Maandag 21 augustus werd bekend dat zeker duizend brugklassers uit minimagezinnen van de gemeente Den Haag een smartphone krijgen. De telefoon moet voorkomen dat de tieners informatie van school missen en in een sociaal isolement raken. "Vanuit de scholen en vanuit de minimagezinnen was vraag naar een smartphone voor leerlingen", zegt een woordvoerder van staatssecretaris Klijnsma. "Een smartphone is eigenlijk een van de basisvoorzieningen geworden."

Auteur: Wim Kooyman

Middelbare scholen communiceren tegenwoordig voornamelijk via internet met leerlingen. Huiswerk en lesroosters worden steeds vaker via apps doorgegeven. Kinderen die niet over een smartphone beschikken, raken daardoor in de problemen. Duidelijker kan niet worden aangegeven dat generatie Z opgroeit in een digitaal tijdperk. Als het ware krijgen ze ’s ochtends devices op hun boterham gesmeerd. Kijk ik terug naar mijn start op de middelbare school in 1970 dan vormden een liniaal, een geodriehoek en een Ryam Agenda het basispakket. Een andere tijd dus.

Krap een paar dagen voor het besluit van Klijnsma schreef journaliste Nikki van der Westen in de NRC van woensdag 16 augustus jl. over de nadelen van een open kantoor. De aanleiding vormde Apple Park, het nieuwe hoofdkantoor van Apple in Cupertino (Californië). Aan de hand van een fotoreportage in The Wall Street Journal constateerde Van der Westen dat het aantal open ruimtes in dit gebouw aanzienlijk is. Daarbij werd nog de quote ‘Shocked’ van John Gruber, host van een talkshow, over de creatie van deze open ruimtes aangehaald. Het was een journalistiek magere beurt van de NRC. Want men is er niet wezen kijken en deskundigen ter plaatse zijn niet bevraagd.

Flashback

Ook dit bericht bracht mij terug naar de jaren zeventig. In die periode kwamen ook de zogeheten kantoortuinen op – waar Van der Westen het in haar artikel over had. Kantorentuinen waren een uitwerking van de toen gangbare visie op open kantoren. Grote aantallen medewerkers in een open ruimte bij elkaar plaatsen hoorde bij de tijdgeest van openheid en democratisering. Het cellenkantoor raakte op de achtergrond en scheidingswandjes vond men niet echt meer nodig. Dat is zo ongeveer in het kort het beeld van de kantoortuin. Een revolutionair voorbeeld uit die tijd is het kantoor van Centraal Beheer in Apeldoorn dat werd ontworpen door Herman Hertzberger. Een gebouw met veel open plekken die voorzien waren van veel planten. Zo kreeg het fenomeen kantoortuin ook een meer letterlijke betekenis.

Vlot werd in de NRC geconstateerd dat open kantoren meer nadelen dan voordelen hebben en feitelijk passé zijn. Aan de hand van onderzoeksdata konden Arjen Raue (BBA Binnenmilieu) en Iris de Been (Center for People and Buildings) binnen de lengte van het artikel uitvoerig de nadelen van een open kantoor te schetsen. Met die onderzoeksgegevens is niks mis. Het wringt echter bij het uitblijven van de reactie van de Apple-beleidsmakers zelf. Want wat is het beleid van Apple? En misschien zijn er door Apple onjuiste uitgangspunten gekozen, maar dat weten we nu niet.

Er blijven vragen. Wanneer is sprake van veel open ruimtes? Hoeveel medewerkers zijn er en wat zijn zoal hun al dan niet gemeenschappelijke werkzaamheden? En wat is dan precies een open kantoor? Wat is de visie van Apple op de werkomgeving en de manier van werken? Wat is de samenstelling kwa leeftijd van de medewerkers bij een zo specifiek techbedrijf als Apple? En wat voor soort van werkomgeving vraagt de leef- en werkstijl van deze medewerkers?

Creatief en inspirerend samenwerken

En zo kom ik weer uit bij de brugklassers van het schooljaar 2017-2018. De afgelopen drie decennia is er al veel veranderd in de manier van leven en werken. In de jaren negentig kwam internet op, mensen konden ook thuis werken en 24/7 bereikbaar zijn werd gangbaar. De Millennials (generatie Y, geboren tussen 1981 en 1995) brachten en brengen deels al een nieuwe stijl van denken en doen met zich mee naar de werkomgeving. Ook de eerste vertegenwoordigers van de generatie Z (geboren tussen 1995 en nu) melden zich inmiddels. Interessant is het om juist dan deze ontwikkeling bij de beschouwing te betrekken. Want Apple zal zich toch wel gebogen hebben over de vraag hoe ze al die Y- en Z-vertegenwoordigers het beste creatief en inspirerend kunnen laten samenwerken?

Tijdens de in mei door het kennisplatform Smart WorkPlace gehouden Round Table over de toekomstige werkomgeving spraken experts als onder andere Rogier Verbeek (Facilicom Solutions), Eelco Hoet (JLL) en Vincent le Noble (Measuremen) over de toekomstige werkplek en de voorkeuren van toekomstige medewerkers uit de generaties Y en Z. Hoe willen zij leven? Hoe willen zij werken? Het verslag van deze Round Table is hier te lezen.

Een verhaal ook over mobiliteit en werkgeluk. Zoals Rogier Verbeek treffend zei: “Faciliteer het individu en niet een organisatie of een proces.”

Eigen bevindingen

Wie is er in Apple Park wezen kijken? Graag ontvang ik die reacties (zie mijn emailadres hieronder). Nu zelf een kijkje nemen in Apple Park is het beste om er echt wat van te kunnen vinden. En wie weet plopt er dit najaar zo maar een initiatief op voor een studiereis naar Cupertino. Om ter plekke poolshoogte te nemen en een Round Table te organiseren! Het kennisplatform Smart WorkPlace doet daar graag verslag van.

Wim Kooyman, directeur Smart Workplace en lid van de werkveldadviescommissie van de Hogeschool Rotterdam
E-mail: wim@smartwp.nl