De laatste weken van 2021 stonden bij Duurzaam Gebouwd de Duurzaamheidsdoelen van de Verenigde Naties centraal. Naast een uitgebreid gratis digitaal magazine was er ook een Ronde Tafel SDG’s met experts uit het werkveld van de bouw.
Aan de online tafel zaten Djuran Koopmans (FSC Nederland), Johan Bel (Mijn Waterfabriek), Marc Kooij (Strukton Worksphere) en Dirk van den Reek (Ballast Nedam Development). Zij vertelden over de Sustainable Development Goals (SDG’s) waar zij zich met hun onderneming op richten. Welke uitdagingen spelen er om deze doelen te halen en wat is er nog nodig om te versnellen?
“FSC staat voor duurzaam bosbeheer en dat draagt rechtstreeks bij aan veertien van de zeventien SDG’s, en met name SDG 9, duurzame houtbouw, en SDG 15, leven op het land”, begon Djuran Koopmans. “Er komen steeds meer bedrijven in de bouw die willen aantonen dat ze gecertificeerd hout uit duurzame bossen gebruiken. Met hen samen proberen we ook het aandeel van hout en gecertificeerd hout in de bouw te laten stijgen. We kijken waar het kan, hoe we daarin kunnen ondersteunen en hoe we de verhalen ook tastbaar kunnen maken. Met projecten waar je kunt zien wat de gevolgen en effecten zijn als je tropisch hout inzet. Met onze visie zetten we in op twee miljoen hectare bos met een verbeterd verdienmodel door te investeren in ecosysteemdiensten in 2025. Het bosareaal gaat echter nog steeds achteruit, dus we zijn er nog niet wat betreft het motto forests for all forever”, aldus Koopmans.
Gezondheid en kennis
“Als organisatie”, vervolgde Marc Kooij, “heeft Strukton te maken met veel koplopers. Wij zijn voor veel bedrijven kennispartner en merken dat die bedrijven in hun eigen missie en visie diverse SDG’s hebben geadopteerd. Wij sluiten daarop aan en hebben gekeken naar de SDG’s waaraan wij met onze diensten een bijdrage zouden kunnen leveren. En we kijken naar de interne kant. Onze medewerkers hebben een eigen rol en impact in de maatschappij. Zo hebben we vijf SDG’s gekozen die dicht bij onze dienstverlening staan en ingaan op gezondheid, onderwijs, duurzame energie en gebruik. We geven die in onze dienstverlening een plek en pakken ze ook op met onze eigen medewerkers. Bijvoorbeeld ten aanzien van gezondheid en educatie.”
“Zo staat SDG 4 voor gelijke toegang tot kwaliteitsonderwijs en daarom zorgen we voor afstudeerplekken voor verschillende soorten mensen op verschillende niveaus. Wij maken ons ook sterk voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. We hebben verder een programma ‘CEO voor 1 dag’, waarbij jongeren mogen voelen hoe het in de top is en hoe dat werkt.”
Watertransitie
Mijn Waterfabriek richt zich op decentrale, duurzame watersystemen, vertelde Johan Bel. “In het beste geval maken we gebouwen waterneutraal. Ons bedrijf ademt daarmee water uit, maar we zitten nog aan het begin van de watertransitie. Het momentum in de markt van water verschilt ongeveer tien jaar met de energietransitie.”
“De watertransitie raakt direct SDG 6. Zeker in Nederland was water nooit zo’n thema, maar dat is gekanteld. Klimaatverandering is daar de driver achter, met alle invloeden op ons watersysteem. Water is er hier in overvloed en daarom is het systeem in Nederland onnatuurlijk ingericht. Dat zet nu de watertransitie op scherp. Wij leggen duurzame watersystemen aan en de volgende uitdaging is de circulariteit. We onderzoeken circulair water en leveren verder veel betonnen tanks. Dus is onze vraag: kunnen die ook van geoogst beton gemaakt worden?”
Mensen mobiliseren
Dirk van den Reek vindt het inzetten op de SDG’s voor Ballast Nedam Development een goede manier om met duurzaamheid bezig te zijn. Van den Reek: “We gebruiken de SDG’s om in ieder project vanuit die duurzaamheidsgedachte te opereren. Er is wel een verschil tussen wat je bedrijf in de markt verduurzaamt en wat je als organisatie zelf oppakt. Onderwijs vind ik een mooie SDG, maar onderwijs is vanuit onze business lastig. Je kunt dat echter wel stimuleren. Zo hebben wij ons eigen bouwbesluit gelanceerd en zeggen we verder als bedrijf dat we vegetarisch eten inkopen.”
