Uit onderzoek van ABN AMRO blijkt dat de bouw een stuk milieuvriendelijker kan worden als we meer met vezels van vlas en hennep gaan doen. Maar in de dagelijkse praktijk heeft traditioneel bouwen de overhand. Hoe denken experts over de circulaire stand van zaken in de bouw?
Foto boven: Leontien de Waal en Myriam van Zetten
Diverse inzichten komen voort uit een door Building for Good georganiseerde rondetafel, over de circulaire stand van zaken in de bouw. De dagelijkse praktijk rond biobased bouwen is weerbarstig en komt moeilijk van de grond. Het nodigt momenteel niet uit om ermee aan de slag te gaan. Dat geldt voor zowel boeren als voor de bouwers. Wat moet er anders?
Leontien de Waal
“Ik zie vooral dat de intrinsiek gemotiveerde partijen - de koplopers - doorpakken. De transitie is in mijn ogen een kwestie van de wortel, de stok en de preek. De preek van de koplopers is al gaande. Met de indringende regelgeving komt de stok erbij. Daar kan je van alles van vinden, maar het is wel een feit. Denk aan CO2-beprijzing vanuit Europa en de emissierechten die niet meer gratis worden weggeven. We bereiken een tipping point, maar we moeten het peloton nog wel meer in beweging krijgen.”
Cor van Dijken
“Daar speelt ook nog mee dat bedrijven straks te maken krijgen met de EU Construction Products Regulation. Ik merk dat partijen hier best huiverig voor zijn. Als je product voldoet, dan krijgt het een CE-keurmerk en dat is het qua brandveiligheid in orde. Maar je moet als fabrikant ook terugnamegaranties geven en je product moet duurzaam zijn. Daar voorzie ik veel problemen.”
Nico de Boer
“Het is voor partijen lastig om vanuit een circulaire benadering te kijken naar een project. Je gaat dan uit van een langere termijn. In de circulaire economie kijk je onder andere naar restwaarden. Het is een opbrengst op de langere termijn en dat moet je aan de voorkant van het proces meenemen en opnemen in je business case. Daar moeten nog wel stappen in worden gezet. De bewustwording is er in ieder geval steeds meer, maar we zijn er nog niet.”
Myriam van Zetten
“In Gelderland hebben we de tender Natuurlijk Sneller Bouwen (zie kader). Een aantal kleinere conceptbouwers die versnellen en verduurzamen maken gebruik van deze tender. Van bedrijven die met biobased materialen werken horen we dat certificeren heel lastig is, en vaak ook duur. Om biobased materialen de markt op te krijgen is certificeren heel belangrijk. Hier moet landelijk meer aandacht voor komen. Kleinere bedrijven hebben hier echt hulp bij nodig.”
De provincie Gelderland helpt door onder andere subsidies te geven. Van Zetten: “We zetten partijen bij elkaar en delen kennis. We werken hiervoor samen met Kiemt, een netwerkorganisatie op het gebied van energietransitie en de circulaire economie. Kiemt helpt bedrijven met hun vraagstukken. De Europese regelgeving voor circulair bouwen is vrij recent, dan is het zaak om de informatie hierover zo snel mogelijk bij de bedrijven te krijgen.”
Leontien de Waal
“Ik vind dat ook wel zorgelijk. Regelgeving kan een push geven, maar het is wel precair waar we ons nu bevinden. Ik zie dat het voor onze MKB-klanten echt teveel is. Er zijn zoveel regels, die bedrijven zijn bijna murw geslagen. Er zijn veel subsidies om gebruik van te maken, maar vaak hebben ze geen tijd om zich daarin te verdiepen. We moeten scherp blijven. Tot op welk punt leidt wet- en regelgeving echt aantoonbaar tot verduurzaming? Je moet elkaar niet najagen in een administratieve cirkel.”
Nico Wissing
“We moeten de handschoen oppakken met zijn allen. De circulaire boodschap moet je er langzaam in masseren. In de lineaire economie zit alle belasting op arbeid, maar die belasting moet je op grondstoffen zetten en op vervuiling. Dan word je als bedrijf pas bewust waar je mee bezig bent. Het gevolg is dat je veel respectvoller met grondstoffen omgaat.”
Myriam van Zetten
“Kleine bouw- en GWW-bedrijven zijn zich ervan bewust dat er vanaf 2024 veel op ze af komt. Gemeenten willen hun regionale economie steunen, maar als de regelgeving onduidelijk is, ontstaat er een situatie dat bedrijven gaan omvallen. Dat moet je niet willen.”
Cor van Dijken
“Jaar in jaar uit moet er weer iets nieuws gebeuren qua wet- en regelgeving. We drijven elkaar op. Het is goed om er af en toe met een helicopterview naar te kijken. Als we nu de thermometer erin prikken, waar staan we dan met zijn allen? Zijn dan de stappen die we nu nemen de juiste?”
Leontien De Waal
“Het helpt als grote opdrachtgevers gezamenlijk zeggen: ‘Dit is de weg, zo gaan we het doen. Ik zie in de dagelijkse praktijk dat er regie nodig is. Dat zag je met gasloos bouwen. Iedereen in de markt schreeuwde moord en brand. Maar dat is uiteindelijk heel snel gegaan.”
Myriam van Zetten
“Je zag bij gasloos bouwen dat er politiek draagvlak voor nodig is om het te realiseren. Er lopen nu veel pilots op het gebied van circulair bouwen, onder andere met Cross Laminated Timber (CLT), losmaakbaarheid en hoe dit zich verhoudt tot circulariteit. Daarmee verzamelen we meer bewijs dat het werkt en kunnen we als overheid sneller aan de knoppen draaien.”
Je leest het volledige artikel 'Circulaire economie heeft momentum' in het digimagazine 'Versnelling in Duurzaamheid'.