'Stapel op duurzaamheid'

Auteur: Geert Verlind

Geert Verlind bekijkt hoe wetenschap en duurzaamheid elkaar verdragen.

De afgelopen dertig jaar ben ik veelvuldig geconfronteerd met wetenschappelijke studies, essays, betogen en wat nog meer, die elk voor zich trachtten aan te tonen de ultieme waarheid omtrent enigerlei duurzaamheidsvraagstuk te kunnen claimen.

Recentelijk ben ik, net als zovelen met mij, geschrokken van de creatieve escapades van prof.dr.D.Stapel, die het volgens Science niet zo nauw nam met de basisregels van wetenschappelijk onderzoek.

Los daarvan verschenen ook berichten omtrent de vermeende 'wetenschappelijke kwaliteiten' van maatschappelijke organisaties en NGO’s, ditmaal in verband met de beoordeling van de veiligheid van Borsele (Greenpeace).

Al eerder was er een stevige discussie losgebarsten omtrent enkele onderdelen uit de klimaatrapporten van het IPPC; gedeelten zouden geschreven zijn door een stagiaire. Of medewerkers van Natuur en Milieu die in Amsterdam rondfietsten om “ even snel” de fijnstof concentraties in beeld te brengen.

Consultancy
Hoe groot is het gevaar van een 'stapel-effect' in onze wereld van duurzaam bouwen eigenlijk? Ten opzichte van andere sectoren schuilt dit gevaar niet alleen in de academische wereld, maar vooral ook in de flankerende wereld van consultancy en advisering.

Maar al te vaak komt men studies tegen van dezelfde onderzoeks- en publicatieperiode die volledig tegenstrijdige conclusies laten zien. Maar is dit een gevolg van een zekere mate van 'academische onzorgvuldigheid' of ligt er een andere verklaring aan ten grondslag? Vanuit mijn gezichtspunt is er wel degelijk sprake van 'copy and paste' of het 'Wikipedia-effect', maar zijn er maar weinig partijen die zich bewust schuldig maken aan academische slordigheden.

Tegenstrijdige conclusies
Maar waar komen dan die tegenstrijdige conclusies in de rapporten vandaan? Een van de verklaringen, gebaseerd op mijn eigen ervaringen, is dat het speelveld van 'duurzaamheid' dermate jong en onontgonnen is, dat er eerder sprake is van een speur-en zoektocht, dan van een concrete opsomming van feitelijkheden, wetmatigheden en wiskundige formules.

Zie maar eens hoe lang de sector er voor nodig heeft gehad om de klimaatveranderingen in kaart te brengen en als wetenschappelijk gegeven erkend te krijgen. Rondom duurzaam bouwen kennen we diezelfde onzekerheden. We zijn al meer dan 25 jaar bezig met het kwantificeerbaar maken van milieu-ingrepen.

Na een zoektocht via allerlei rekenkundige exercities ( Eco-indicator, MRPI, LCA, Ecoquantum, Twin model, GPR, LEED, BREEAM,..) komen we nu pas tot een concensusmodel omtrent de te gebruiken data en rekenkundige waarden. De wereld van duurzaam bouwen staat volgens mij pas aan de vooravond van de verwetenschappelijking van het vakgebied.

Integriteit
Is een angst voor het 'stapel-effect' dan wel gegrond? Ik denk niet geheel onterecht, alhoewel de eigen ervaring heeft laten zien dat integriteit in de sector gelukkig nog steeds een belangrijke plaats inneemt.

Oppassen dus wel, maar geen doemdenken. Doorgaan dus met de verdere ontwikkeling van duurzaam bouwen als wetenschappelijk raamwerk, de maatschappij heeft het nodig!

Geert Verlind
Directeur Cagerito