Innovatie stuwt ontwikkeling duurzame energie

Auteur: Robert Koolen

In december sprak Jeroen van der Veer, voormalig topman van Shell, op een bijeenkomst over onder andere de bekende energiescenario’s. Een van de zaken die mij hieruit bijgebleven is, is dat zelfs een instituut als Shell de ontwikkeling van alternatieve energiebronnen niet geheel accuraat kan inschatten.

Van der Veer gaf als voorbeeld dat de opkomst van schaliegas in de VS door Shell niet als zodanig onderkend was. Ook als ik spreek met netwerkbeheerders heb ik vaak het idee dat de praktijk zich sneller ontwikkelt dan waarmee zij in hun scenario’s rekening houden. Als ik kijk naar onze woningbouwportefeuille verwacht ik bijvoorbeeld dat driekwart van de projecten die in 2015 worden ontwikkeld PV-cellen zullen bevatten.

Oogsten van energie uit wind
Een paradox die door innovatie lijkt te worden opgelost is die van windenergie in de dicht bebouwde omgeving. Jarenlang werd gedacht dat de verstoring van luchtstromen door de bebouwing zelf, de geluidsoverlast en het storende beeld onoverkomelijke obstakels vormden voor het oogsten van energie uit wind. Met een innovatie als IRWES wordt energie uit wind in de bebouwde omgeving mogelijk. IRWES dat staat voor Integrated Roof Wind Energy System, maakt gebruik van de wind die tegen een gebouw aanbotst. Wind wordt gevangen en via kanalen in de richting van een turbine geleid. De taps toelopende vorm van de kanalen verhoogt de windsnelheid – het zogenaamde Venturi Effect – en verveelvoudigt daardoor de energie. De hoeveelheid energie heeft een derdemachts relatie tot de snelheid.

Versmelten
De eerste resultaten van een prototype op ware schaal laten zien dat de wind 260% versnelt op de locatie van de turbine en hiermee zeventien keer meer elektriciteit oplevert dan een traditionele windmolen. Ter vergelijking: een unit van 6 × 6 meter op tien meter hoogte kan evenveel energie leveren als 170 m² zonnepanelen. Dankzij de versnelling die in de turbine optreedt, is een zwakke bries al bruikbaar. Bovendien is de IRWES zodanig vormgegeven dat hij werkt bij wind uit alle richtingen. Een ander groot voordeel is het uiterlijk. Esthetiek was in het verleden nogal eens ondergeschikt aan technologie als het om duurzame energieproductie ging. Dat is goed te zien als je kijkt naar zonnepanelen of windmolens. IRWES kan visueel volledig versmelten met het gebouw, doordat kleuren, texturen en materialen vrij aanpasbaar zijn. Alleen al in Nederland komen zo’n 55.000 gebouwen voor deze techniek in aanmerking.

Meer sociaal dan technologisch
Tot slot is noemenswaardig dat de verduurzaming van energie wordt bevorderd door een innovatie die meer sociaal dan technologisch van aard is. Ik verwijs dan graag naar Nudge, een organisatie die probeert om via sociale media en gericht op lokale activiteiten veranderingen te bewerkstelligen. Nudge is in korte tijd in staat geweest om meer duurzame energie-initiatieven op poten te zetten dan voor mogelijk was gehouden.
Met de vele technische en sociale innovaties die de komende tijd spelen zou de wereld van duurzame energie wel eens sneller kunnen veranderen dan veel beleidsmakers denken.

En ik ben daar niet rouwig om.

Afbeelding van het IRWES systeem van Ibis Power dat door Alexander Suma en Rossella Ferraro wordt uitgewerkt op een van de gebouwen van de TU/e. Het systeem won eind 2012 de Herman Wijffels prijs voor duurzame innovatie.