Energieneutraal en gezond: dat is het resultaat van het nieuwe natuur- en milieu educatiecentrum (NME) in Amsterdam-Noord. Dit centrum, dat door architectenburea SLA is ontworpen, vervangt twee noodlokalen die gedurende 5 jaar op dezelfde locatie stonden. Het gebouw is ook nog opvallend, omdat het zelf fungeert als lesmateriaal: alle (energetische) duurzaamheidsmaatregelen zijn zichtbaar en beleefbaar.
Alle basisscholen in Amsterdam hebben een speciaal onderwijsprogramma over natuur en milieu. In dit lesprogramma onderhoudt ieder kind gedurende een half jaar een eigen schooltuintje en krijgt het aanvullend les in een speciaal hiervoor gemaakte nieuwe Natuur- en Milieu Educatiecentrum.
Zichtbaar, voelbaar en beleefbaar
Het nieuwe pand is niet alleen energieneutraal. De duurzaamheid van het gebouw is zichtbaar, voelbaar en beleefbaar. Zo komt de bijzondere vorm van het dak door een optimale oriëntatie op de zon. En de grote betonnen platen met glas ervoor verwarmen frisse lucht voordat die de klaslokalen instroomt.
Het gebouw staat op een voorgeschreven rechthoekig kavel van ongeveer 9 bij 18 meter, midden op de schooltuinen. De locatie was precies goed: bij de entree van het terrein en optimaal georienteerd op de tuinen. Alleen, de lange gevel lag niet op het zuiden. Door de nok van het dak precies oost-west te leggen kwam het dakvlak recht op het zuiden - optimaal voor de zonnepanelen - en kreeg het gebouwtje zijn karakteristieke vorm. Bijkomend voordeel is dat het dak tot bijna op de grond komt, zodat ook kleinere kinderen de zonnepanelen goed kunnen zien.
Gezond
Naast deze energetische maatregelen is ook voor de gezonde kant gezorgd met een bijzondere oplossing. Aan de zuidkant zitten acht donkere betonnen platen tegen de gevel. Voor het beton is een grote plaat glas gemonteerd en bovenin is een lange en smal houten klapraam te zien. Dit zijn de zogenoemde Trombe-wanden, naar de Franse ingenieur Felix Trombe (1906 – 1985), die deze passieve zonne-opwarmers in de jaren ‘60 perfectioneerde.
De donkere betonnen plaat warmt door zonlicht op en accumuleert – door zijn massa – de warmte. In de ruimte tussen de glazen plaat en het warme beton wordt door middel van natuurlijke trek frisse ventilatielucht geleid, zodat ook die opwarmt. Het klapraam zorgt ervoor dat de frisse, voorverwarmde ventilatielucht in het klaslokaal komt. In de warme maanden van het jaar staat het klapraam dicht en kunnen andere delen van de gevel open.
De Trombe-wand heeft nooit vaste voet aan de grond gekregen bij het ontwerpen van duurzame gebouwen, op een handvol zelfbouwprojecten van wat fanatiekere ecologische bouwers na. Het Natuur- en Milieu Educatiecentrum laat zien dat de Trombewand niet alleen heel goed werkt, maar dat het ook een architectonisch interessante stijlfiguur kan zijn.
Bron: SLA
Kijk hier voor meer informatie over gezonde gebouwen.