Er is net een boek uit waaraan ik heb meegewerkt. Altijd lekker. Het heeft als titel ‘Energy Efficiency in Housing Management’ en beschrijft de activiteiten op het gebied van energiebesparing in de sociale woningbouw in elf landen, waaronder Nederland.

Ik vond het een plezier om aan te werken omdat bleek, zoals ik al verwachtte, dat we heel veel kunnen leren van een blik over de grens. Ik had me al een beetje op dit vlak begeven tijdens een onderzoek wat ik deed in het kader van het grote Slim & Snel-project. In dat project proberen vele professionals, ondersteund door de EnergieSprong, kwaliteit verhogende en energiegebruik verlagende oplossingen te zoeken voor de seriematig ontwikkelde woningen uit de jaren zestig en zeventig. In bewoonde staat! Dat laatste is in Nederland nog heel ongebruikelijk en dan is het grappig om te ontdekken dat bij onze oosterburen, in Duitsland, vrijwel alles, hoe rigoureus ook, in bewoonde staat wordt gedaan. Met een heel andere aanpak en focus tot gevolg dan wij in Nederland hebben. We kunnen veel van elkaar leren.

Rondkijkend in het buitenland valt me ook op dat in Nederland de invloed van energie op de woonlasten vrijwel altijd buiten beschouwing blijft. De afgelopen maanden stonden onze kranten vol van de mogelijke financiële gevolgen van veranderende hypotheek- en huurregels maar over de gevolgen van de stijgende energieprijs op de woonlasten las je vrijwel niks. Hoe anders is dat in bijvoorbeeld de UK en in Frankrijk waar het begrip energie-armoede vrijwel elke dag wel ergens opduikt. Ook In Duitsland is er veel discussie over stijgende energieprijzen op de portemonnee van de mensen met de lagere inkomens. Vanuit een ander perspectief overigens; daar draait het vooral om de gevolgen van de zonne-energieregeling voor deze inkomensgroep.

In Nederland blijft het echter stil. En dat is niet omdat het probleem niet speelt. Ook in Nederland neemt het aantal mensen dat onder onze armoedegrens leeft toe. De definitie van ‘fuelpoverty’ in de UK is dat meer dan tien procent van het besteedbaar inkomen wordt uitgegeven aan energie. Wie in Nederland onder de armoedegrens leeft voldoet vaak aan die die definitie. Maar we hebben het er nauwelijks over. Raar! Want de consequenties zijn groot. Als energie het meest onvoorspelbare deel van de woonlasten van de lagere inkomensgroepen wordt – en dat is in veel gevallen al zo – hebben we als sector een grote verantwoordelijkheid te dragen. Er is dan niet langer tijd voor kleine labelstapjes. We moeten snel (en slim) grote stappen zetten. En het kan; we kunnen woningen nu al in een paar dagen in bewoonde staat energieneutraal krijgen. Maar er zijn nog veel belemmeringen om dat op grote schaal gedaan te krijgen.

De handen ineen slaan op dit gebied is dus meer dan noodzakelijk. Daarom ben ik ook zo enthousiast over het Slim & Snel-project. Op de website van de EnergieSprong SEV is de meest actuele info te vinden waaronder een eerste concrete oproep aan marktpartijen. Samen aan de slag gaan rond een urgent sociaal probleem en leren van buitenlandse ervaringen; ik heb echt leuk werk.

Anke van Hal is hoogleraar Sustainable Building & Development op Nyenrode en hoogleraar Sustainable Housing Transformation aan de TUDelft en expert binnen het Platform Duurzaam Gebouwd.

Foto: Hannah Anthonysz