Investeer een miljard in duurzame (woning)bouw!

Auteur: Frank Donkers

Taco van de Hoek heeft op de nieuwjaarsbijeenkomst van het Economisch Instituut Bouwnijverheid (EIB) gepleit voor een injectie van één miljard om de woningbouw – de motor van onze economie – weer op gang te krijgen. Als proactief lid van de Nederlands Verbond Toelevering Bouw ( NVTB ) ondersteun ik deze oproep.

Met alleen hervormen, bezuinigen en risico’s minimaliseren krijg je de economie niet op gang. De directeur van het EIB liet aan de hand van prognoses op basis van aangevraagde vergunningen en onder handen werk zien dat in 2013 en 2014 geen herstel is te verwachten, integendeel de bouwproductie zal nog verder afnemen.

Doodsteek
De ophanden zijnde verhuurdersheffing heeft nieuwe onduidelijkheid met zich meegebracht en is de doodsteek voor investeringsplannen van de corporaties. Uit het hele land komen berichten binnen dat corporaties hun plannen voor renovatie en vernieuwbouw (slopen en nieuw bouwen) in de koelkast hebben gezet of zelfs afstellen. Ook onderhoud wordt uitgesteld. Door de aanhoudende bouwcrisis is het belang van de corporaties voor de woningnieuwbouw sterk toegenomen: meer dan 60% van de naar schatting 40.000 woningen die gereed zijn gekomen in 2012 is in opdracht van een corporatie gebouwd. De plannen van het kabinet om de corporaties ondergeschikt te maken aan gemeenten is een recept voor jaren stilstand. Dit heeft directe en zeer ingrijpende gevolgen voor de bouwtoeleverende industrie. Samen met partners voert het NVTB de druk verder op: er móet iets gebeuren.

Ver van ons bed
Het woonakkoord omvat een aantal maatregelen die de energetische kwaliteit van gebouwen stimuleert zoals het lage BTW-tarief van 6% op renovatie en een Revolverend Fonds Energiebesparing. De huidige bouwregelgeving voorziet in de meeste gevallen in een isolatiewaarde van 3,5 – hetgeen een stap voorwaarts is. De volgende stap naar een isolatiewaarde van 5,0 staat geagendeerd voor 1 januari 2015 maar dat is nog ver van ons bed. Het zwaarder isoleren van woningen en gebouwen in nieuwbouw en renovatie wordt nu onderkend maar ook de kwaliteit van bouwen zal moeten verbeteren. Een ‘papieren’ EPC berekening is nog vaak afdoende voor opdrachtgevers maar in de praktijk blijken minstens 80% van die gebouwen eenvoudigweg niet te voldoen. Er zal ook een betere kwaliteitsborging moeten komen voor bijvoorbeeld de kierdichting van een gebouw. De stap naar een isolatiewaarde van 5,0 is onontbeerlijk omdat dat altijd effectief zal zijn voor het besparen van energie. Hoe lager de energielasten, hoe gunstiger de woonlasten zijn hetgeen bevorderend werkt voor de potentiele hypotheekverstrekking.

Structurele schade
Zonder maatregelen zal Nederland verder in een neerwaartse spiraal terechtkomen. De afgelopen periode is het bruto binnenlands product al met 2% afgenomen door de enorme teruggang in bouwproductie. De bouwproductie is sinds 2008 met 13 miljard gekrompen, er zijn meer dan 50.000 banen in de bouw verloren gegaan. Ook in de toeleverende industrie worden noodgedwongen grotere aantallen mensen ontslagen, vestigingen gesloten en productielijnen stilgelegd. Deze langdurige crisis leidt tot structurele schade.

Ondernemerschap
We hebben een overheid nodig die een visie heeft op Nederland en de Nederlandse economie in het bijzonder, een kabinet dat begrijpt dat je moet investeren en innoveren om uit de crisis te komen. Geen boekhouders met een fixatie op een begrotingstekort, maar leiders die vertrouwen in de toekomst uitstralen en oog hebben voor ondernemerschap. 2013 zal een jaar worden van doorbijten qua volume, wat niet wegneemt dat er kansen zijn voor een beter rendement en nieuwe markten voor bedrijven die innoveren.

Weg opwaarts
Het EIB voorziet een verder krimp van de woningnieuwbouw van 9% in 2013. De totale waarde van de woningnieuwbouw zakt dit jaar onder de 10 miljard. Dit lijkt nog aan de optimistische kant als we de signalen van de architecten en de grote  producenten serieus nemen. Herstel en verbouw van woningen zal in 2013 volgens de bouweconomen afnemen met 8 procent, de utiliteitsbouw zal verder krimpen met 5%, terwijl in de infrasector een krimp van 3% kan verwachten. Bij gematigd herstel van de economie kan dan in 2014 de bodem worden verwacht, waarna de weg opwaarts kan worden gevonden doordat er jaren te weinig woningen zijn gebouwd in verhouding tot de groei van het aantal huishoudens.

Langetermijnstrategie
Strategisch leiderschap met nieuw elan is hetgeen dat menig onderneming ontbeert. In de nieuwe realiteit is geen ruimte meer voor achterom kijken en statistisch intellect. De dynamiek en drive van de gewijzigde marktomstandigheden vragen om vernieuwend leiderschap en de toepassing van operational excellence processen. Een dosis positiviteit en een ambitieuze langetermijnstrategie maken de missie compleet. Handen uit de mouwen en geloof in je eigen overtuiging!