Na twee uiterst droge zomers, is vrijwel iedereen het onderwerp ‘water’ alweer wat aan het vergeten. Experts waarschuwen echter voor een hevige crisis op dit vlak. Johan Bel (Mijn Waterfabriek): “Ik trek het liefst de parallel tussen de energietransitie en de watertransitie. Die hebben vergelijkbare gevolgen voor de bouw, alleen zit er qua momentum tien jaar tijd tussen.”
Afgelopen zomer was er nog veel aandacht voor de waterproblematiek en daarbij wisten steeds meer mensen Mijn Waterfabriek te vinden. Lange tijd was Johan Bel veelal een roepende in de woestijn, maar dat het tij is gekeerd, is overduidelijk. Hij had het zo druk dat de vakantie er bijna bij inschoot. Ook diverse organisaties maakten aan het eind van de zomer duidelijk dat het roer nu echt om moet.
Zo ging de Unie van Waterschappen daarover in gesprek met stikstofbemiddelaar Johan Remkes. Het belang werd benadrukt van het combineren van de stikstofaanpak met een verbetering van de waterkwaliteit en met het klimaatbestendig maken van Nederland. “Met een goede stikstofaanpak kunnen we een volgende crisis rond waterkwaliteit op tijd voorkomen”, aldus Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen.
Met regenwater- en grijswatersystemen wordt aanzienlijk bespaard op regulier drinkwater.
Drinkwater
Dit pleidooi werd een maand later gevolgd door een notitie van de Vereniging van waterbedrijven in Nederland met als voornaamste boodschap: “Het watersysteem loopt tegen zijn grenzen aan door droogte, verzilting en een toenemende watervraag door een groeiende bevolking, regionaal stedelijke uitbreiding en economie. De beschikbaarheid van water voor de drinkwatervoorziening staat onder druk. Daarnaast verslechtert de kwaliteit van de drinkwaterbronnen door vervuiling van landbouw, industrie en huishoudens.”
Ook Duurzaam Gebouwd-expert Onno Dwars (CEO Ballast Nedam Development) schreeuwt ‘het’ inmiddels van de daken. In een gesprek over de politieke aspecten van de klimaatadaptatie in de bouw, liet hij niet na om de watercrisis aan de orde te stellen. Met daarbij een veelzeggende verwijzing naar ontwikkelingen in België. Dwars legt de zere vinger op kwesties als onvoldoende hergebruik van hemelwater en overvloedig verbruik van drinkwater.
Dwars: “Slechts 1% van het gezuiverde water dat we verbruiken wordt gebruikt voor drinkwater. Waarom hebben de Belgen in de nieuwbouw hun drinkwaterverbruik al met 70% teruggebracht, terwijl wij niets doen? In de jaren na 2025 zal ook dit onderwerp hoog op ieders agenda komen te staan, maar waarom niet nu al?”
Rijk rekenen
De problematiek rond water behelst dus tal van aspecten. Dat we hier nog niet hard tegenaan lopen, is makkelijk te begrijpen als je je voorstelt hoe rijk we ons lange tijd rekenden met het Groningse aardgas. Dat leken we ook in overvloed te hebben, maar zie nu eens de catastrofale gevolgen van de gastekorten (zoals torenhoge maandtermijnen). Met hooguit als lichtpuntje dat deze crisis de energietransitie aanzienlijk versnelt.
Er moet dus snel meer aandacht komen voor de waterproblematiek, zo liet Johan Bel optekenen door Anne Boer van de Stentor. Bel, die zich al in 2014 stortte op dit thema, zegt: “Hoe confronterend het ook is in dit waterrijke land, water is een natuurlijke bron en kan opraken. Daarom moeten we er zuinig op zijn. We gebruiken nu veel meer dan de natuur kan leveren. Het probleem is nu urgent en dat is nodig om de zaak in beweging te krijgen.’’
Al vanaf het begin, nadat hij afscheid nam van onder meer Wavin, is het Bel te doen om duurzaam gebruik van drinkwater, wat vooral betekent: minder water gebruiken en verspillen. “Verduurzaming heeft mij altijd beziggehouden. De discussie over gebruik van water in Nederland vind ik nogal kortzichtig. Besparen op drinkwater is namelijk kinderlijk eenvoudig.’’
Het vele groen op de balkons en terrassen van het iconische Sluishuis (foto boven) aan het IJ in Amsterdam wordt volautomatisch van regenwater voorzien.
Niet op waarde geschat
Ook Bel trekt de vergelijking met onze gasvoorraad en het ‘rijk rekenen’. “Schoon drinkwater is in ons land altijd een vanzelfsprekendheid geweest. Het is er en het is ook nog eens spotgoedkoop. Die zekerheid gaat verdwijnen. We gebruiken nu meer dan de natuur levert en het tempo waarin we achteropraken, wordt steeds hoger. We hebben te maken met nieuw fenomenen, de droogte en watertekorten, en daar moeten we oplossingen voor vinden.’’
Lees nu het complete verhaal met Johan Bel over de toekomst van de watervoorziening in het gratis digitale magazine Energietransitie.
Tekst: Ysbrand Visser
Beeld: Mijn Waterfabriek