Ontbreekt de omgeving in de nieuwe Omgevingswet?

Auteur: Arno Kleine Staarman

Voor een transitie naar een duurzame samenleving is een nieuwe Omgevingswet noodzakelijk om groei gericht op duurzame ontwikkeling en integraal duurzaamheidsbeleid te realiseren.

Het huidige omgevingsrecht is voor een groot deel ontstaan uit wetten om op lokaal niveau het milieu en de burgers te beschermen tegen hinder en verontreiniging, door de sterke economische groei in de vorige eeuw.

Wat staat er in de nieuwe Omgevingswet over duurzaam bouwen en duurzaamheid? En welke mogelijkheden zijn er nog meer om vooruit te lopen op de nieuwe Omgevingswet?

Transitie naar een duurzame samenleving

In Nederland vraagt de kwaliteit van de directe leefomgeving continu om aandacht, omdat de regionale, nationale en wereldwijde gevolgen van de economische groei niet onder controle zijn. De duidelijkste voorbeelden hiervan zijn:

• het tegengaan van klimaatverandering
• het behoud van biodiversiteit
• de afhankelijkheid van schaarse grondstoffen

Van een cultuur van ‘groei dankzij uitputting’ met lineaire stedenbouw en bouwen naar een cultuur van ‘groei dankzij duurzame ontwikkeling’ met circulaire stedenbouw en bouwen om in de behoeften van de huidige generatie te voorzien. Zonder daarmee voor toekomstige generaties de mogelijkheid in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien (zie: commissie-Brundtland: United Nations World Commission on Environment and Development, Our Common Future, 1987).

Een duurzame gebiedsontwikkeling met toekomst, waarbij overvloed bijdraagt aan duurzaamheid op het gebied van:

• een schoon milieu
• een duurzame energievoorziening
• concurrentievermogen van de economie
• toekomstbestendigheid van de zorg
• ontwikkelingssamenwerking
• onderwijs
• cultureel erfgoed
• werkgelegenheid
• het financiële systeem

Kansen voor de duurzame gebiedsontwikkeling

Duurzame gebiedsontwikkeling creëert kansen op de 9 bovenstaande gebieden, omdat duurzame gebiedsontwikkeling vraagt om:

• innovatie en creativiteit
• nieuwe manieren van samenwerking
• het stimuleren van en inspelen op  toekomstige ontwikkelingen
• het voorzien in de toekomstige behoefte van de samenleving, de klant en de eindgebruiker

Goede voorbeelden over duurzame gebiedsontwikkeling geeft gedeputeerde Erik Koppe van de Provincie Limburg tijdens zijn keynote 'Limburg moet grootschalig renoveren en transformeren' op het Duurzaam Gebouwd Congres 2014 in Maastricht in het MECC.

Duurzaamheid zonder aandacht voor de omgeving

Duurzaamheid is het waarborgen van de bestaansmogelijkheden van alle mensen op aarde en in de toekomst. Duurzame ontwikkeling vergt een balans tussen de kwaliteit van:

• de natuurlijke leefomgeving (planet)
• de economie (profit)
• en het sociale vermogen van de mens (people)

De kern van de balans van de 3 P’s is dat het herstelvermogen en de natuurlijke veerkracht van ecosystemen en de gezondheid van de mens niet worden geschaad.

De ultieme vraag is: waarom ontbreekt de 4^e P van omgeving (place) in de nieuwe Omgevingswet?

Duurzame gebiedsontwikkeling start immers met de omgeving in relatie met de mensen in deze omgeving met hún economisch handelen in relatie tot de aarde! Voor een unieke en onderscheidende duurzame gebiedsontwikkeling is daarom een visie op de omgeving, de omgevingsvisie, vereist.

Conclusie

Duurzame gebiedsontwikkeling creëert volop kansen en uitdagingen door creativiteit en innovatieve capaciteit voor duurzame initiatieven bij het bedrijfsleven met een faciliterende overheid. De nieuwe Omgevingswet versterkt deze kansen voor bedrijven die duurzame initiatieven ontwikkelen met een faciliterende overheid die nu ook ‘Nu al Eenvoudig Beter’ werkt. Voor een unieke en onderscheidende duurzame gebiedsontwikkeling is een visie op de omgeving, de omgevingsvisie, vereist.

Meer tips...

In mijn volgende blog besteed ik aandacht aan: Wat is een omgevingsvisie in het wetvoorstel van de nieuwe Omgevingswet? En... de voordelen van een omgevingsvisie.

Auteur Arno Kleine Staarman is projectmanager ruimtelijke ontwikkeling van Aranto: Van visie tot realisatie! ‘Voor wie zijn bestemming kent, vindt Aranto de weg’ (vrij vertaald naar een spreuk van de Chinese filosoof Lao Tze).