieuw gebouwd, vaak met de rechtvaardiging dat nieuwe gebouwen minder energie verbruiken dan de oude. Als aflaat wordt dan ook nog zo’n leegstaand pand gesloopt. Maar ligt de oplossing wel in het ontwikkelen van nieuwe bedrijventerreinen? Hoe ‘duurzaam’ die ook mogen zijn, hoezeer de materialen die daarvoor worden ingezet ná gebruik weer in de keten worden opgenomen? Want wat doen we met die duurzame gebouwen als er geen huurder voor te vinden is? Ook maar weer slopen dan?
Volgens mij moeten we vooral zuinig zijn met wat er al staat. Duurzaamheid is niet slopen en nieuw bouwen, maar in de eerste plaats het bestaande aanpassen en verbeteren, óók en misschien wel juist op die treurige bedrijventerreinen. Leegstaande panden daar kunnen wel degelijk omgebouwd worden tot nieuwe kantoren, mét minder energieverbruik. Diversiteit krijg je door panden op strategische plekken om te vormen naar woongebouwen met commerciële voorzieningen. Functievermenging en het upgraden van de leefomgeving geven nieuwe kansen. Maak een nieuw stukje stad, of misschien nog liever, een dorpje. Maak plekken waar mensen zich prettig voelen en graag willen wonen en/of werken. Maak een ‘Menorca’.