De omvang van de renovatie- en transformatieopgave en de winst voor bouwers bij het verduurzamen van bestaande bouw werd duidelijk tijdens Duurzaam Gebouwd Op Locatie: Renovatie. Deelnemers kregen nieuwe inzichten en gingen in discussie met sprekers als Meindert Smallenbroek en Henk Jagersma.

Smallenbroek, directeur Bouwen bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken, vertelt vanuit zijn overheidsvisie welke kansen er voor de bouw liggen. “De verduurzamingsopgave maakt de bouwbranche innovatiever en vraaggerichter. Daarnaast moeten gebouwen duurzamer en energiezuiniger worden. Hierbij gelden als uitgangspunten: gemiddeld een energielabel A in 2030 en alle gebouwen gemiddeld energieneutraal in 2050.”

De renovatie- en transformatieopgave vindt hij fors, met 7 miljoen bestaande gebouwen en jaarlijks ‘slechts’ 50.000 nieuwe gebouwen. “Daarom stimuleren we koplopers, via blok-voor-blok projecten (grootschalige energiebesparingsprojecten) en vanuit Energiesprong met nul-op-de-meterwoningen.”

Drijfveer

Dat de bouw in een omwenteling zit en vraaggerichter gaat werken, is volgens Smallenbroek duidelijk. “Kijk naar de vraagkant en verleid particuliere eigenaren om actie te ondernemen. Een drijfveer hiervoor is het revolverend fonds, met laagrentende leningen voor particulieren en verhuurders.” Minister Stef Blok schreef eerder een brief over dit revolverend fonds, waarin meer informatie staat. 

“Naast dit fonds hebben corporaties sinds 1 juli 2014 400 miljoen euro ter beschikking. Verder zorgen we met het indicatieve energielabel in 2015 voor verdere bewustwording”, aldus Smallenbroek over de overheidsstimulansen de komende tijd. “Energiebesparing is de motor voor een innovatieve en vraaggerichte bouwsector.”

Succesfactoren transformaties
Na deze toekomstblik toont het duo Henk Jagersma, Syntrus Achmea Real Estate & Finance, en Peter van der Gugten, directeur Heijmans Vastgoed, de praktijkcase Wijnhaven in Den Haag om de succesfactoren van transformaties toe te lichten. “Een perfectie locatie is een van die factoren”, vindt Jagersma. “Daarnaast moet het materiaal duurzaam zijn en de lasten zo laag mogelijk. Vooral de omgeving is bij een transformatie cruciaal.”

Dit geldt ook voor Wijnhaven, waar de ministeries van Binnenlandse Zaken en Justitie worden omgebouwd: ‘de grootste transformatie van Nederland’. “De gemeente Den Haag richt de Turfmarkt opnieuw in en legt een verbinding met de rivierenbuurt. De eerste fase, het slopen van de middenbouw en de vernieuwbouw van de hoog- en laagbouw, is geslaagd”, aldus Jagersma. Als tweede fase noemen de heren de tijdelijke exploitatie door Heijmans, met daarna een nog te bepalen herontwikkeling. Het gaat om in totaal 125.000 vierkante meter in het hart van Den Haag.

Duurzaamheid leidend
“Bij de start van de ontwikkeling was samenwerking tussen investeerders en eindgebruikers het uitgangspunt. Uitdaging hierbij was het enthousiasmeren van pensioenfondsen Landbouw en Rabo voor de opgave. Duurzaamheid houden we in principe als leidend aan, met een aansluiting op het stadsverwarmingsnet en WKO van Eneco”, vertelt Van der Gugten. Opmerkelijk is volgens hem dat de Universiteit van Leiden gebruikmaakt van 14.000 vierkante meter. “Dit zal zeker de levendigheid en de economie van Den Haag aanwakkeren. We spreken hier over 350 hoogwaardige banen in de binnenstad en versterking van de opleidingen op het gebied van internationaal recht, politiek en bestuur.”

Om transformaties als deze te bevorderen, kent Jagersma enkele punten die de overheid kan toepassen. “Geen fiscale ruling per project, maar transformatie altijd fiscaal als ‘verbouw’ behandelen is een belangrijk punt. Daarnaast: geen interpretatievrijheid meer voor gemeenten in relatie tot Bouwbesluittoets en vrijstelling van overdrachtsbelasting voor transformatiepanden.”

Stappen nemen
Na dit Haagse project stelt Sto Isoned-directeur Rob de Jong in zijn visie ‘Anders renoveren’ twee manieren van renoveren voor. “`Een mooi alternatief voor het opwaarderen van de woning in één keer, is stap-voor-stap renoveren. Denk bijvoorbeeld aan een nul-op-de-meterdak. Dat is een woning upgraden zonder spijt te krijgen van de investeringsgrootte.”

Geïntegreerde componenten passen volgens De Jong perfect in dit straatje van verduurzamen in stappen. “Als bouwers en partners moeten we werken aan samenwerkende onderdelen. Onderschat overigens niet het belang van de gevel: 60% van het energieverbruik gaat naar dit onderdeel in het gebouw.

Efficiency
Hij ziet een gevaar als de ambitie bij renovatie- en transformatieprojecten ontbreekt. “Dan verspeel je de mogelijkheid tot een échte energetische verbetering. Pak je die kans niet, dan moet je er vervolgens weer jaren op wachten. Renoveren kan anders, onder andere door het stapsgewijs te doen. Efficiency is het combineren van renoveren, isoleren en uiteindelijk opwaarderen.”

Terugblik

Op de terugblik-pagina van Duurzaam Gebouwd Op Locatie: Renovatie kunt u onder andere foto's en presentaties bekijken.