Auteur: Tom de Hoog
Hij studeerde af in 2006 aan de TU Eindhoven in architectuur met als specialisatie architectuurgeschiedenis en theorie. Dat heeft niet veel te maken met het huidige werk van grenzeloos talent Tim Habraken als adviseur over duurzaamheid bij CBRE gevestigd aan de Amsterdamse Zuidas.
Hoe kwam je na je studie uit bij duurzaamheid?
“Na mijn afstuderen werkte een jaar of 7 als architect bij verschillende bureaus in Nederland, Duitsland en Zwitserland. Professioneel kwam ik toen alleen met duurzaamheid in aanraking als het in een project een rol speelde. De keuze daarvoor ligt voor het overgrote deel bij de opdrachtgever.”
Maar duurzaamheid is nu je specialisme…
“In Zwitserland kwam ik in contact met 2 klanten die expliciet duurzaamheid in hun project wilden. Daarnaast begon ik het los van het ontwerpen een uitdaging te vinden om slimmigheden in processen in te bouwen en om mensen mee te krijgen voor duurzame keuzes.”
Heb je daar een voorbeeld van?
“Een van die opdrachtgevers is een internationaal opererend bedrijf dat perlators (waterbespaarders) produceert. Zij verkopen dat men zuinig moet zijn met water, dat wilden ze dan ook zelf zijn in hun nieuwe kantoorgebouw. Een valide punt, maar het waterverbruik is maar één aspect. Ik wees ze op energie, materiaalgebruik, ecologische voetafdruk. Ik stelde ze voor om er een adviesbureau voor duurzaam bouwen bij te halen. Voor dat bureau in Zwitserland ben ik later gaan werken en daar heb ik duurzaamheidscertificeringen gedaan. Ruim 1,5 jaar geleden ben ik naar Nederland teruggekomen en hier bij CBRE aan de slag gegaan.”
Wat is je rol in dit bedrijf?
“De opdrachtgevers van CBRE vragen steeds meer naar ‘duurzaamheid’. CBRE is strategisch adviespartner voor eigenaren, gebruikers en financiers van commercieel vastgoed. Met specialisten op alle terreinen bieden we hier oplossingen voor hun (zeer diverse vastgoed)vraagstukken. Ik werk samen met verschillende collega’s om daar de antwoorden op te formuleren. Daarbij kan ik ook de verbinding leggen tussen de diverse specialismen binnen CBRE.”
Wat is dan voor jou belangrijk?
“De impact vanuit mijn functie bij CBRE en ook op de wereld in bredere zin. Ik ben nu niet meer met de pen bezig om gebouwen te ontwerpen, maar om processen vorm te geven.”
Welk project ben je trots op?
“Dan kijk ik bijvoorbeeld naar Bezuidenhout 105 in Den Haag, een kantoorgebouw uit 1965 waarin lang het ministerie van Economische Zaken gehuisvest is geweest en daarna een school. Het gebouw was verouderd en in alle opzichten niet meer marktconform en dus moeilijk te verhuren. De eigenaar legde de vraag bij ons neer wat nodig was om het gebouw beter verhuurbaar te maken. In teamverband maakten we een plan voor herontwikkeling, inclusief verduurzaming. Dat betekende een verbetering van een slecht energielabel naar een label A en ook wordt het gebouw BREEAM-gecertificeerd. Die certificering biedt voor die locatie de meeste waardetoevoeging voor zowel de eigenaar als de gebruikers. Het is een mooi voorbeeld van een project waar alles samenkomt.”
Als je terugdenkt aan de universiteit, wat is nog steeds relevant voor je?
“Misschien was ik een atypische student, omdat ik me breed oriënteerde. Zo studeerde ik een tijdje sociologie en wetenschapsfilosofie voordat ik aan architectuur begon. Tijdens mijn studie bouwkunde koos ik er bewust voor elke project een andere professor te volgen. Ik wilde vooral het verschil tussen personen en hun opvattingen meemaken en daar wat van opsteken. Het belangrijkste wat ik geleerd heb is om opbouwend kritisch te blijven. De sleutelvraag van mijn studie was ‘waarom?’ en dat is eigenlijk wat ik nu ook doe: altijd vragen blijven stellen.”
Ik ben nu niet meer met de pen bezig om gebouwen te ontwerpen, maar om processen vorm te geven.'
Tim Habraken
Zit jij hier op een plek waar je het verschil kan maken?
“Jazeker. Een van de voordelen van werken bij CBRE is dat wij 5 kantoren hebben in Nederland en door het hele land werken. We adviseren opdrachtgevers niet alleen over kantoren, maar ook over logistiek vastgoed, retail, hotels en zorgvastgoed. De uitdaging in mijn vak zit ‘m in hoe je met het gemiddelde gebouw in bijvoorbeeld ’s-Hertogenbosch of Hoofddorp omgaat.”
Wat speelt bijvoorbeeld bij retail?
“Neem De Heuvel in Eindhoven, een winkelcentrum uit de jaren 90. Daar liepen bezoekersaantallen achteruit terwijl de servicekosten voor huurders omhoog gingen. Ook was er leegstand. Samen met de eigenaar maakten we een plan voor een upgrade. Daarbij was de afspraak dat bij elke stap de meest duurzame optie zou worden gekozen met bewezen techniek. Het is een proces van vele jaren geweest en is gemonitord met BREEAM. Na de upgrade zijn de servicekosten substantieel gedaald, het energieverbruik is 38% minder en het waterverbruik is 12% lager geworden. De leegstand is significant teruggegaan. De huurderstevredenheid liggen van een krappe ‘6’ naar een ‘8’. Met BREEAM zijn we naar een ‘Outstanding’ gegaan voor de onderdelen ‘Asset’ en ‘Beheer’: de hoogste In Use-certificering in Nederland.”
Een mooi combinatie van commerciële en verduurzamingsdoelen lijkt me…
“Dat is nu precies waarom ik ooit interesse in duurzaamheid kreeg. Juist vanwege die discussie dat je economische en duurzame doelen in dezelfde richting kan krijgen in plaats van dat het elkaar tegenwerkt. Je merkt die kentering ook bij de grote institutionele beleggers. Kijk naar de pensioenfondsen en ook de banken die nu een ander – lees hoger – risicoprofiel hangen aan niet-duurzame investeringen.”
Circulariteit gaat ook een rol spelen in jouw adviezen?
“Het speelt nu al een rol. Een gebouw een tweede leven geven is namelijk per definitie een circulair principe. Maar op het niveau van materialen en componenten is er nog veel te winnen. Minstens zo belangrijk is de gezondheid en het welbevinden van de gebruiker in het gebouw. Dit heeft ook een direct verband met ons verbruik aan grondstoffen en materialen. Op dit vlak zijn we flink aan de weg aan het timmeren. Ik benader duurzaamheid daarom bij voorkeur vanuit People, Planet, Profit. En dus met veel oog voor de belangen van de mens in het geheel.”