“Alleen ga je sneller, samen kom je verder”. Met die gedachte bundelde Mart Mensink van de onafhankelijke matchingstool DuSpot koplopers in circulaire (bouw)economie in de ‘Circulaire Bouwketen Oost-Nederland’. In een ketensamenwerking zetten ze in op een circulaire werkwijze, met hoogwaardig hergebruik als de nieuwe standaard.
In een circulaire bouweconomie worden producten steeds opnieuw gebruikt. En om de transitie naar een meer werkwijze die daarbij hoort te realiseren, is samenwerking onontbeerlijk. Onderhoud en reparatie is het eerste uitgangspunt. Is dat niet meer mogelijk, dan wordt zo hoogwaardig mogelijke recycling het volgende doel. Op dat moment zijn de samenwerkingen tussen verschillende schakels in de keten van groot belang.
Als het gaat om de samenwerking van verschillende partijen aan circulaire activiteiten, hebben we het vaak over een circulaire ketensamenwerking. Deze heeft als doel om gezamenlijk activiteiten uit te voeren, met als doel om minder verbruik van (nieuwe) grondstoffen te realiseren en afvalstromen te verkleinen. Vanuit deze gedachte is vanuit het DuSpot-netwerk in de Oostelijke regionen een circulaire bouwketen ontstaan: ‘Circulaire Bouwketen Oost-Nederland’.
Circulaire Bouwketen Oost-Nederland
Slopen, oogsten of delven?
“De huidige groep van betrokkenen is een mooi begin, nu gaan we het samen in de praktijk brengen”, vult Frank Smit van Van Reel Groep aan. “Wie aan wil sluiten, sluit zich aan. Echter wel vanuit de ‘gewoon doen’ gedachte. We moeten elkaar aanvullen waar nodig, het wordt samen vallen en opstaan.” Van Reel Groep is al decennia bezig met het verduurzamen van de eigen organisatie. Sinds een aantal jaar pionieren zij ook op het gebied van circulair slopen. Frank vertelt daarover: “Alleen kom je niet ver, iedereen is ergens goed in. Elkaar aanvullen zorgt voor een mooi compleet pakket. Het is een fijn gezelschap bij elkaar met een gezamenlijk doel, circulariteit.” Peter Spelt van Van Wijnen voegt toe: "We denken graag mee met duurzame initiatieven om grondstoffengebruik te verminderen, hergebruik te stimuleren en afval te minimaliseren. We koppelden met DuSpot meerdere badkamer-, toilet- en keukenrenovatieprojecten met gebruiker en afnemer. Van Reel demonteerde het sanitair, zorgde dat het naar upcyclebedrijven ging en Van Wijnen kon de vernieuwde producten retour afnemen. Daardoor was de cirkel weer rond."
Een collega-oogster in deze circulaire bouwketen is Jasper Groot Roessink van Bergevoet Doetinchem: “Circulair slopen zit al 45 jaar in het DNA van Bergevoet. Met een flexibele en vooruitziende blik passen we al decennialang circulariteit toe in onze projecten”, vertelt Jasper, alsof het de normaalste zaak van de wereld is. “Wij kunnen deze expertise weer in de keten delen. Maar Bergevoet moet ook blijven doorontwikkelen. Een dergelijke ketensamenwerking geeft weer handen en voeten om ons gezamenlijke doel te bereiken.”
Kamphuis Sloopwerken zette met haar initiatief ‘Omgekeerd Bouwen’ 10 jaar geleden al een stap in de juiste richting op het gebied van circulariteit. “Met circulaire sloopprojecten, een depot van 20.000m2 in Tubbergen gevuld met circulaire bouwmaterialen en een shop-in-shop bij de plaatselijke kringloop dragen wij op onze manier bij aan een circulaire economie,“ aldus Thijs Hagedoorn van Kamphuis. Met deze circulaire bouwketen willen wij als Kamphuis hetzelfde verhaal vertellen. Het echt doen, en uiteraard nog meer onder de aandacht brengen. “Daarmee zetten we weer een volgende stap naar een circulaire economie en naar bijvoorbeeld een betere beloning van circulariteit in projecten en aanbestedingen”.
De fysieke bouwmarkt van Omgekeerd Bouwen voor circulaire bouwmaterialen in Tubbergen. Hier kunnen zij onder andere materiaal verder demonteren, opknappen en droog opslaan.
