‘First principles’
Waarom met het verlies van Steve Jobs duurzaamheid een grote klap heeft gehad.
De financiële crisis heeft een ding meer dan duidelijk gemaakt; zoals we het systeem inrichten zo zal het zich ook gedragen. De huidige euro crisis is volgens mij eenvoudig te verklaren wanneer we kijken naar hoe mensen en systemen zich gedragen.
Niet slechter
Bankiers en politici zijn niet per se slechter (of beter) dan andere mensen en zullen dus eigen belang laten prevaleren wanneer daar geen sociaal maatschappelijke consequenties aan verbonden zijn.
Door de introductie van de euro verdween het valuta risico en de transactiekosten die daaraan verbonden zijn, hierdoor werd het voor hen aantrekkelijk gemaakt geld in de zuidelijk Europese landen te investeren; deze landen kwamen hierdoor veel makkelijker aan geld en ze gebruikten dus deze mogelijkheid, waardoor de politici geen impopulaire maatregelen hoefden te nemen. Heel veel ingewikkelder is het volgens mij niet.
Ecological age
Wanneer we op dezelfde manier kijken naar hoe wij ons gedragen ten aanzien van duurzaamheid dan zien we een zelfde mix van maatschappelijk wenselijk gedrag en opportunisme. Wat betekent dit en waarom betekent dit dat volgens mij Steve Jobs de werkelijke held van de ‘ecological age’ is?
Waar gaat duurzaamheid feitelijk over; de meest gebruikte definitie is die van de commissie Brundtland. Een klein nadeel hiervan is dat deze welvaart in een brede zin definieert en dat is nu juist het probleem. Twee belangrijke elementen van duurzaamheid ontbreken; de relatie tussen welzijn en welvaart en nog belangrijker de distributie van welvaart.
Defensieve benadering
Hierdoor ontstaat een defensieve benadering van duurzaamheid, cynisch en pessimistisch en vooral gedreven door angst. De oppergoeroe van de angst is in deze Al Gore, natuurlijk is het zijn verdienste dat met name ecologische duurzaamheid volop in de aandacht staat.
Maar hij heeft dit vooral gedaan door in te spelen op de fundamentele menselijke angst voor verandering “Climate Change”. De tweede in Nederland populaire ecologische duurzaamheidsstroming is vooral cynisch en opportunistisch van aard; Cradle to Cradle richt zich vooral op het behoud van onze welvaart en consumptie drang er van uitgaand dat het grootste probleem ervan ecologisch van aard is.
Een van de meest cynische uitspraken die ze hiermee geproduceerd hebben is 'waste is food' een waarheid als een koe voor velen tienduizenden op de vuilnisbelten van Zuid-Amerika, Azië en Afrika.
Sexy en succesvol
Steve Jobs daarentegen heb ik het woord duurzaamheid nooit horen gebruiken, hij was gedreven om beschikbare technologie effectiever en efficiënter te gebruiken.
Bij de producten van Apple staan niet de technische specificaties voorop maar het nut, het gemak en het plezier dat ze zijn gebruiker geven. Waarom hij een held is, is omdat hij in staat is geweest deze feitelijk droge en saaie boodschap sexy en succesvol te maken.
Kruisjeslijsten
Duurzaamheid in de gebouwde omgeving is gereduceerd tot kruisjeslijsten die een excuus vormen om in Hoofddorp nieuwe kantoren te bouwen voor bedrijven die vaak al kantoorruimte hebben op loopafstand. Deze kruisjeslijsten, met alle goede bedoelingen die erachter zitten, dempen innovatie en vormen een excuus om de bestaande praktijken in de bouw, met een paar minimale technologische veranderingen, in stand te houden.
Het wachten is dus op de Steve Jobs van de bouw, iemand met de power, het charisma en de visie om gebouwen en steden te ontwerpen en te bouwen, maar in de westerse wereld vooral te renoveren, die allereerst bedoelt zijn om mensen er zo prettig mogelijk in te laten wonen en werken.
