Dat zegt Cor Bakker, school business manager bij stichting speciaal onderwijs Leiden e.o. over het door hem gevolgde seminar van Duurzaam Gebouwd over duurzame renovatie van schoolgebouwen.

Tijdens compacte seminars op 4 locaties lieten inleiders uit diverse disciplines zien wat er nu mogelijk is met duurzaam renoveren. Bakker was lovend: “Bij een renovatie gebouwen verduurzamen is een lastig verhaal omdat je gebonden bent aan de bestaande structuur. Het moet wel te realiseren zijn. Daarover heb ik vandaag leuke dingen gehoord. Met name over gevels en vloeren.” Coen Peeren, stafmedewerker huisvesting bij Meerkring Openbaar Onderwijs Amersfoort met 20 gebouwen ziet financiering als knelpunt: “Je moet kritisch zijn met de middelen die je hebt. Ik ga liever een dak goed isoleren of spouwmuren aanbrengen, maar dat is niet sexy. Zonnepanelen wel, maar de rest van het gebouw met enkelglas laten zitten schiet weinig op. Een architect met goede visie op verduurzamen lijkt mij een partij om mee verder te praten.”

Uitvoeringsprogramma Green Deal Scholen

Moderator Marco van Zandwijk leidde de deelnemers en inleiders door de seminars. Hij is als kennismanager nauw betrokken bij de Green Deal Scholen. “Het doel van de subsidieregeling Green Deal is om de schoolbesturen een handelingsperspectief te geven.” Dat kreeg een praktische invulling door Jan Aalberts, ambassadeur van de Green Deal en directeur bedrijfsvoering/plv. bestuurder bij de stichting Spaarnesant (25 scholen, 30 locaties, 900 medewerkers). “De nieuwbouw van een van onze scholen bedroeg 10% meer dan de vergoeding vanuit de VNG. Dat is overbrugd door een subsidie van het RVO en zelf legden we er 200 duizend euro bij.”

Bouwen aan een nieuwe leeromgeving

Wat er allemaal kan met een bestaand gebouw om aan te sluiten op de huidige onderwijsvisie en om voorbereid te zijn op de ontwikkelingen lieten architecten zien. Winfried van Zeeland (Van den Berg Groep/ZAPP) kleurde het thema ‘Open de School’ in. Hij pleit daarbij voor een grotere inbreng van de docenten - als de belangrijkste gebruiker - bij de ontwikkeling van nieuwe fysieke leeromgevingen. Er is immers een aantoonbaar verband tussen de prestaties van de leerlingen en de omgeving waarin ze leren. Ook liet hij de ‘Pub School’ zien, een flexibele leeromgeving voor het voortgezet onderwijs, ingericht vanuit de belevingswereld van de leerling. In dit concept zijn de verschillende ruimten soepel met elkaar verbonden en afgestemd op activiteiten in plaats van klaslokalen. Collega-architect Ernest Pieters (Rienks Architecten) ging in op hergebruik van gebouwen en materialen. Zijn visie ‘waste is food’ maakte hij expliciet door stil te staan bij vloerbedekking van gerecyclede polyester garens met grote akoestische voordelen in de open ruimten van de nieuwe leeromgeving.

Binnenklimaat in schoolgebouwen verbeteren

Gezondere lucht én besparen op energie is mogelijk door innovatieve techniek toe te passen. Onder meer Martijn van Leerdam van Alklima schetste de besparingen die met warmteterugwinning (WTW) mogelijk zijn. “WTW kan per ruimte (lokaal) toegepast worden en is dus maatwerk.” Maurice Gijzen van Afpro Filters duidde op het belang van de juiste filtertechniek om fijnstof uit de lucht te halen en tevens energie te besparen. “Door in luchtbehandelingskasten hoogwaardige fijnstoffilters toe te passen met een lage drukval hoeft de ventilator niet zo hard te draaien. Dat spaart energie.”

De grote stap: Scholen vol Energie

Volgens Atto Harsta, innovatiemanager bij de Energiesprong, is nul-op-de-meter (NoM) en een gezond binnenklimaat bij de renovatie van scholen haalbaar door in één keer alles aan te laten passen. Het programma School vol Energie is een pilot als onderdeel van de Green Deal Scholen onder begeleiding van Energiesprong | Platform 31. “De rode – of liever: groene - draad is dat we van een productbenadering naar prestatiedenken gaan. We bieden een integrale aanpak met prestatieborging over minimaal 20 jaar. Daartoe is een aantal consortia geselecteerd met een volwaardig aanbod voor die renovatie naar een gezonde NoM-school. Alle betrokken partijen zijn verplicht die prestatie te leveren.” Een van de consortia presenteerde een integrale werkwijze vervolgens aan de hand van een casus.

Meer weten over de Duurzaam Gebouwd Scholen seminars? Bekijk dan de terugblikpagina van Duurzaam Gebouwd Scholen 2016, waar u onder andere foto's, presentaties en factsheets vindt.