Auteur: Gerrit Tenkink
Het Nederlands Verbond Toelevering Bouw (NVTB) wil in rap tempo verouderde woningen vervangen door nieuwbouw. “Honderdduizenden woningen zijn aan vervanging toe”, stelt directeur Peter Fraanje. “Door niet alleen duurzaam te renoveren, maar ook snel te vervangen met energieneutrale woningen kan Nederland de doelstellingen van het Energieakkoord eerder bereiken.”
Dankzij innovaties in de bouwindustrie kan het vervangen van woningen nu ook in korte tijd: 6 weken is goed te doen. De korte sloop- en bouwtijd heeft volgens Fraanje veel voordelen: “Minder overlast voor omwonenden, nauwelijks gedoe voor de bewoner, betere arbeidsomstandigheden voor de monteurs, een hogere bouwkwaliteit, minder afval en natuurlijk lagere kosten. Bij traditionele sloop-nieuwbouw is tijdelijke huisvesting vaak de grootste kostenpost.”
Keuzemogelijkheden voor renovaties vergroten
NVTB heeft een brochure laten maken met concrete voorbeelden van snelle vervangende nieuwbouw. Directe aanleiding waren de eerste ervaringen met Nul-op-de-Meterrenovaties, waarbij forse investering nodig waren in gedateerde rijtjeswoningen. NVTB wil de keuzemogelijkheden van klanten, corporaties en gemeenten vergroten door ook de vervangingsoptie te ontwikkelen. Inmiddels zijn er tientallen ervaringen met snelle vervangende nieuwbouw.
Vervangende nieuwbouw
Het vervangen van oude energieverslindende huizen staat hoog op de nationale Bouwagenda die eind maart is gepresenteerd. “Vanzelfsprekend is de bewoner, de klant, het startpunt bij snelle vervangende nieuwbouw. Hij wordt actief betrokken bij ontwerp en uitvoering van de woning, zodat deze aansluit op zijn wensen. Door slim te organiseren en te plannen kunnen bewoners in de eigen vertrouwde wijk blijven wonen.”
Vraag om andere woningen
Volgens het Economisch Instituut voor de Bouw zijn tot 2030 zeker 270.000 woningen toe aan vervanging. Woningcorporaties hebben te maken met een sterk verouderende woningvoorraad. Een toenemend aantal woningen voldoet niet meer aan de moderne eisen met betrekking tot veiligheid, duurzaamheid en wooncomfort. De markt vraagt om andere woningen, denk aan kleinere betaalbare woningen voor jongeren en eenpersoonshuishoudens of aan levensloopbestendige woningen voor senioren.
Bijdragen aan aantrekkelijke, duurzame leefomgeving
“Monumentale of bijzondere gebouwen worden natuurlijk opgeknapt en gerenoveerd. Veel woonwijken van na de Tweede Wereldoorlog zijn door hun monotone opbouw onaantrekkelijk en onveilig geworden en aan vernieuwing toe. Ook om deze redenen is opschaling van vervangende nieuwbouw wenselijk. De Nederlandse bouwindustrie zet zich graag in om Nederland in een hogere versnelling op te schalen. Het is onze ambitie om zo bij te dragen aan een aantrekkelijke en duurzame leefomgeving.”
Nadenken over circulair gebruik
Het is volgens Fraanje vanzelfsprekend dat de kwaliteit van de woningen niet lijdt onder het tempo waarin gebouwd wordt. “De producent zelf staat in voor de kwaliteit die hij levert. Net als in alle andere ‘takken van sport’ levert een volwassen bouwindustrie een product van hoge kwaliteit. Door als partners samen te werken, kunnen bedrijven samen garantie geven op het totale eindproduct. Als we nu alles circulair willen bouwen, is het goed om bij het ontwerp en de productie na te denken over circulair gebruik.”
Bouwen wordt monteren
Een versnelling in de woningbouw en dat op het moment dat de bouw te kampen heeft met een tekort aan vakkundige mensen. Hoe realistisch is zo’n plan? “De crisis en het tekort aan vakmensen helpt nu de stap te maken richting industrieel bouwen. Bouwen wordt monteren. Het traditionele bouwbestek gaat verdwijnen, BIM komt er voor op de plaats. Lean en klantgericht produceren wordt steeds belangrijker. Bouwen wordt leuker en de veiligheid zal sterk verbeteren.”
Investeren in verduurzaming leefomgeving
Fraanje hoopt dat het nieuwe kabinet echt investeert in verduurzaming van de leefomgeving. “Het beleid van voormalig minister Stef Blok voor Wonen en Rijksdienst heeft niet bepaald geholpen voor de investering in (vervangende) nieuwbouw: de nieuwbouw door woningcorporaties daalde dramatisch na invoering van de Verhuurdersheffing. Het NVTB heeft al eerder aandacht gevraagd voor het potentieel van vervangende nieuwbouw. TNO heeft eerder onderzocht dat vervanging een substantiële bijdrage kan leveren aan het halen van de klimaatdoelen.“
Tekort aan woonruimte
De afgelopen jaren was er een sterke focus in de markt op renovatie, maar Fraanje is van mening dat dit maar een deel van de vraag invult. “De Rijksbouwmeester van destijds stelde dat we wel zo’n beetje waren uitgebouwd. Wij zijn een andere mening toegedaan. Onze bedrijven kijken goed naar de markt en naar de klant. Het NVTB ziet een groot tekort aan woonruimte in de grotere steden, een gebrek aan geschikte woonruimte in het buitengebied en een terugtredende rijksoverheid. De traditionele projectmatige bouwsector heeft geen adequaat antwoord op de dynamiek in de markt. Innovatie en versnelling zijn nodig om de bouw te ontwikkelen in de richting van een moderne klantgerichte bouwindustrie.”
Het Nederlands Verbond Toelevering Bouw heeft het eerste exemplaar van een brochure over snelle vervangende nieuwbouw overhandigd aan Jeroen Pepers, algemeen directeur van Aedes, de vereniging van woningcorporaties in Nederland. De digitale versie van de brochure is in te zien op de website over vervangende nieuwbouw. Ook het TNO-rapport over de vervangende nieuwbouw is op deze site te zien.
Foto: De woningen wordt voor een groot deel geprefabriceerd in de fabriek en op de afgesproken tijd en plaats geassembleerd.