Noord-Beveland voorloper bij duurzaam bouwen

Auteur: Peter Urbanus

Duurzaamheid krijgt veel aandacht op Noord-Beveland. Deze kleine plattelandsgemeente stimuleert de bouw van energiezuinige woningen actief en probeert inwoners daar ook warm voor te maken. Zelfs landelijk en internationaal spreekt Noord-Beveland een woordje mee over duurzaamheid. 

Noord-Beveland is financieel gezond, maar met nog geen 7.500 inwoners ook de kleinste gemeente van Zeeland. Jarenlang werd gerekend op vergrijzing en lichte krimp, maar het Centraal Bureau voor de Statistiek verwacht inmiddels dat de bevolking tot 2030 juist met 5% tot 10% zal groeien.

Doelmatig met reële doelstellingen

Drijvende kracht achter het duurzaam bouwen is projectleider Tom Vermin. “Toen ik hier 15 jaar geleden begon, kwamen er dikke rapporten uit over klimaatneutrale doelstellingen. Wij wilden liever sober en doelmatig te werk gaan, met reële doelstellingen. Een klimaatbeleid zonder luchtkastelen of langetermijnvoordelen met hoge extra kosten. Zonder draagvlak werkt dat niet.”

In gesprek met steden

Noord-Beveland draaide enkele jaren mee in Build With CaRe, een project rond duurzame bouwmethoden en CO₂-reductie. De gemeente praatte daar mee met steden als Gent, Groningen, het Schotse Aberdeen en het Duitse Hamburg. “Dit project is 3 jaar terug afgerond, maar ik teer nog op de opgedane ervaringen en hoop op een vervolg. Het was erg leerzaam en ik pas de kennis en ervaring nog steeds toe om mensen aan het verduurzamen te krijgen.”

Passiefhuis van piepschuim

Een opvallend project was de bouw van een deels uit piepschuim opgetrokken passiefhuis, enkele jaren geleden. Het echtpaar Leo en Aly Wisse uit Colijnsplaat had eigen grond en zocht een bouwer die iets nieuws durfde. Het ging om met beton versterkte, 40 cm dikke wanden van geëxpandeerd hogedrukpolystyreen, ofwel EPS100.  De keuze viel op een samenwerking tussen het Zeeuwse bouwbedrijf De Delta en Evert Wessel die deze EnergyFlow-bouwmethode had ontwikkeld. Hoewel er al in het buitenland al eerder woningen waren gebouwd volgens dit principe, was dit voor Nederland uniek. Vermin was direct gegrepen door het idee en nam meermaals een stuk piepschuim mee naar bijeenkomsten met collega’s van andere gemeenten, om hen ook te winnen voor het concept. De gemeente bracht daarnaast de partijen bijeen en verstrekte subsidie.

Bouwstandaard van de toekomst

Even verderop is enkele jaren geleden de wijk Natuurlijk Wissenkerke verrezen. Op voormalige sportvelden zijn nu 10 betaalbare passiefhuizen gebouwd, maar er is ruimte voor 60 van dergelijke woningen. De gemeente ziet passiefhuizen als de bouwstandaard voor de toekomst en speelt hier een actieve rol, ook bij het aantrekken van vooruitstrevende architecten.

Verschil voelen in warmteoverdacht

Op initiatief van Vermin is in de voormalige brandweerkazerne in Wissenkerke een ruimte  ingericht waar Noord-Bevelanders worden voorgelicht over energiezuinige cv-installaties, warmtepompen, zonneboilers, typen muur- en dakisolatie en de nieuwste typen dubbelglas. Vermin heeft een kast gebouwd met infraroodlampen onder enkel glas, gewoon dubbel glas en de nieuwste typen driebladsglas, zodat je met je hand het verschil in warmteoverdracht kunt voelen. Verder wordt het gebruik van houtpellets voor woningverwarming gepropageerd, als alternatief voor aardgas. “Ze worden gemaakt uit een snelgroeiende boomsoort”, legt Vermin uit. “Zo houden we de kringloop gesloten.” Het duurzaamheidscentrum is uniek in Zeeland. Onlangs organiseerde hij een lunch in de voorlichtingsruimte voor collega-experts van andere gemeenten. “De reacties waren erg positief. Zoiets kenden zij nog niet.”

Nul-op-de-Meter als voorwaarde

Het historische gemeentehuis in Wissenkerke is nog lang niet klimaatneutraal, maar er wordt wel aan gewerkt, zegt Vermin. “Het is een mooie testcase om ervaring mee op te doen binnen de scoop bestaande bouw.” De gemeente stelt op alle plekken waar ze grondposities heeft als voorwaarde dat er wordt gebouwd volgens het ‘Nul-Op-De-Meter’-principe. In de wijk Stadspolder bij Kortgene is ruimte voor 70 van dergelijke nieuwe woningen. “We moeten oppassen dat we ons niet uit de markt prijzen. Je maakt meerkosten, maar die verdien je terug zolang de woning er staat. Eigenlijk is die voorwaarde in strijd met de wet en dus niet afdwingbaar.” Hij krijgt de steun van verantwoordelijk wethouder Adri van der Maas. In het voorjaar van 2016 heeft de gemeenteraad van Noord-Beveland het klimaatbeleid vastgesteld. Vermin heeft naar eigen zeggen behoorlijk wat gevraagd voor de uitvoering van het duurzaamheidsbeleid, maar dat geld ook gekregen. 

Foto: Tom Vermin (links) met de wethouder Adri van der Maas in het duurzaamheidscentrum.