Auteur: Tim van Dorsten
In augustus 2016 leverden de bouwbedrijven Trebbe en Van Wijnen het bovenregionale, energieneutrale kantoor van Enexis op: deels renovatie, deels nieuwbouw. Tijdens Duurzaam Gebouwd Op Locatie over Renovatie en Transformatie blikten enkele partijen terug op dit project. “Met eenvoudige ingrepen hebben we een score van BREEAM-NL Excellent gehaald.”
En waar anders dan op het vernieuwde kantoor van deze energienetbeheerder vond dit evenement vorige week plaats. “Naast betrouwbaarheid en betaalbaarheid is duurzaamheid voor ons een belangrijke pijler”, trapte Coenraad op den Kamp van Enexis deze kennissessie af. “Als netbeheerder nemen we een voorbeeldfunctie in Nederland in. Daarom wilden we dat dit nieuwe gebouw energieneutraal zou worden.”
Om hiervoor te zorgen, speelt het netwerk volgens hem een belangrijke rol. “Het netwerk moet energie kunnen transporteren als je overhebt en kunnen leveren als je het nodig hebt. Daarbij geldt dit gebouw als zenuwcentrum voor de energievoorziening van noord-Nederland. Die 24-uurslevering geeft een extra uitdaging voor bijvoorbeeld de installaties en de uitvoering.”
1/5 deel gebouw hergebruikt
Daarna vertelde Sacon-architect Margret Drok over het ontwerp. “In dit gebied van Zwolle heeft deze locatie al veel groene kwaliteiten. Die hebben we zo optimaal mogelijk gebruikt.” Wat betreft het gebouw heeft Enexis 1/5 deel kunnen hergebruiken. “Dat komt uit het oudste gedeelte van het gebouw dat in de jaren 60 is gebouwd”, legde ze uit. “Dat was nog goed opnieuw te gebruiken en aan te passen naar flexibel werken. Het deel dat uit de jaren 80 stamt, was goedkoop gebouwd en hebben we gesloopt.”
Van BREEAM ‘Very Good’ naar ‘Excellent’
Om te zorgen voor de gewenste BREEAM-score, heeft ze alle verduurzamingsmaatregelen direct geïntegreerd in een goed concept. “Het doel hiervan is om alle maatregelen op een logische manier mee te nemen”, gaf ze aan. “Dat leidt dan automatisch tot een goede BREEAM-score. We zijn gestart met het niveau ‘Very Good’, met daarbij de mogelijkheid om ‘Excellent’ te halen.”
Het deel van het gebouw dat stamt uit de jaren 60 was nog goed opnieuw te gebruiken en aan te passen naar flexibel werken.
Architect Margret Drok, Sacon
Hierop ging Trebbe-werkvoorbereider Edwin Heikens verder. Samen met Van Wijnen had zijn werkgever gezorgd voor de aanbesteding en de uitvoering van het vernieuwde Enexis-kantoor. “Wij vroegen ons direct af: waarom geen ‘Excellent’? In het voortraject was het BREEAM-niveau namelijk teruggeschaald naar ‘Very Good’. Daarom zijn we in de herfst bij elkaar gaan zitten om te overleggen hoe we ‘Excellent’-niveau kunnen waarmaken.”
Een van die zaken was dat iedereen hield om te veiligheid op de bouwplaats te verbeteren. “Daarnaast hebben we een deel 3D ingescand”, vertelde hij. “Daaruit bleek dat we te maken hadden met weinig maattoleranties. Aangezien we luchtdicht moesten bouwen, zorgde dat voor een extra uitdaging.” Uiteindelijk heeft het totale bouwproject nog geen jaar geduurd.
Met kleine ingrepen konden we stijgen van BREEAM-NL Very Good naar Excellent.
Adviseur Martin Dunnik, Nieman
Volgens Nieman-adviseur Energie en Duurzaamheid Martin Dunnik, die als BREEAM-expert bij het vernieuwde Enexis-gebouw was betrokken, had deze snelle bouwtijd mede te maken met de ervaring van Trebbe en Van Wijnen. “Ze hebben eerder projecten met een BREEAM-certificering uitgevoerd. Daarnaast laten ze met hun FSC-keurmerk en een milieukeurmerk zien duurzaamheid hoog in het vaandel te hebben staan.”
Als BREEAM-expert had hij de taak om de duurzame kwaliteit te onderbouwen met metingen en berekeningen. Bij die berekeningen viel hem op dat de BREEAM-score ‘Very Good’ eenvoudig was op te schroeven naar ‘Excellent’. “Met kleine ingrepen konden we stijgen naar 74%, terwijl vanaf 70% de score al ‘Excellent’ is. Om dit te behalen, hebben ze onder meer materialen ingekocht, die zijn gemaakt onder verantwoorde omstandigheden. Daarnaast zijn zo veel mogelijk mensen met de fiets naar het bouwterrein gekomen. Ook ik kreeg dat verzoek. Dat vond ik niet zo erg, want de Nieman-vestiging in Zwolle is dichtbij. Ik heb wel alle weersomstandigheden meegemaakt: regen, sneeuw en 30 graden.”
Samenwerken om kantoren te renoveren
Tot slot vertelde Trilux-directeur Aris Bakker over het belang van kantoorrenovaties. “De overheid heeft vastgesteld dat alle kantoren in 2023 minimaal over het energielabel C moeten beschikken. Zo dwingt ze gebouweigenaren te verduurzamen.” In zijn ogen is samenwerken cruciaal om tot de beoogde doelstellingen te komen. “In een circulaire omgeving heb je al je partners nodig om tot het gewenste resultaat te komen.”
Ook pleit hij voor aanpassingen in de verlichting. “Bij de verduurzaming van een pand is verlichting altijd een ontwikkelpunt. Het voordeel hierbij is dat licht het zogeheten laaghangend fruit is: het is vrij eenvoudig en snel aan te passen.”
Aan het eind van deze bijeenkomst vond een paneldiscussie plaats (zie foto bovenaan), waarin de aanwezigen aan de sprekers vragen konden stellen. Tijdens deze discussie liet Dunnik weten dat het te vroeg is om conclusies te trekken of het gebouw voldoet aan de beloofde prestaties en alle apparaten op de juiste manier werken. “Dat kunnen we pas meten als het winter- en het zomerseizoen zijn geweest. Ik heb wel begrepen dat de medewerkers heel enthousiast zijn over het comfort.”
Foto bovenaan: Coenraad op den Kamp (Enexis) aan het woord tijdens de paneldiscussie.