Niet door risicoloos standaard specificaties te volgen die de hoeveelheid ellende beperken maar door op een nieuwe en originele wijze te kijken naar wat mensen echt nodig hebben om hun welzijn te verhogen.
Door dit vervolgens ecologisch en economisch zo effectief mogelijk te doen creëren we hopelijk ruimte in de beschikbare grondstoffen waardoor ook de derde wereld de kans krijgt zichzelf te ontwikkelen. Want uiteindelijk is duurzaamheid voor alleen de weldoorvoede ‘eerste wereld’ geen duurzaamheid maar uitstel van executie.
Jaap Wiedenhoff
Directeur Arup Nederland
Gerelateerde artikelen, events & downloads
Reacties
Wie de Steve Jobs van de bouw is weet ik niet. Wie de Steve Jobs van duurzaamheid zou kunnen zijn is in mijn optiek Wubbo Ockels die met ziijn inspirerende verhalen over zonne-energie en de Happy Energy (http://happyenergy.nl) lbeweging wat mij betreft volledig aansluit bij deze visie
Ik ben niet zo'n Apple- of Jobs-"volgeling", maar ik ben het verder volkomen eens met de inhoud van dit artikel: eindelijk iemand die het zo durft op te schrijven! En @Hans van Dam: Wubbo zou ook mijn stem krijgen qua energie. Helaas ken ik in de gebouwde omgeving geen equivalenten.... Dat zegt genoeg.
Een uitstekende analyse,met de toelichting dat de opmerking over de kantoren op Hoofddorp enige nuance behoeft. Er zijn inderdaad kantoren gerealiseerd, waar de ´duurzaamheid´ die wordt gepresenteerd wordt ,niet echt bijdraagt aan een lange technische en economische levensduur. De voorbeelden van Park 20/20 van Mc Donough ism KOW zijn in elk geval wel geschikt om ook in de toekomst prettig in te werken. Ze zijn nl. aanpasbaar aan nieuwe nu nog niet bekende wensen, omdat slim is omgegaan met materialen en techniek volgens de Slimbouwenmethode. Elke ontwerper die dit ´adaptief vermogen´ in zijn plannen integreert en niet de ´risicoloze standaard specificaties´ hanteert, kan gebouwen maken die inderdaad met minder grondstoffen het welzijn van de mensen verbetert. Laten we dit ook in de derde wereldlanden als standaard hanteren. Ze hoeven niet dezelfde fouten te maken, als wij hebben gedaan !
Goed verhaal, toch een paar kritische vragen voor de discussie: - wonen en ons verplaatsen doen we al zolang we er zijn; ontdekken wat we met internet kunnen nog maar heel kort:. Is het niet raar om dan de vergelijking met de gebouwde omgeving te maken? - de verzuchting dat we moeten wachten op de verlosser, "de Steve Jobs van de bouw" is niet echt een aanmoediging voor al diegenen in de bouwkolom die met duurzaamheid bezig zijn. Is het werken met overzienbare, kleine maar effectieve stappen vanuit vakmanschap niet een veel betere aanpak voor de gebouwde omgeving? - Apple is uiteindelijk toch ook gewoon gericht op consumptisme en meer-meer-meer? Heb je nu echt de I-Pad 2 nodig als je de 1 al hebt? Overigens briljant gedaan, petje af; maar wat is er zo duurzaam aan?
Apple is voor mij geen voorbeeld van duurzaamheid, maar wel voor marketing. Als Apple cradle to cradle weet toe te passen wordt de derde wereld er beter van (hoeven niet giftige stoffen uit de vuilnisbelt te halen en nieuwe vervuilende grondstoffen te winnen). Het zou al fantastisch zijn als die dingen gerepareerd konden worden. Apple heeft nog veel te doen, het is moeilijk om toe te geven, maar mogelijk is de bouw al een stuk verder.