Onderbelicht; de educatieve kant van duurzaam bouwen

Auteur: Geert Verlind

Het voorjaar 2011 in Nederland lijkt nu definitief door te breken. Dit inspireert mij om de kussens weer eens op te kloppen, de ramen wijd open te zetten en er weer vol tegen aan te gaan.

Op dit soort van momenten ga je je activiteiten en werk ook weer eens relativeren. Ik vroeg mij daarbij af hoe het thema duurzaam bouwen en wonen ook structureel bijdraagt of kan bijdragen aan educatie en ontwikkeling van de jeugd.

Weinig aandacht
Natuurlijk zijn er vele initiatieven en projecten op te sommen, maar een recent bezoek aan een tweetal basisscholen leverde op dat er maar weinig aandacht is voor duurzaamheid en duurzaam bouwen en wonen in het bijzonder. Navraag daarover bij de betrokken partijen leverde in ieder geval het antwoord op dat het geen onwil is, maar men er eenvoudig weg geen tijd en geld voor heeft.

Zou dat dan betekenen dat de eerste serieuze confrontatie van kinderen met duurzaam gedrag pas plaatsvindt ergens eind middelbare school, of nog later? Als dat zo is, dan investeren we de eerste 15 tot 18 jaar niet in een duurzame attitude? Naar aanleiding van het bezoek aan de twee basisscholen hebben we de stoute schoenen aangetrokken en  een actieplan opgesteld.

We zouden in groep 7 en 8 beginnen met voorlichting, uitleg over de basisprincipes van duurzaamheid en duurzaam bouwen en wonen. Uitgesplitst in de thema's water, materialen, energie, groen, veiligheid/gezondheid en mobiliteit.

Een hele kluif voor een organisatie als de onze, tot op heden vooral bezig met de professionals en de markt. Met lood in de schoenen vertrokken we naar de scholen om een aantal lessen te verzorgen over duurzaam bouwen. Wat konden we verwachten van deze kinderen van 10 tot 12 jaar oud?

Verrassende resultaten
Aan de lessen hadden we een opdracht gekoppeld: 'Werk in een groepje uit op welke manier je de school en de directe omgeving duurzamer zou kunnen maken?' Normaliter vraag je zoiets aan de consultant, de expert.. De resultaten bleken verrassend; originele ideeën, slimme oplossingen, waarbij vooral het kind centraal staat. Kinderen vinden het logisch om bijvoorbeeld het dak te gebruiken als extra leeflaag voor een speelplaats of als schooltuin.

Enkele wilden er zelfs een voetbalveld van maken, naar aanleiding van een voorbeeld op het dak van Ikea in Utrecht. Zonder ze te hebben overladen met principes van Cradle to Cradle, Frisse scholen,  GPR of BREEAM, kwamen de kinderen met oplossingen die niet zouden misstaan als aanvulling op een rapportage van professionals.

Eenmalige actie
Maar wat doe je dan als 'professionele organisatie' met deze ervaringen? Wij hebben de ideeën en aanbevelingen van de kinderen ingebracht in een lokaal nieuwbouwproject Brede School. De betrokken wethouder van de gemeente heeft de plannen van de kinderen in ontvangst genomen.

De ingeschakelde architect heeft kennis genomen van de ideeën, en laat deze parallel lopen met het ontwikkelen van een schetsontwerp. Er is kans dat de kinderen bij de realisatie van de nieuwbouw enkele van de ingebrachte ideeën zullen terugzien. Alom lof en blijheid zou je dus zeggen.

Maar daarmee is mijn verhaal nog niet af. Want hoe buig je deze eenmalige actie om naar een structuur? Hoe incorporeren we de facetten van duurzaam bouwen en wonen in het basisonderwijs?

Wij, als Cagerito, gaan daartoe initiatieven ontwikkelen, ondanks het feit dat het geen reguliere activiteit van ons is. Maar dat kan het wel worden! Onze missie is om de opgedane kennis en ervaring niet alleen maar voorwaarts in de kennisketen te brengen, maar om deze vooral terug te brengen naar de basis van de educatieketen. We nodigen dan ook partijen uit, die dit willen onderstrepen, om zich bij ons aan te sluiten.

Geert Verlind, Cagerito