Rotmans: ‘Er is behoefte aan radicale innovatie’ 

Auteur: Henk-Jan Hoekjen

Duurzaamheid staat in Nederland hoog op de agenda. Toch gaat het allemaal lang niet snel genoeg. Dat is een van de conclusies uit het BouwKennis Jaarbijeenkomst. Met bovenstaande zin spoorde hoogleraar Jan Rotmans (zie foto) de zaal aan om meer werk te maken van duurzaamheid.

Het jaarlijkse kennisevenement BouwKennis Jaarbijeenkomst vond dit jaar plaats in Theater De Kom in Nieuwegein. Onder de titel ‘Megatrends in de Bouw’ werd in een serie inspirerende lezingen van onder meer ‘trendwatcher des vaderlands’ Adjiedj Bakas, waterpolocoach Robin van Galen en hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans aan de Erasmus Universiteit een aantal ontwikkelingen besproken, die hun weerslag hebben op de bouwsector.

Meer samenwerken

Het evenement begon met een wervelend betoog van Bouwkennis-directeur Boudewijn Goedhart, waarin hij de belangrijkste economische indicatoren aanstipte. “Het gaat beter met de sector. We zien een groeiende orderportefeuille.” Daarna refereerde hij aan een aantal structurele veranderingen in de keten. “De partijen in de keten krijgen een andere rol en moeten meer samenwerken.”

Vooravond van radicale verandering

De structurele veranderingen in de bouwsector waren ook het onderwerp van de lezing van Rotmans. In zijn presentatie over ‘disruptie’ – de plotselinge verandering van markten onder invloed van (bijvoorbeeld) nieuwe technologie – gaf hij aan dat de bouwsector aan de vooravond van een radicale verandering staat. “3 factoren maken de sector vatbaar voor disruptie: een gebrek aan transparantie voor de klant, hoge faalkosten en een ingewikkelde keten met veel schakels.” Volgens hem bevindt deze sector zich duidelijk in de gevarenzone. “Wie nu niet verandert, bestaat over 10 jaar niet meer.”

De ‘radicale innovatie’ die volgens Rotmans gevraagd wordt van de bouwsector, heeft enerzijds betrekking op het inzetten van nieuwe technologie. In dit opzicht verwees hij naar bedrijven als Airbnb en Uber. “De grootste vastgoedonderneming ter wereld – Airbnb – heeft geen vastgoed meer. En de grootste logistieke dienstverlener – Uber – heeft geen eigen voertuigen. Ik voorspel dat u binnen nu en 10 jaar uw geld niet meer verdient met bouwen, maar met het faciliteren van de klant.” Wie de klant centraal stelt, kan met behulp van slimme technologie tot interessante nieuwe verdienmodellen komen. Dit toonden ook de genomineerden van de BouwKennis Marketing Jaarprijs, waarmee Bouwbedrijf Van Wanrooy aan de haal ging,

1 circulair kantoor in 5 jaar

Behalve voor het belang van technologie had Rotmans ook oog voor de noodzaak om de duurzaamheid van de bouwsector te verhogen. Want volgens hem gaat het veel te langzaam in ons land. “8 jaar geleden werd het eerste groene dak geïntroduceerd in Rotterdam. En nu is slechts 100.000 m2 gerealiseerd. Dat is niks!” Hetzelfde geldt volgens Rotmans voor andere aspecten van duurzaam bouwen “10 biobased woningen na 10 jaar. 500 NOM-woningen na 5 jaar. 1 toepassing van drijvend bouwen na 6 jaar.” En wijzend op een afbeelding van het circulaire kantoor voor Liander in Duiven: “Er is de afgelopen 5 jaar in ons land precies 1 circulair gebouw gerealiseerd. 1 gebouw!”

Behoefte aan radicale innovatie

Zijn conclusie was duidelijk: qua duurzaamheid is de Nederlandse bouwsector nog lang niet waar ze wezen moet. “Er is behoefte aan radicale innovatie.” Zijn gepropageerde radicale innovatie moet volgens hem komen van bedrijven die anders leren denken, weg van brancheorganisaties en bestaande verdienmodellen. “Experimenteer, doe ongewoon!”, hield hij het publiek voor.

Bakas herhaalde Rotmans’ oproep. Ook hij wilde de zaal verleiden de gebaande paden te verlaten. “Wie wil investeren in innovatie en de toekomst, moet investeren in gekke mensen. Het gaat allemaal om creativiteit.” En wie de juiste mix van mensen verzamelt – zo bleek uit de vermakelijke lezing van Van Galen – kan ‘gaan voor goud’. “Een goed team bestaat uit een balans tussen verschillende persoonlijkheden”, aldus de succesvolle coach.