Onderwijs of eigenwijs?

Auteur: Woud Jansen

Onderwijsland. Het zijn turbulente tijden. Niet alleen de verdeling van geldstromen en de daaraan gekoppelde belangen zijn veranderd. Ook de doordecentralisatie van het buitenonderhoud zorgt ervoor dat het vastgoed van onderwijsinstellingen de laatste jaren enorm in beweging is.

Verder is, door de geprognotiseerde leerlingenaantallen en het feitelijk gebruik van het aantal beschikbare vierkante meters, een vastgoedportefeuille van een gemiddelde onderwijsinstelling op z’n minst uitdagend te noemen. Waarbij de thema’s duurzaamheid en Frisse Scholen ook helemaal ‘hot’ zijn en nadrukkelijker worden doorgevoerd in een vastgoedbeleid. Kortom, veel ontwikkelingen met druk op de financiële huishouding van een onderwijsinstelling. Het is dus zaak om goed te sturen op mogelijke kostenreductie en het vrijmaken van financiële middelen. Scholen moeten stoppen met het overmatig geld uitgeven aan bakstenen. En de vele duizenden euro’s die daarbij vrij komen steken in datgene waar ons hart naar uitgaat: het geven van goed en passend onderwijs. Dit vraagt om nieuwe producten en diensten vanuit de markt! Maar zijn onderwijsinstellingen hier zelf al klaar voor?

De markt aan zet!

In elke opgave zijn werk- , leef- en leergenot, de financiële haalbaarheid en optimale benutting van beschikbare middelen belangrijke uitgangspunten. Om de beschikbare middelen te sparen voor de primaire doelen zijn ´Van eigendom naar gebruik’ en ‘delen is het nieuwe vermenigvuldigen’ zijn veel gehoorde kreten in de huidige bouw- en vastgoedmarkt. Een legitieme gedachten, waar ook zeker kansen liggen voor onderwijsinstellingen. Waarom zouden scholen gebouw(elementen) of inrichting in eigendom willen hebben? Zeker met het oog op de eerder genoemde actuele ontwikkelingen en de daar aangekoppelde financiële beperkingen. Uiteindelijk gaat het om het gebruik van beschikbare ruimten, producten of meubilair. Gelukkig is er in de markt een beweging van eigendom naar gebruik. Hierdoor ontstaan nieuwe financieringsmodellen, bijvoorbeeld het betalen van een gebruikersvergoeding of het leasen van deze gebouwelementen. Dit biedt kansen!

Koudwatervrees

Toch lijkt er koudwatervrees te zijn als we kijken naar deze alternatieve financieringsmodellen. Gek eigenlijk. Op dit moment is het voor een gemiddelde school al heel gebruikelijk om een printer te leasen. Ook het tegen een gebruiksvergoeding afnemen van digiborden komt steeds vaker voor binnen het scholenlandschap. Maar waarom gaan we hierin niet verder? Is het onbekend maakt onbemind? Is het een gebrek aan specifieke kennis van een bepaald product? Of is het toch het wantrouwen in de onderliggende businesscase?

Neem nou als voorbeeld het vervangen van LED verlichting. De energienota van een gemiddelde school bestaat voor 50% uit verlichting. Door het vervangen van de oude verlichting kan hierop maar liefst 65% worden bespaard! Twee vliegen. Goed voor de portemonnee en het draagt bij aan gezondere en duurzame klaslokalen. Er zijn op dit moment marktpartijen die een volledige verlichtingservice aanbieden en staan voor de levering, realisatie, financiering, onderhoud en de totaal ontzorging van licht, dit als een full service. De kosten voor de lichtservice worden gedragen uit de besparing op de energienota. Het kost dus niets meer dan anders en op deze manier houden onderwijsinstellingen de mogelijkheid om gereserveerde financiële middelen op andere plekken in te zetten.

Conclusie

Kortom, marktpartijen staan te trappelen om de ontstane behoefte binnen het scholenlandschap in te vullen. Producenten hebben de mogelijkheden om te innoveren, om zo maatwerkproducten voor specifieke doelgroepen op de markt te brengen. Het is nu zaak dat de aanwezige weerstand tussen vraag en aanbod wordt geslecht. Dat kan alleen wanneer partijen open en transparant zijn in de gehanteerde uitgangspunten en onderliggende businesscase. Dit draagt bij aan het vertrouwen om te komen tot een samenwerking zodat er maximale financiële ruimte ontstaat voor het noodzakelijke primair proces: goed en passend onderwijs!

De huidige ontwikkelingen binnen het onderwijs schreeuwen om een samenwerking tussen vraag en aanbod! Want ook hier geldt, één plus één is drie!