Circulair denken: van TCO naar TBO

Auteur: Jan-Maarten Elias

De circulaire economie begint op gang te komen. Ook in 2018 zijn fantastische ontwikkelingen opgestart in de gebouwde omgeving. Tijdens de week van de Circulaire Economie worden weer meer events en concepten getoond dan vorig jaar. Bij de koplopers is een omslag te merken in het denken van Total Cost of Ownership naar het denken in Total Benefit of Ownership.

Sinds jaren ben ik gegrepen door materialen en producten, de diensten die hiermee geleverd kunnen worden en de business modellen die de laatste jaren hieromheen zijn ontstaan. Vanaf de basismaterialen zoals beton en staal, tot aan warmtepompen en zonnepanelen. Ik merkte dat verschillende externe trends hebben gezorgd voor structurele veranderingen in onze bedrijfstak. Een aantal specifiek vanuit een bedrijfskundig perspectief:

• Het besef dat nieuw te delven grondstoffen eindig zijn en hiermee een risico vormen voor de traditionele bedrijfsmodellen
• De steeds hoger wordende initiële investeringen vanwege de combinatie van duurdere producten en de hogere kosten van human capital
• De grote hoeveelheid financiële middelen die sinds de crisis via de financiële instellingen zoals pensioenfondsen ter beschikking staan voor een voorspelbaar, maar lager, rendement
• De Y-generatie (intussen meer dan 3 miljoen Nederlanders) met een andere levensstijl en andere waarden dan de X-generatie, die zorgt voor andere organisaties en structuren (klik hier voor een bekend interview van Simon Sinek over deze Millenials).

De afgelopen periode liet deze combinatie een groei zien van nieuwe, circulaire proposities zien, zoals:

• Geen lamp, maar licht
• Geen auto, maar kilometers
• Geen wasmachine, maar wasbeurten
• Geen installatie, maar comfort
• Geen warmtepomp, maar warmte
• Geen kantoor, maar (net)werken

Essentieel in al deze modellen is dat het eigenaarschap is veranderd (economisch of juridisch). De circulaire gebruiker betaalt voor zijn gebruik, niet voor het bezit en hoeft niet eenmalig te investeren en te lenen om iets in eigendom te hebben. De nieuwe eigenaar is specialist, kan zich dankzij het model opschalen met een steeds betere en efficiëntere bedrijfsvoering, zijn kosten reduceren en klantgerichte innovaties doorvoeren dankzij hoogwaardig assetmanagement.

En ben je als leverancier juridisch eigenaar, dan is elk product of systeem later een ‘grondstofbank’ en heb je wellicht een positie om later opnieuw te leveren. Hiermee creëer je extra zekerheid voor omzet in de toekomst. Deze omslag versnelt ook de innovatie van een leverancier om echt na te denken wat er met zijn product gebeurt in elke fase van de levenscyclus.Ik zou deze omslag ook willen omschrijven van het omdenken in circulariteit van Total Cost of Ownership naar Total Benefit of Ownership.

TBO: Inschatting positieve effecten van investering 

De definitie van Total Cost of Ownership (TCO) is dat het een inschatting is van de financieel directe en indirecte kosten van een systeem of product met name dat de kopers een keuze kunnen maken. Kijken we naar de definitie van Total Benefit of Ownership (TBO), dan is het een inschatting van de positieve effecten van de investering van een systeem of product. Hierin wordt de directe en indirecte waarde opgenomen dat effect heeft voor de investeerder en de gebruiker.

Door tijdens de huidige economische bloei te investeren in deze circulaire concepten met een TBO-perspectief, kunnen nieuwe business modellen worden ontwikkeld. Nu is de tijd er rijp voor en zijn er early adopters die dit graag willen omarmen. En zelfs tijdens een volgende crisis verwacht ik dat deze duurzame modellen een stabiele kasstroom geven zodat ze de basis leggen voor een stabiele bedrijfsvoering. Immers, er is geïnvesteerd op basis van waarde en niet op basis van kosten.