De Community of Practice Circulaire Infra van Cirkelstad Deventer-Apeldoorn was deze keer te gast bij partner Dusseldorp Infra Sloop Milieutechniek. Het bedrijf, met meerdere vestigingen in oost en midden Nederland, zet zich in op het zo circulair mogelijk inrichten van de openbare ruimte.
“De basis voor succes op het gebied van circulaire infra ligt in een goede samenwerking tussen de partners in een bouwteam”, zo begint Paul Bonekamp, regiodirecteur noord (Almere-Deventer-Borne) het gesprek. “Door als aannemer en opdrachtgever vanaf de start te investeren in deze intensieve vorm van samenwerken, kunnen we duurzame kansen realiseren en innovatie stimuleren. Je deelt namelijk de aansprakelijkheid en risico’s die bij innovaties nu eenmaal om de hoek komen kijken. Bovendien vindt er tijdens de projectduur continu afstemming plaats binnen het bouwteam, keuzes worden weloverwogen en samen gemaakt. Dit biedt mogelijkheden voor een duurzame aanpak en het toepassen van circulariteit.” Een van de meest recente toonaangevende projecten van Dusseldorp is het heringerichte marktplein in Hengelo. Dit project, dat vele prijzen won, is in bouwteamverband gedaan.
Dilemma’s
Circulariteit stelt je soms voor dilemma’s, gaat Paul verder. “In elk project moet je opnieuw keuzes maken. Een voorbeeld: je wilt vanuit de wens voor circulariteit bestrating aanbrengen met hergebruikt materiaal, maar deze optie voldoet niet aan de kwaliteit. Ga je deze dan toch aanbrengen? Duurzaamheid is niet enkel en alleen maar zo veel mogelijk hergebruiken. Het brengt vraagstukken met zich mee, zoals op het gebied van (technische) levensduur. We hebben succesverhalen, maar niet alles is altijd gelukt, daar zijn we gewoon eerlijk over. Op welke wijze circulariteit onderdeel wordt van de uitvoering, mogen de betrokkenen bij een project zelf invullen. Voorwaarde is wel dat het aansluit bij de beleidsdoelstellingen van ons (moeder)bedrijf.”
Routekaart
Rinze Mulder heeft als Saxionstudent als afstudeeropdracht bij Dusseldorp onderzocht wat het bedrijf belangrijk vindt als het gaat om duurzaamheid. Na zijn afstuderen is Mulder bij het bedrijf gaan werken als uitvoerder. Hij heeft eerst gekeken naar waar de intrinsieke motivatie, het toekomstbeeld en de ambities liggen. Dit leidde tot het vaststellen van een routekaart met als vertrekpunten de kernwoorden Bewust, Vitaal en Schoon. Rinze vertelt: “Tijdens de opleiding krijg je nog niet zo veel mee van de praktijk. Je ziet wel hele mooie plannen, maar in de praktijk ervaar je pas dat concreet invulling geven aan duurzaamheid niet eenvoudig is.”
Het daagde hem uit om vanuit een bottom-up-benadering een standaard op te stellen hoe circulariteit in het werk kan worden meegenomen. “Het mooie van Dusseldorp is dat ik alle ruimte kreeg om deze te ontwikkelen. Op basis van de SDG’s (Sustainable Development Goals) die Dusseldorp en ReintenInfra hebben omarmd, heb ik een vertaling gemaakt die past bij het bedrijf en in de praktijk toepasbaar is. Door eerst KPI’s op materieel vast te stellen en daarna een datavisualisatie te maken waarmee het vervangen bewuster kan worden gedaan, blijkt dat repareren of een ander gebruik van materieel prima alternatieven zijn. Door stap voor stap te verduurzamen, halen we onze doelen voor 2030.
Bewuste keuzes
Om het hoogst haalbare wat duurzaamheid betreft te bereiken, is vroegtijdig inventariseren van de materialen de eerste stap. Daarna vindt er een beoordeling op kwaliteit plaats. Vervolgens wordt gekeken wat er precies vrij komt, waar dat is en waar het naartoe moet. Rinze vertelt: “We zijn ervan uitgegaan dat het inventariseren voor de jongens die buiten werken simpel en leuk moet zijn. Daarom hebben we het verzamelen van data zo laagdrempelig mogelijk gemaakt. Via de telefoon kunnen ze de materialen op projectlocaties vastleggen. Samen met onze opdrachtgevers kijken we vervolgens waar na het oogsten van materialen hergebruik kan plaatsvinden en hoeveel dit aan CO2-reductie oplevert. Hierdoor kunnen we veel bewuster keuzes maken.”
Door het creatieve proces van hergebruik gaat duurzaamheid bij opdrachtgevers steeds meer leven. Rinze vervolgt: “We hopen met dit systeem uiteindelijk in projecten CO2 te gaan besparen in plaats van dat we deze uitstoten. Met materialen die schaars zijn willen we extra voorzichtig omgaan, met dit systeem kan dat.” Een fraai voorbeeld van hergebruik is het hoofdkantoor van moederbedrijf ReintenInfra in Borne. Dat is geheel circulair gebouwd, met materialen afkomstig uit sloopprojecten van Dusseldorp en toont wat er allemaal al mogelijk is.
Goede communicatie
Paul vertelt hoe belangrijk de rol van goede communicatie is bij duurzaamheid en hergebruik. “In projecten merk je nog wel eens dat bewoners hergebruikte straatklinkers als ‘oud materiaal’, dus als lelijk betitelen. Waarom krijgen anderen een nieuwe straat en wij de oude materialen weer terug, zeggen ze dan. Dan is het belangrijk hoe je de boodschap brengt. Dat je uitlegt waarom je ervoor hebt gekozen om materialen een tweede leven te gunnen. Wordt er ook meer groen toegepast, vertel dit er dan ook bij en zeg dat het voor de toekomst duurzamer is. Dat neemt een hoop weerstand weg. Duurzaamheid moet een gewoonte worden, ook binnen de eigen organisatie.”
Circulaire uitvraag
Tot slot gaat Paul nog in op de uitvraag van opdrachtgevers. “Er kan heel veel, maar we ervaren dat opdrachtgevers het lastig vinden hoe circulariteit het beste kan worden uitgevraagd. Belangrijk is dat de opdrachtgever selecteert wie voor hem het beste de doelstellingen kan verwezenlijken. We ervaren dat er veel goede wil is, bijvoorbeeld in de vorm van een fictieve korting, maar dat de uitvraag vaak niet juist is opgesteld. In de vorm van een project kan er vaak veel meer. Samen optrekken in een bouwteam is een goede optie als het gaat om het waarmaken van duurzaamheidsambities.
De deelnemers aan de sessie werken vanuit diverse insteken aan circulariteit. Om dit te stimuleren is kennisdeling van groot belang. Door contact op te nemen met Eric Kouters of Carmen Oude Wesselink ontdek je meer over de mogelijkheden van Cirkelstad Deventer-Apeldoorn.