De bewoner centraal

Auteur: Chris Bruijnes

Typisch verschijnsel, zo’n volle zaal bij de SER waar het hele netwerk bijeenkomt om na te denken over het volgende grote Energieakkoord. Typisch, omdat de zaal vol zit met onderzoekers en managers van branches, bedrijven, banken, adviesbureaus, overheden. Vooral aanbodgedreven organisaties, die de afgelopen jaren toch hun kans hebben gehad.

De gemiddelde leeftijd zal ook hoog zijn als ik om mij heen kijk. Die schat ik boven de 45; in het besef dat ik dat gemiddelde met mijn 53 jaar omhoog trek. Ik voel mij oude wijn in een mogelijk nieuwe zak. En mannen, vooral mannen, in het besef dat ik dat ook ben. Ik vraag mijzelf dan openlijk af: zijn wij in zo’n zaal het juiste volk om een Energieakkoord in elkaar te smeden, als je weet dat de beslissingen achter de voordeur worden genomen? Door vaders, moeders en kinderen die het geld maar één keer kunnen uitgeven en steeds minder te besteden hebben.

Deken voor de voordeur
We beweren veel van woningeigenaren en huurders te weten, maar ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat die ‘kennis’ selectief wordt ingezet om het eigen aanbod, de eigen organisatie een plek te geven. We beweren dat als mensen hun woning verbeteren, zij energie kunnen besparen, zodanig dat met het bespaarde geld de maatregel wordt gefinancierd, al dan niet via een lening. We adviseren dus: verbouw slim, en betaal dat met de bespaarde energie. We adviseren niet andersom: bespaar energie, en doe wat nuttigs met het geld. We weten inmiddels uit voortschrijdend inzicht dat mensen in een huis met een G-label bijna net zoveel energie gebruiken als mensen in een D-label woning. Lekker met z’n allen om de gaskachel, deuren dicht en een deken voor de voordeur.

Bewonersgedrag dominant
Het duurt maar een paar maanden en kou heeft ook charme. Warme worst en chocolademelk. In de zomer gaat de was aan de waslijn. Aan de andere kant is ook gemeten dat in een A-label woning vaak meer energie wordt gebruikt, dan in een B-label. Laat maar draaien die ketel: ons huis is toch zuinig. Het bewonersgedrag is dus dominant voor het energieverbruik en dat maakt dat de bewoner veel meer vrijheidsgraden heeft om te besparen dan wij hem vanuit het aanbod aanbieden, of misschien wel willen verplichten.

Familiedag
Dus het effectieve Energieakkoord zet de bewoner centraal en speelt in op zijn drijfveren. Pas als de bewoner bereid is met het bespaarde geld iets nuttigs te doen, zoals de woning beter (laten) maken, is de missie geslaagd. Dan gebeurt hetzelfde, maar wel vanuit de intrinsieke motivatie, die er wel degelijk bij een grote groep is. En dan staan wij, aanbiedende mannen van middelbare leeftijd, in dienst van de vraag. De volgende SER-conferentie misschien een familiedag met ijs en frites?