Het succes van verduurzaming schuilt niet in de technologie en de oplossingen die je toepast in gebouwen en gebieden, maar in de manier van samenwerken en het veranderen van gedrag. In die wereld van aanpassing van gedrag valt er voor veel organisaties nog veel te winnen en is er laaghangend fruit te plukken.
Die conclusie bleek uit het webinar Gedragsverandering, voorgezeten door redacteur Ysbrand Visser van Duurzaam Gebouwd. Tegenwoordig is het niet meer voldoende om ‘alleen’ vakkennis en ervaring op zak te hebben. Dat bleek uit het betoog van Elske Schrijvers van TwynstraGudde, die het spits afbeet. “Vaardigheden die als ‘zacht’ worden omschreven krijgen een compleet nieuwe en verhoogde waardering. Ze worden steeds vaker genoemd als fundament voor projectsucces.”
Om die vaardigheden naar voren te brengen, liet Schrijvers een zelfportret van Tom Friedman zien. Een bijzondere weergave, alleen al omdat het beeld van 1,2 meter volledig bestaat uit suikerklontjes. Het portret roept associaties op die je kunt relateren aan de eerdergenoemde zachtere waarden en samenwerking. “Zo zijn zelfreflectie, flexibiliteit en creativiteit belangrijke eigenschappen. Daarnaast zijn open- en nieuwsgierigheid essentieel voor succesvolle samenwerking. Ook je kwetsbaar opstellen en open zijn over zorgen, dilemma’s zijn voorwaarden, én dat vergt moed: want het kan lastig zijn om daar als eerste partij mee te beginnen. Samenwerking is alledaags, laat zich zien in het werken zelf.”
Wat zijn dan de succesfactoren voor samenwerking? De illustratie ‘Team op vleugels’ van Martijn Vroemen (zie onder, red.) gaf nieuwe inzichten. “Zorg voor gedeelde verantwoordelijkheid, heldere doelen en toon initiatief. Heb daarnaast respect voor elkaar, ben flexibel en zorg voor openheid en vertrouwen.” Daaraan voegden Lilian Soerel en Gulian van Maanen, die het presentatiestokje overnamen nog toe: “Alle actoren moeten actief betrokken zijn om gedrag te veranderen.”
Samen verandering doormaken
Als gedragsverandering stroef loopt, dan kan het volgens het duo verschillende oorzaken te hebben. “Er wordt gehandeld vanuit vooroordelen en er wordt soms nagedacht vóór in plaats van mét de betrokkenen”, geeft Van Maanen aan. “Zorg dat iedereen aan tafel zit om die verandering samen door te maken. Dan ga je van gedragsverandering naar gedragsafstemming. De bereidheid om te veranderen is bij veel organisaties voldoende aanwezig, maar er is wel één voorwaarde: als management moet je in staat zijn om op de goede knoppen te drukken.” “Communiceer en blijf dat onder alle omstandigheden doen, ook als het wat minder gaat”, verduidelijkt Soerel. “Geef vertrouwen, want daardoor zie je dat mensen het aandurven om samen én met jou aan de slag te gaan.”
Sociaal intelligent leiderschap is een volgend element om op in te zetten. “Denk aan de verschillen in werk- en denkstijlen en aan het hebben van andere aansturingsbehoeften.” Een zesstappenplan zorgt ervoor dat veranderingsbereidheid wordt omgezet in veranderingsgezindheid. “Dat loopt soepel met Hebbes: ‘Herkennen, Erkennen, Benoemen, Benutten, Evalueren, Samen Slimmer.’ Hierdoor blijf je in gesprek met elkaar en houd je een sterke verbinding.”
Persoonlijke drijfveer en gezamenlijk succes
Hebbes was niet het enige vliegwiel dat voor samenwerken werd aangedragen, ook de Marktvisie kreeg de aandacht die het verdient. 4 jaar geleden werd het initiatief gelanceerd, om de samenwerking tussen opdrachtgever en -nemer te verbeteren. “In de Marktvisie leggen we de nadruk op het gedrag van individuen”, laat Jan Mutsaers van het Rijksvastgoedbedrijf weten. “Er zijn diverse persoonlijke drijfveren en die bepalen mede het succes in de samenwerking.”
Gedurende het samenwerkingsproces kan er verandering optreden in processen, die flexibiliteit verlangt van de betrokken partners. “De werkelijkheid kan afwijken van hetgeen er met elkaar is afgesproken. Maak bijvoorbeeld conflicterende belangen bespreekbaar en zorg dat je met je projectpartners in gesprek komt en blijft.”
Rolverdeling
Als samenwerkingscoach kent Lisa de Groot van Tauw de waarde van het verbinden van mensen. Ze ging in op de werkmethodiek ‘Doel, rol en context’. “Het persoonlijke doel moet idealiter in lijn staan met het doel van het project én van de context. Op basis van het Integraal Project Management (IPM)-model, wordt duidelijk wie welke rol heeft. Je hoeft niet altijd precies te doen wat bij je rol past, maar maak het wel bespreekbaar”, adviseert ze. “Op die manier gebruik je elkaars kracht.” Daarbij is het van belang om ruis op de lijn te verwijderen. “Beantwoord daarom de vragen ‘Wat heb je nodig’ en ‘Wat is je eerste stap?’. Maak met je team een projectverhaal en laat weten wat je wilt bereiken en wat het hogere doel is. Zet op papier wat jullie als team belangrijk vinden.”
Een sterk praktijkvoorbeeld van gedragsverandering kwam naar voren dankzij Erik van der Neut van Markus, die gepassioneerd vertelde over ‘Bouwen Aan Relaties’ (BAR). Die methodiek geeft handvaten voor een persoonlijke manier van werken en het opbouwen van klantrelaties. “Dat vraagt om een andere benadering vanuit onze mensen. Door open te communiceren richten we ons op het werk én op de verbinding met de partner, . Het verbaast opdrachtgevers nog wel eens dat we vragen waar zij blij van worden of waar zij zich zorgen om maken.”
Succesvolle(re) projecten
De drie pijlers binnen de BAR-methodiek zijn een positieve werkhouding, betrouwbaarheid en langdurige relaties. “Dat betekent pro-activiteit en het tijdig delen van relevante informatie. Het gezamenlijke doel stellen we centraal en we bespreken met elkaar de verwachtingen. Dat is een ontdekkingsreis, want we ondervinden samen wat de prettigste manier is om met elkaar om te gaan. Wat velen nog wel eens vergeten: zorg ook voor de persoonlijke verbinding. Als je meer van elkaar weet, kun je eenvoudiger omgaan met uitdagingen en mondt dit uiteindelijk uit in succesvolle(re) projecten.”
Het webinar Gedragsverandering is een van de vele evenementen die Duurzaam Gebouwd organiseert. In de agenda op DuurzaamGebouwd.nl vind je een overzicht van evenementen die je kunt bezoeken, om kennis te delen en je netwerk uit te breiden.