Meer licht aan de horizon

Auteur: Albert Hulshoff

Vervang gloeilampen door spaarlampen of Led-verlichting. En doe het licht uit als je weggaat. Huishoudens krijgen van alle kanten goedbedoelde adviezen om zuinig om te springen met verlichting. Het grote potentieel ligt echter bij kantoren, scholen en winkels. De utiliteitsbouw verbruikt twee keer zoveel energie voor verlichting dan huishoudens.

Utiliteitsgebouwen hebben een aandeel van 10% in het Nederlandse energieverbruik. Eenvijfde daarvan gebruiken zij voor verlichting. Dat zijn voornamelijk TL-buizen. Ruim 10% bestaat uit spaarlampen. Gloei- en halogeenlampen nemen een vergelijkbaar percentage voor hun rekening.

15% is energiezuinige TL, de rest conventionele TL. Met 20% energiebesparing in utiliteitsgebouwen kan alle openbare verlichting worden gevoed. 50% besparing levert genoeg voor de verlichting van alle Nederlandse huishoudens.

Lichtbronnen en regelingen
Die 20% besparing op verlichting in de utiliteitsbouw is gemakkelijk te halen met gebruik van bewezen technieken. Bijvoorbeeld door de oude TL-buizen te vervangen door moderne. Die zijn dunner, hebben een hoger rendement en de kleurweergave is goed om bij te werken.

Daarnaast kan regeling van de verlichting een bijdrage leveren. Bijvoorbeeld door aanwezigheidsdetectie, of door het automatisch dimmen van lampen aan de raamkant bij voldoende daglicht.

"Wij hebben al TL"
Veel organisaties denken dat ze al energiebesparende maatregelen hebben genomen: ‘TL-verlichting is toch ook zuinig?’ Dat zijn echter vaak TL-buizen van tien tot twintig jaar oud. Moderne hoogfrequente TL kan al een besparing opleveren van 30 tot 50% per lamp. Ook gloei- en halogeenlampen vervangen door spaarlampen kan een mooie bijdrage leveren.

Waarom niet?
Waarom gaan eigenaren van utiliteitsgebouwen niet met deze nieuwe verlichting aan de slag? Een van de oorzaken is dat niet voldoende wordt stilgestaan bij de besparingspotentie van verlichting. De energiekosten van verlichting worden onderschat en de beheerder is gewend te kiezen voor de goedkoopste oplossing.

Bovendien is de gebruiker vaak niet de eigenaar van het pand en draagt de gebruiker meestal niet de investeringskosten. Hierdoor voelen gebruikers en eigenaren zich beiden niet verantwoordelijk voor een investering in de verlichting. Kennis over de mogelijkheden van de nieuwste technieken is misschien wel de enige manier om eigenaren en gebruikers zover te krijgen.

Hulp van de Taskforce
Mede om deze kennis te vergroten is de Taskforce Verlichting in het leven geroepen. Dit platform streeft ernaar dat Nederland energiezuinige verlichting als vanzelfsprekend beschouwt. Het kernwoord is, naast faciliteren en enthousiasmeren, ‘verplichten’.

Zo adviseert de Taskforce energiezuinige verlichting op te nemen in de regelgeving. Andere acties: ondersteunen van gemeenten en provincies, ontzorgen van eigenaren en gebruikers, ontwikkelen van financieringsmogelijkheden en maatwerkadvisering.

Toekomst voor Led?
Hoewel de utiliteitsbouw het nu nog vooral moet zoeken in de nieuwste TL-oplossingen, moeten we Led niet uit het oog verliezen. Led is nu nog niet geschikt voor kantoorgebouwen. De verlichting is wel zuinig, maar in rendement nauwelijks concurrerend met moderne TL. En aan de levensduur en kleurweergave valt nog wat te verbeteren.

Voor noodverlichting en het aanlichten van gebouwen is Led al wel geschikt. Led-technologie is momenteel sterk in ontwikkeling. De quickscan Led-verlichting laat zien dat Led wel degelijk een techniek is waar we in de nabije toekomst veel van kunnen verwachten.

Hoewel uit de scan blijkt dat hoogfrequente TL-lampen beter niet voor 2011 vervangen kunnen worden door LED-oplossingen, kan de overige verlichting voor die tijd wel vervangen worden door Led.

Schoon Licht
Het programma Schoon Licht, een initiatief van SenterNovem, heeft als doel een lager energieverbruik met behoud of zelfs verbetering van de lichtkwaliteit. Dat verklaart bijvoorbeeld de keuze voor goedgeregelde hoogfrequente TL in plaats van Led-TL: zuinige verlichting is niet alles, het moet wel licht zijn waarin je je prettig voelt.

Als we er samen voor zorgen dat licht mooi, duurzaam, functioneel en goedkoop is, én er voor zorgen dat iedereen dit weet, zijn we een stuk verder. Dat werpt een heel ander licht op de toekomst.

Meer informatie
- Quick Scan Ledverlichting
- www.schoon-licht.nl
- www.slimme-energie.nl