De verlichting langs de snelwegen in de Randstad, Noord-Brabant en Limburg wordt grotendeels uitgezet, in het kader van bezuinigingen. Eind september 2013 moet het plan voor het versoberen van de verlichting langs de snelweg volledig zijn doorgevoerd. 

Rijkswaterstaat meldt dat de verlichting op de drukste momenten van de dag aanblijft, maar tussen 21.00 en 05.00 uur ’s avonds uit wordt gezet. De maatregel moet bijdragen aan kostenbesparing en maakt deel uit van een groter pakket aan versoberings- en efficiencymaatregelen. Tot 2020 wordt er met de maatregelen 35 miljoen euro bespaard. 

Minder verlichting betekent volgens Rijkswaterstaat een lager energieverbruik en op sommige plekken minder lichtvervuiling voor de omgeving. Via een brochure wordt duidelijk welke verlichting wanneer aan- en uit staat. Zo gaat de verlichting op drukke weggedeelten pas om 22.30 uur uit.

Beter alternatief
Nico Bos, adviseur openbare verlichting bij Grontmij, vindt dat er een beter alternatief is voor het compleet uitschakelen van de verlichting: “De snelwegen waar Rijkswaterstaat de maatregel op wil doorvoeren, zijn in de nachtelijke uren vrij rustig. Langs deze wegen is niet altijd een vangrail aanwezig. Door de verlichting uit te schakelen staat er om de veertig tot vijftig meter een lichtmast in het donker.”

Bos vraagt zich af of automobilisten in een dergelijke situatie voldoende kunnen anticiperen, in het kader van de veiligheid. Daarom moet er volgens hem een balans worden gevonden tussen compleet uitschakelen en de veiligheid van verkeersdeelnemers. “Die balans is aanwezig bij een concept als slim schakelen, oftewel het om-en-om inschakelen van verlichting. Bij dit concept creëer je voldoende licht voor de automobilist, terwijl de overheid op energie en kosten bespaart.”

Besparingen
Bos gaat in op de besparingen die met dit concept gemoeid zijn en de beschikbare toepassing van de maatregel: “In eerste instantie lijkt het om-en-om inschakelen of het aanlaten van één op drie lichtmasten minder geld op te leveren en energie te besparen dan het direct uitschakelen van licht op hele trajecten.” Volgens Bos is hierbij de toepasbaarheid van de maatregel van belang: “Deze manier van verlichtingsbeperking kan op veel meer snelwegen en provinciale wegen worden toegepast dan op de nu aangewezen wegen voor totale uitschakeling.”

Effect van verlichting
Het SWOV meldt in een factsheet dat openbare verlichting een overwegend gunstig effect heeft op de verkeersveiligheid. “Het verlichten van voorheen onverlichte wegen leidt over het algemeen tot minder en minder ernstige verkeersongevallen.” Uit onderzoek (Elvik et al, 2009) blijkt tevens dat het aantal ongevallen met verwondingen op snelwegen met dertien procent afneemt als verlichting wordt gevoerd.

Bos vertelt over andere gevaren die de uitschakeling met zich meebrengt: “Ik denk dat mensen die nachtblind of slechtziend zijn de tijden waarop de verlichting uit is gaan mijden. Als die mensen uiteindelijk tóch de weg op gaan omdat er niets verandert, dan kan dat tot ongelukken leiden. Ik zie mogelijkheden voor slim schakelen omwille van de veiligheid, én vanwege de hogere mate van toepasbaarheid van het concept.”