BIM is een hulpmiddel. Maar in hoeverre kan BIM u helpen bij het realiseren van duurzame bouwwerken? 

BIM helpt een goede samenwerking te bevorderen bij een ontwerpproject. Die samenwerking kan gelden voor uiteenlopende partijen, van initiatief tot gebruik en sloop. Dus niet alleen voor architect en constructeur, maar ook voor de aannemer, de productleverancier, de toekomstige beheerder van het gebouw, en ga zo maar verder. En laten we de opdrachtgever vooral niet vergeten!

Een heldere uitvraag met een goede toelichting op de ambities: dat is het fundament van iedere ontwerpopgave! Zonder een solide basis wordt het een lastige operatie. Kennisintegratie speelt al direct vanaf de start een belangrijke rol. Opdrachtgever en architect moeten samen met de verschillende adviseurs het volledige ontwerpproces door willen lopen. En de adviseurs op hun beurt, moeten over het totaalconcept kunnen nadenken. Door het integrale ontwerpproces te stimuleren, stijgen uw kansen om duurzame ambities nog verder te laten groeien.

Conceptkeuze bepalend
In de ontwerpfase worden de projectdoelen concreet gemaakt in termen van vorm, ruimte, materiaal en techniek. Het ontwerpproces is een ingewikkeld proces, omdat dé beste oplossing simpelweg niet bestaat. Uiteenlopende oplossingsrichtingen zijn denkbaar. Daarom moet het ontwerpteam verschillende routes met verschillende mogelijkheden onderzoeken.

Maar het is onmogelijk om een groot aantal alternatieven tot in detail uit te werken en met elkaar te vergelijken. Al vrij snel zult u een van de concepten moeten kiezen. Dan is het goed om te beseffen dat het gekozen concept vanaf dan bepalend is voor álle volgende keuzemomenten!

Ontwerpproces
Het ontwerpproces wordt naarmate het proces vordert steeds complexer. Door de hoeveelheid informatie en gedetailleerdheid van het ontwerp is behoefte aan geavanceerde technieken. Systemen die een probleemloze informatie-uitwisseling mogelijk maken. BIM is een belangrijk hulpmiddel geworden om deze informatiestromen goed te structureren.

De ingewikkelde duurzaamheidsopgave én het gebruik van BIM verlangen van het ‘bouwteam’ dat zij op andere manier met elkaar gaan samenwerken. Een Bouw Informatie Model kunt u bovendien inzetten om het virtuele gebouw op diverse aspecten alvast door te rekenen. De technische mogelijkheden hiervoor zijn ongekend! 

Doordat u speciale rekenprogramma’s aan het intelligente model van het gebouw koppelt, wordt het relatief eenvoudig om verscheidene simulaties uit te voeren. Zo maakt u al tijdens het ontwerpproces de consequenties zichtbaar van elke wijziging die wordt doorgevoerd. 

Mensenwerk
Maar vergeet niet: de conceptfase van het proces is richtinggevend. En hier speelt BIM nog nauwelijks een rol. Een Bouw Informatie Model vraagt om veel (gedetailleerde) input, terwijl het bij een conceptontwerp slechts om een schetsmatige uitwerking gaat. De beleving en de functionaliteit van het gebouw staan hier centraal, niet de oplossingen waarmee dit wordt gerealiseerd. Ouderwetse werksessies waarbij alle partijen samen aan tafel zitten, werken in dit geval echt het best. 

Daarbij is het belangrijk elkaar scherp te houden en uit te dagen. Durf vragen te stellen en sta open voor ideeën van de ander. Bekijk alle aspecten vanuit verschillende invalshoeken, en in hun onderlinge samenhang. Het denkproces dat daarmee gepaard gaat kan een digitaal Bouw Informatie Model niet van ons overnemen. 

BIM als logische vervolgstap
Zijn de belangrijkste keuzes inmiddels gemaakt? Dan is BIM inderdaad een logische vervolgstap. Het biedt veel extra mogelijkheden. Zeker bij de verdere uitwerking, de uitvoering en het beheer van het gebouw. Het is een handige tool die tot interessante nieuwe inzichten kan leiden. Ik zie heel veel mogelijkheden waaraan BIM een bijdrage kan leveren. In de Kennispaper die u hier gratis kunt downloaden is mijn korte inventariserend onderzoek beschreven, en treft u een aantal van deze veelbelovende mogelijkheden aan.

Maar om BIM aan te merken als essentiële voorwaarde bij de verduurzaming in de bouw? Dat gaat een stap te ver. Ontwerpen is echt mensenwerk. Het vraagt om creativiteit en inventiviteit. Het leggen van nieuwe verbindingen en doorbreken van bestaande patronen. Nieuwe kansen zien. Daar gaat het uiteindelijk om.

Door Natalie Prinsen, projectmanager SBRCURnet