Nog steeds zijn renovatie en transformatie actuele thema`s. Dat is tijdens een rondetafelgesprek bij Van der Heijden bouw en ontwikkeling wel gebleken. Zo zijn er volgens de deelnemers tal van voorbeelden te noemen van kantoren en andersoortig vastgoed dat getransformeerd kan worden. Dit is wel afhankelijk van diverse factoren, waaronder de locatie en karakteristieke waarde van panden.

Wordt transformatie tegengehouden door economische groei? “We hebben meer te vrezen voor de renovatiemarkt” vindt manager verkoop Nederland Albert van Lohuizen, Brink Climate Systems. “Als de economie aantrekt en we niet met minimale investeringen kunnen renoveren, wordt de focus wellicht meer gericht op nieuwbouw die ook weer groeit. Er komt dan een grens aan de bouwcapaciteit. Renovatie blijft dan uit, terwijl daar de grootste uitdaging ligt. De verder toenemende schaarste van grondstoffen kan deze beweging naar sloop afhouden."

Van het behoud van grondstoffen verschuift het onderwerp naar duurzaamheid. Investeerders reageren anders dan pandeigenaren, die óók de gebruikers zijn. Moderator Anne Wagenmakers van Van der Heijden bouw en ontwikkeling vraagt de aanwezigen vervolgens of opdrachtgevers bereid zijn om te betalen voor duurzaamheid.

Investeren of niet?

“Bedoelen we hiermee echte duurzaamheid of alleen wat de overheid van ons eist?”, vraagt Fred Kloet van PROCOS zich af. “Echte duurzaamheid is niet iets dat morgen weer een percentage lager wordt geschroefd.”

Klik op de afbeelding om de SWOT en de deelnemers te bekijken

“Wat we nu bouwen, is nog voor 2050 klaar voor renovatie”, vindt Rob Verbrugge van Inventum. “Wij denken te veel aan onze eigen portemonnee en te weinig aan de generatie na ons.” Volgens Theo van der Meijden van Reynaers moet de sector de opbrengsten en exploitatiekosten beter in beeld brengen. “Een opdrachtgever is dan best bereid om meer te betalen voor duurzaamheid.”

Bewustwording van gebruikers

De deelnemers bereiken de consensus dat iedere gebruiker zich anders gedraagt en dat een investering in bewustwording kansrijk is. “We kunnen technisch heel veel, maar willen we dat ook?”, benadrukt Benedikt van Roosmalen van Recticel. “De uitvoering bepaalt of het aanbrengen en in werking stellen van de installaties en daarmee de verduurzaming goed gaat of niet.”

“We focussen ons te veel op energie, terwijl duurzaamheid zo veel meer is”, vindt ionair Nederland-directeur Jeroen Posthumus. “Neem bijvoorbeeld het thema van vandaag, Renovatie en Transformatie. Misschien is dit wel onze valkuil. We moeten onze focus verleggen en ons bewuster zijn van gezondheid en comfort.”

Fotografie: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed [CC BY-SA 3.0 nl (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/nl/deed.en)], via Wikimedia Commons