Een nieuw decennium is aangebroken, dé kans om eens een flinke slag te maken in duurzaamheidsmaatregelen. De praktijk blijkt weerbarstig, zo zien we onder andere aan het uitstel van de invoering van de nieuwe BENG-eisen. Toch heeft Onno Dwars goede hoop. “De revolutie van economisch systeem naar duurzaam waardesysteem komt er op korte termijn aan. Dat zal wel moeten.”

Wat zijn volgens jou in 2020 de trends op gebied van verduurzaming?

“Stel je voor dat duurzaamheid geen kostenpost meer is, maar onderdeel van een waardesysteem. Dit hebben wij bijvoorbeeld gedaan met de Nul op de Meter-woningen, waarbij de (groene) hypotheek is gestegen en de energielasten zijn verlaagd. De duurzaamheidsmaatregelen zijn dus per saldo opbrengsten geworden. Dat is niet alleen een quick win voor de mensheid in de toekomst, maar juist voor de mens van vandaag. Als we dat nou eens weten te kraken en een omgeving creëren waarin mensen aantoonbaar langer leven, dan kan de energietransitie – of wellicht de ecorevolutie – veel sneller gaan.”

“Ik ben ervan overtuigd dat langer en gezonder leven in de gebouwde omgeving waarde gaat krijgen. Dat wil zeggen: dat we in staat zijn om er waarde aan te koppelen, zodat we verduurzaming en de hele complexiteit van ecosystemen eindelijk kunnen versnellen. Als wij als maatschappij in Nederland inzicht krijgen in de succesfactoren van een duurzame leefomgeving in alle facetten en bepalen waar en hoe mensen een zowel kwalitatief als kwantitatief hogere levensverwachting kunnen krijgen, dan volgt automatisch de investeringsbereidheid van de markt. Dat langer leven door de leefomgeving juist in te richten geen utopie is, bewijzen veel studies van gerenommeerde universiteiten en onderzoekers. Deze kennis passen wij toe in onze projecten.”

Doel je daarmee op het concept van de blauwe zones?

“Klopt, al heeft dat in de blauwe zones te maken met het leefsysteem dat voornamelijk gedomineerd wordt door het sociale aspect. Dat is redelijk complex. Wij kijken hoe de sociale duurzaamheid en de fysieke duurzaamheid samen komen, wat zelfs zaken als criminaliteit kan verminderen. Wij kijken naar de fysieke maatregelen (hardware) die direct onze leefomgeving beïnvloeden en een andere manier van leven faciliteren. Denk aan energieneutrale gebouwen die niet bijdragen aan lokale uitstoot van CO2.”

“Bij de sociale aspecten van een ontwerp moet je denken aan waar de parkeerplaats is om fietsen of wandelen te stimuleren – software genaamd. Dit hebben wij gebaseerd op onze ervaringen in verschillende projecten en in samenwerking met MRP Development bij Cartesiusdriehoek in Utrecht verder doorontwikkeld. Een model is natuurlijk alleen succesvol als het een zelflerend mechanisme bevat, en dat is het geval.”

Duurzaam Gebouwd-expert en Ballast Nedam Development-directeur Onno Dwars

“Het wordt tijd dat we anders gaan nadenken over het leven dan slechts als economisch systeem. We zijn veel te platonisch geworden. We buiten ideologie uit ten bate van kortetermijnwinst. Ik zag laatst een tweet langskomen: ‘Als je op je sterfbed ligt, ga je dan je kleinkinderen vertellen wat jouw return on investment is geweest, of vertel je wat je hebt bereikt in je leven?’ Die waardefactoren waar vroeger nog wel eens lacherig over werd gedaan, zijn steeds meer de essentie aan het worden van wat wij doen. Laten we eens een statement maken: 2020 wordt het jaar van de liefde, voor elkaar en voor ons ecosysteem als geheel. Daar is veel maatschappelijke én economische waarde in te vinden.”

Dus liefde voor ons ecosysteem als economische stimulans. Hoe ziet dat er praktisch uit?

“Dat hangt met meerdere dingen samen. Bijvoorbeeld: alleenstaande mensen hebben hogere zorgkosten, gebruiken meer energie, maken meer mobiliteitsbewegingen en zijn ongelukkiger. Allemaal aspecten die economisch nadelig zijn. Wat nou als we die vereenzaming, die echt niet alleen bij ouderen speelt, kunnen keren? Want mensen die samenwonen gebruiken minder energie, maken relatief minder mobiliteitsbewegingen, zijn gelukkiger; dat is maatschappelijke winst!”

“Voor onze economische lezers: ik wil jullie ogen openen, want liefde voor ons ecosysteem heeft een waarde. Alle grote bedrijven zien de waarde in van duurzame ontwikkeling. Dat is niet alleen vanuit ideologie, maar vanuit de overtuiging dat het niet reëel is om het met alleen financiële business cases vol te houden als bedrijf. Vandaag de dag is business te maken met duurzaamheid.”

Cartesiusdriehoek in Utrecht

Wat is volgens jou de meest urgente opgave binnen jouw vakgebied waar in 2020 aan gewerkt moet worden?

“We zijn bij Ballast Nedam Development in kaart aan het brengen hoe je aan een gezonde leefomgeving kan werken. Die onderzoeken hopen we in 2020 naar buiten brengen om concreet de discussie aan te zwengelen. Dat is op basis van meerdere projecten waarbij we leefkwaliteit toevoegen aan het gebied en dat financieel kunnen aantonen.”

“Een voorbeeld is de A2-tunnel in Maastricht; de overheid heeft daar een enorme impuls aan de omgeving gegeven door de juiste kaders te scheppen, onder andere door geluidsoverlast en de fijnstofproblematiek aan te pakken. Wij schroeven onze eigen ambitie nu zelfs op om het ecologische deel zo duurzaam mogelijk te maken, onder andere door het hele gebied energieneutraal te bouwen, deelmobiliteit in te zetten, luchtzuivering voor een beter binnenklimaat in de woningen toe te passen en sociale aspecten zoals gemeenschapsvorming mee te ontwerpen. Alle aspecten die je vandaag de dag in tenders beloofd ziet worden, zie je hier al terug.”

“Dit doen we op meerdere locaties. Dat lukt omdat, in het geval van Maastricht, de gemeente ons enorm helpt de ambitie waar te maken. We vinden echt synergie met de mensen die er werken. Dat is het ook: mensen, die maken hier het verschil.”

Dit artikel verschijnt ook (in uitgebreide vorm) in de nieuwe uitgave van Duurzaam Gebouwd Magazine (nummer 46), die in de tweede helft van maart verschijnt. Je leest dit magazine gratis en digitaal in onze kennisbank.

Tekst: Reinoud Schaatsbergen, Beeld: Ballast Nedam Development