Rolmodellen
Om een circulaire ketensamenwerking te laten slagen is niet alleen samenwerking van belang. Je moet ook verbindingen leggen en initiatieven op gang brengen. Dit zijn kwaliteiten die Willy Smit van onder andere WAM & Van Duren Bouwgroep beheerst. Hij bracht eerder al ketens tot leven en is nu ook betrokken bij de Circulaire Bouwketen Oost-Nederland: “De ‘Stadsmijn Achterhoek’, is een voorbeeld van een initiatief van Smit. De ‘Stadsmijn’ dient als plek waar grond- en delfstoffen worden gewonnen, om daarna verder verwerkt te worden in de bouw en industrie. Volgens Smit bestaat een goede keten uit de volgende eigenschappen: “Een circulaire keten vaart goed bij continuïteit. Daarnaast is het belangrijk om verder te kijken dan de waarde ‘geld’. Het creëren van meervoudige waarde is belangrijker dan het financiële gewin. Een keten dient daarnaast transparant en open te zijn. Iedereen moet bereid zijn om van elkaar te leren”, geeft Smit aan.
‘Nul uitstoot voor 2050. Dat is de zero in ‘Op naar Net Zero’ die we voor ogen hebben. We nemen hierbij onze verantwoordelijkheid en betrekken de hele keten’. Zo luidt het devies van Dura Vermeer rondom hun duurzaamheidsstrategie. Maurice Hadderingh, Manager innovatie en productontwikkeling bij Dura Vermeer Bouw Hengelo, heeft samen met zijn 3000 collega's de taak om deze strategie in de praktijk te brengen: “Als één van de grotere bouwers binnen Nederland hebben wij een voorbeeldfunctie. Met onze ambitie en missie in de vorm van Net Zero zijn we altijd opzoek naar vooruitstrevende en innovatieve oplossingen om die leefbare toekomst te kunnen verwezenlijken. Met de Circulaire Bouwketen Oost-Nederland willen wij graag onze praktijkervaring teruggeven aan DuSpot en de keten. Het is ons doel om als keten met een gezamenlijk belang circulariteit aan te jagen. Als Dura Vermeer en grote bouwer zorgen wij voor vertrouwen binnen de branche wanneer wij de circulaire werkwijze omarmen.” Ook Maurice sluit zich aan bij de overtuiging ‘gewoon doen’: “Het hergebruiken van materialen is binnen iedere organisatie mogelijk. We moeten alleen nog de vraagtekens ondervinden en wegnemen. "Zodra je de waarde inziet van CO2-besparing kan je samen komen tot Net Zero en een leefbare toekomst genereren."
Net even iets extra’s
Voor Mastermate, technische groothandel van kleine bouwmaterialen en dagelijkse fijn distributie voor aannemers en corporaties is de circulaire bouwketen een prominent doel binnen één van hun roadmaps, richting een dienstverlening zonder uitstoot van schadelijke broeikasgassen. “Binnen deze keten leveren wij een hele belangrijke bijdrage waarin wij als technische groothandel een sterk logistiek netwerk hebben en zorgen voor voorraadbeheer in onder andere het dagelijks onderhoud en renovatieprojecten, vertelt Jeroen Haijes van Mastermate Nederland. “Dagelijks komen we op allerlei projecten en zijn we in staat om circulaire bouwmaterialen terug te brengen naar onze hub zonder extra ritten te rijden. Deze producten en materialen brengen we dan vervolgens weer zo hoogwaardig mogelijk herbruikbaar terug in de keten. Daarbij hebben we logistiek gezien een goede dienstverlening om spullen op te halen, schoon te maken en weer weg te brengen.”
Ook Witzand Bouwmaterialen is als totaalleverancier van bouwmaterialen betrokken binnen de Circulaire Bouwketen Oost-Nederland. Stefan Knap, duurzaamheidsmanager binnen Witzand, ziet in de toekomst een nóg grotere adviserende rol voor Witzand weggelegd op het gebied van circulair bouwen: “We ontwikkelen ons van verkoper naar makelaar”, geeft Knap aan over deze kanteling. “We zien nu al dat we producten en materialen aangeboden krijgen van een oogster. Hierbij vertolken we een tweeledige rol.” Enerzijds kijkt Witzand mee wat er beschikbaar is bij een project. Anderzijds kijkt de organisatie mee waar de materialen gebruikt kunnen worden. “In de toekomst spelen we meer een rol bij garantie(s), sterkteklassen en certificering van circulaire bouwmaterialen”, vertelt Stefan.
Marc Harmsen, mede-eigenaar Architecten_Lab te Deventer, voegt toe: "Wij werken dagelijks aan het ontwerpen van gebouwde omgevingen die kloppen. Gezond en milieubewust bouwen zit in ons DNA en dat passen we toe op al onze projecten. Wij zijn als Deventer architectenbureau actief en betrokken bij onze omgeving en werken graag met andere partijen uit deze regio aan het circulair maken van de leefomgeving. Samen met de keten werken aan een circulaire bouweconomie sluit naadloos aan bij onze visie ‘BouwWatKlopt’."
Meer informatie over DuSpot vind je op de website. Om informatie in te winnen of de mogelijkheid te onderzoeken om deel te nemen aan de keten is er ook de mogelijkheid om een mail te sturen.