Onder het motto “never waste a good crisis” zijn er de laatste jaren vele bouwinnovaties gelanceerd. Maar nu het einde van de crisis in zicht komt is het gevaar niet ondenkbeeldig dat de sector weer terugschakelt naar de oude vertrouwde werkwijze. Dat zou een slechte zaak zijn want innovaties in de sector blijven broodnodig.
Om grote veranderingen tot stand te brengen is een ‘brandend platform’ welhaast een noodzaak. Als er als gevolg van de kredietcrisis één sector was waarbij het platform spreekwoordelijk in lichterlaaie stond dan was het de bouwsector wel. Het is in die zin niet verassend dat zelfs de van nature traditionele bouwsector de laatste jaren een ongekend aantal innovatie-initiatieven kende.
Jojo-effect
Een andere wetmatigheid is dat fundamentele veranderingen veel tijd en energie kosten. Je kunt niet simpelweg een paar knoppen omzetten; het gaat om het realiseren van een gedragsverandering. Wie ooit een dieet heeft gevolgd weet hoe moeilijk het is om je lange termijn gedrag te veranderen en niet terug te vallen in oude patronen (het beruchte jojo effect). Zeker als er geen onmiddellijke problemen op te lossen zijn is het doorzetten en volhouden van fundamentele veranderingen moeilijker dan ooit.
Triple A
Nu de bouwwereld langzaam maar zeker uit de diepte van de economische crisis kruipt, is het de vraag of de geïntroduceerde bouwinnovaties wel voldoende geïnternaliseerd zijn en of de bijbehorende gedragsverandering al gerealiseerd is. Bij veranderingen zijn doorgaans drie fasen (de zogenaamde triple A) te onderscheiden: Awareness (begrijpen wat er nodig is en wat er gedaan moet worden), Acceptance (onderschrijven van de noodzakelijke veranderingen en accepteren dat deze onvermijdelijk zijn) en Action (daadwerkelijk aan de slag gaan met de veranderingen). Pas als je al flink op weg bent met Action, wordt de verandering onomkeerbaar.
Ketensamenwerking
Een belangrijk radicale innovatie in de bouwwereld betreft ketensamenwerking; de systematische, strategische coördinatie van activiteiten binnen de voortbrengingsketen met als doel het verbeteren van de prestaties op het gebied van snelheid, betrouwbaarheid, kosten en duurzaamheid. Uit het in april afgeronde proefschrift van Marcel Noordhuis blijkt dat er op dit moment nog maar relatief weinig ketensamenwerking-initiatieven zijn die al in volop de ‘Action fase’ zitten. Zelfs op het gebied van ‘Awareness’ is het nog behelpen; lang niet iedereen realiseert zich dat ketensamenwerking niet een kwestie is van ‘het zelfde doen maar dan beter’ maar een radicale nieuwe manier van werken.
Noodzaak
Hoewel de crisis langzaam maar zeker zijn scherpe kantjes verliest blijven voor de nabije toekomst de innovaties, zoals ketensamenwerking, minstens net zo hard nodig. Een sterke reductie van (faal)kosten, betere klantwaarde en verbeterde energieprestaties worden in de toekomst alleen maar belangrijker. En die verbeteringen gaan niet gerealiseerd worden met de traditionele bouwmethodes. Het doorzetten van de ingezette innovaties en die verder uitbreiden onder een breder aantal organisaties en bij een groter aantal projecten is daarom pure noodzaak. Juist nu.
Aanmoedigen
Om ketensamenwerking te stimuleren en echte innovators aan te moedigen juist nu vaart te maken met veranderingen hebben Platform Ketensamenwerking Zuid, Duurzaam Gebouwd en Nyenrode Business Universiteit gezamenlijk het initiatief genomen tot de Supply Chain Award. Vorig jaar werd de eerste editie gewonnen door het samenwerkingsverband bestaande uit corporatie ‘Thuis, Sankomij Installatietechniek, Heezen Bouw & Sloopwerken en de KnaapenGroep. Dit jaar wordt de Supply Chain Award voor de tweede keer uitgereikt tijdens het Duurzaam Gebouwd Congres op 12 november in Groningen.
Auteur: Jack van der Veen, als hoogleraar verbonden aan de EVO Leerstoel Supply Chain Management van Nyenrode Business Universiteit en voorzitter van de jury voor de “Supply Chain Award”.