Woningen van de toekomst

Auteur: Rijkert Knoppers

Bouwen we in de toekomst nog steeds rijtjeswoningen of is dat concept inmiddels achterhaald? Moeten woningcorporaties beter anticiperen op de vraag naar flexibele woonvormen? Is er een markt voor Tiny Houses of maken Wikihouses meer kans? Deze vragen kwamen aan de orde tijdens het Minitopia-debat in een proeftuin in ’s-Hertogenbosch.

Moeten wij nog wel doorgaan met het bouwen van woningen, zoals we dit de afgelopen 50 jaar  gedaan hebben? Deze retorische vraag stelde Mohamed Acharki, directeur van de Bossche woningcorporatie Zayaz tijdens het Minitopia-debat, dat projectontwikkelaar Rezone had georganiseerd. "Het is niet zo dat onze woningen niet meer geschikt zouden zijn voor onze bewoners, maar er is echt een groeiende vraag naar flexibele en tijdelijke woningen. Vanuit de corporaties is betaalbaar wonen 1  van de prioriteiten. Maar de uitdaging ligt in het ontwikkelen van alternatieve woonvormen. We zijn begonnen met experimenten op dit gebied, maar dat vraagt een andere manier van kijken."

Krimpende woningmarkt met minder voordeuren

De provincie Limburg lijkt in dit opzichte misschien wel een stuk verder te zijn. "Er is in Limburg een tendens, die je niet in Amsterdam aantreft: er is al lang sprake van een krimpende woningmarkt met steeds minder voordeuren", vertelt Bas Sievers, Directeur Ontwikkeling & Vastgoed Wonen Limburg. "Dat is onder meer ontstaan door de wegvallende mijnbouwindustrie. Aan de andere kant is er sinds ongeveer 5 jaar een andere vraag ontstaan door de komst van Polen of mensen uit andere delen van Europa. Door geldgebrek kropen ze onder erbarmelijke omstandigheden met soms wel 8 mensen in een 2-persoons caravan. Wij zijn toen gaan zoeken naar een betaalbaar alternatief, met daarbij als eis dat de tijdelijke woningen aan het Bouwbesluit zouden moeten voldoen." 

Eén van de oplossingen waarop deze corporatie uitkwam, was de constructie van een tijdelijke appartementencomplex, in samenwerking met het in tenten gespecialiseerde bedrijf Neptunus. "Dit bedrijf bouwt dergelijke tijdelijke woningen in 2 weken tijd en breken ze ook weer in 2 weken af", legt Siebers uit. "Er is een grote groep woningzoekenden die van de ene dag op de andere een woning nodig heeft: of het nu komt door een echtscheiding of door een nieuwe baan." Deze veranderende markt is voor Wonen Limburg ook aanleiding geweest om eerder dit jaar 30 verplaatsbare eenpersoonswoningen One van bouwonderneming Heijmans in Weert neer te laten zetten.

Onzekere arbeidsmarkt zorgt voor tijdelijke huisvesting

Een van de redenen dat de behoefte aan tijdelijke huisvesting groeit is de onzekere arbeidsmarkt. "De flexibilisering van de arbeidsmarkt vraagt om een flexibelere woningmarkt, met name in de huursector", zo is te horen in de film Alles Flex. "Er bestaan in Nederland inmiddels meer dan 10 soorten tijdelijke huurcontracten." Abel Heijkamp is maker van deze film en raakte een paar jaar geleden geïntrigeerd door het feit dat veel zekerheden op de woningmarkt verdwenen. "Ik sta erg positief tegenover mensen die andere woonvormen uit proberen. Maar ik sta uiterst negatief tegenover het feit dat deze woningen tijdelijk zijn. De bewoners moeten goede contracten afsluiten, om te voorkomen dat er straks nieuwe sloppenwijken ontstaan."

Minder water- en energieverbruik

Dat niet iedereen ongelukkig is met een tijdelijke huisvesting, blijkt uit het verhaal van Marjolein Jonker. ‘Ik woonde al 15 jaar in een rijtjeshuis in Noord-Holland en ik zocht allang wat anders. Het enige waarvoor ik in aanmerking kwam, was een standaard huis. Toen kwam ik een artikel tegen over de 'Tiny House'-beweging in de Verenigde Staten, ik was meteen verkocht." Inmiddels woont Jonker sinds enkele maanden in een kleine verplaatsbare Tiny House van ongeveer 25 m² in Alkmaar. "Omdat het huisje zo klein is, verbruik ik ook minder water en energie", vertelt ze.

Diverse alternatieve woningen

Op haar blog 'Marjolein in het Klein' deelt ze haar ervaringen. "Een tijdje geleden heb ik Tiny House Nederland opgericht. En wat blijkt: ontzettend veel mensen willen zo klein en duurzaam wonen." Of dat de ultieme oplossing zal zijn voor de veranderende woonsituatie, moet nog blijken. Inmiddels vindt op het terrein van Minitopia, dat Zayaz voor een jaar beschikbaar heeft gesteld, de bouw van diverse alternatieve woningen plaats. Binnenkort komt er een bewoonbare container te staan en begint de bouw van een WikiHouse (zie foto bovenaan als voorbeeld) op basis van een open-sourcebouwpakket.