“Wat betreft externe ontwikkelingen is onze invloed beperkter, maar je kunt dus wel zelf stappen zetten. Doe waar je voor staat. De SDG’s zijn verankerd in ons strategisch kader en het MVO-beleid. Zo hebben we een innovatiechallenge bedacht om mensen te mobiliseren en met goede ideeën te komen. Daarmee prikkel je ze om mee te denken. Het ontwikkelen van een gezonde werkomgeving is een onderdeel van SDG 3, gezondheid, maar betreft ook de gezondheid van jezelf. Onze organisatie en onze klanten hebben daar baat bij.”
Circulariteit
Van den Reek vervolgt: “Zorg ervoor dat iedereen zich ervan bewust is dat we de toekomst niet uit het oog mogen verliezen. Wij doen er alles aan om nieuwe technologieën te introduceren en gebruikers te stimuleren om op de juiste manier energie in te zetten. In het kader van SDG 12, circulariteit, is een volgende uitdaging hoe we materialen aanvoeren uit duurzame en circulaire bronnen.”
De Nederlandse SDG's uitgewerkt in de Routekaart 2021/2022, met links de status (groen: NL is koploper, grijs: gemiddeld, rood: NL loopt achter).
Bel heeft nog een extra uitdaging: “De huidige wet- en regelgeving beperkt de innovaties en belemmert de watertransitie. De toepassing van regenwater of hergebruik van afvalwater is nu nog beperkt of soms niet toegestaan. De Drinkwaterwet maakt onderscheid in drinkwater en huishoudwater. Laatstgenoemde mag je uitsluitend gebruiken voor het toilet, maar eigenlijk niet voor de douche, terwijl daar juist kansen liggen.”
“De overheid gaat niet snel genoeg”, vult Van den Reek aan. “Veel projecten kunnen in het algemeen nog beter worden gebouwd, maar waarom doen we dat dan niet? Gelukkig krijgen wij voldoende inspiratie van projecten die voor ons de toekomst van de gebouwde omgeving vertegenwoordigen. Bijvoorbeeld Horizons Amsterdam, waar we laten zien dat je met een gebouw energiepositief kunt worden. We willen ook onderzoeken hoe we waterneutraal kunnen worden en liever zelfs waterpositief. Datzelfde geldt voor biodiversiteit. We moeten al die punten niet langer zien als een onderdeel van een probleem, maar als een kans. De SDG’s geven daarvoor een goede, holistische visie.”
Klimaatslim
“De grootste verandering”, gaat Koopmans door, “komt van bedrijven die vooraan willen lopen om transities door te maken. Die niet bang zijn om zich hard te maken voor duurzaamheid en toekomstbestendige materialen. We hebben nu voorbeelden nodig van projecten waarin circulaire materialen worden toegepast. Zo werkt VolkerWessels aan een project met ‘klimaatslim’ bosbeheer. Daarbij investeren zij voor de lange termijn in Nederlandse bossen. Onze grootste opdracht is om te laten zien waarom dit soort ontwikkelingen impact gaan maken.”
“Wij worden dankzij de beweging rondom natuurinclusief bouwen en biodiversiteit gemotiveerd om over de randen van onze dienstverlening te kijken”, vervolgt Kooij. “Je zet niet alleen een gebouw neer, maar het gaat ook om de interactie met het gebied eromheen. Daarover moet je een visie ontwikkelen. Het is een belangrijke taak voor ons om verbinder te zijn tussen de koplopers. We moeten toegankelijk zijn voor partijen die met verduurzaming verder willen. We doen verder ons best om het PvE Gezonde Kantoren erdoor te krijgen en afscheid te nemen van het Bouwbesluit. Voor scholen is het PvE Frisse Scholen ontwikkeld en ook op dat gebied zien wij grote kansen.”
“Wij zien verder”, aldus Kooij, “dat je bijvoorbeeld in de klassieke bouw het water niet meer kunt buitenhouden, of het gaat gepaard met een forse belasting op daken. We moeten leren denken over de extremen zoals die in de toekomst gaan plaatsvinden in plaats van je als referentiekader te richten op de afgelopen decennia.”
Bel besluit deze Ronde Tafel SDG’s met de constatering dat je “vooral beweging ziet als er intrinsiek gemotiveerde mensen aanwezig zijn. Je moet daarom je volgers weten te vinden. Als je iets nieuws begint of beweging wilt maken, moet je de innovators opzoeken. Die gaan je een stap verder helpen.”
Moderatie: Ysbrand Visser
Verslag: Marvin van Kempen