Duurzaam én realiseerbaar? Het kan!

Auteur: Ellis ten Dam

Om te komen tot duurzame gebouwen en gebieden is het verbinden van ‘stakeholders’ ontzettend belangrijk. Het denken in ketens maakt dat win-win situaties ontstaan en business cases haalbaar worden. In onze dagelijkse praktijk zien we dat dit ‘keten-denken’ een voorwaarde is om duurzame oplossingen te realiseren.

We hanteren daarbij drie principes:

Principe 1: zoek toegevoegde waarde
Om tot win-wins te komen is het noodzakelijk te denken in opbrengsten en niet in reducties. Het denken in toegevoegde waarde zorgt ervoor dat je uitgaat van ‘wat moet dit gebouw doen voor de eindgebruikers’ en voor deze organisatie. Deze toegevoegde waarde maakt dat we tot duurzame en toekomstbestendige gebouwen komen die rendabel zijn, omdat er vraag naar is. Een duurzaam ziekenhuis heeft bijvoorbeeld niet alleen een duurzamer energieconcept, maar ook een zogenoemde ‘healing environment’, waarin patiënten aantoonbaar sneller genezen. Naast luchtkwaliteit, zijn uitzicht, licht en kleurgebruik hiervoor belangrijke factoren. Zo is er niet alleen een win voor de energierekening van de vastgoedafdeling van het ziekenhuis, maar juist ook voor de medische processen.

Principe 2: denk in ketens
Verbind productie- en consumptiefase zodanig dat gebruikt materiaal weer productiemateriaal wordt. Dat draagt positief bij aan de grondstoffenschaarste en verbindt investerings- en exploitatiefase. We zijn bij het plannen en bouwen echter te vaak en te veel georiënteerd op de investeringsfase. Terwijl  ‘total costs of ownership-principe’ belangrijk is om te komen tot duurzame en toekomstbestendige oplossingen.

Een voorbeeld hiervan is de aanbestedingsprocedure die we begeleidden voor de semipermanente nieuwbouw voor het gemeentehuis in Brummen. Daar is binnen het beperkte investeringsbudget toch een duurzaam gebouw te realiseren omdat deze was ingestoken met een Design & Build contract met een optie voor onderhoud.

Principe 3: innoveer met co-creatie
Innoveer niet alleen op technisch, maar ook op juridische en financieel gebied. We leven in moeilijke economische tijden waarin financiering schaars is. Door nieuwe samenwerkingen aan te gaan, worden duurzame maatregelen mogelijk. Voor de vernieuwbouw van een middelbare school in Schiedam was een hoger investeringsbudget nodig om de gewenste duurzaamheidsmaatregelen te realiseren. Omdat de gemeentelijke CO₂-uitstoot verminderde (opbrengst voor de gemeente), wilde de gemeente ook ‘energie’ steken in het project. De jaarlijkse besparing op energiekosten betaalt de school nu aan de gemeente die hiervoor bij haar bank een lening heeft aangesloten, die op haar beurt de benodigde extra investering voor de duurzaamheidsmaatregelen mogelijk maakte. Duurzame oplossingen worden dus mogelijk  door belangen samen te brengen.

Financiële en juridische modellen
De business case van duurzame oplossingen heeft meer kans van slagen als er wordt gedacht in verbindingen tussen organisaties, stakeholders en fasen. Toch durven we vaak niet in ketens te denken en de contractuele verplichting aan te gaan. Gemiste kansen. Het is daarom noodzaak dat we naast inhoudelijke modellen en techniek, meer innoveren op financiële en juridische modellen. En dat we de opgedane kennis vanuit de geslaagde best practices met elkaar delen om meer te laten zien dat duurzaam en realiseerbaar gewoon kan!