drs. Steffen van Rijs geeft zijn visie over het duurzame imago van beton. Conclusie: Het beeld van duurzaamheid en beton mag dan (nog) niet het beste zijn, de feiten spreken een ander verhaal.
Beton en duurzaamheid; wat is de relatie en gaan deze begrippen wel samen? Beton heeft namelijk niet het imago duurzaam te zijn, in tegenstelling tot bouwen met hout. Dat hout een duurzaam imago heeft gekregen is logisch. Hout is ‘op en top’ natuur en daarbij een oneindige bron van materiaal, zolang je er maar voor zorgt dat je elke keer een nieuwe boom plaatst. Het is dus logisch dat iedereen aan hout denkt als duurzaam bouwen ergens naar voren komt. Maar de duurzame prestaties van beton zijn, in tegenstelling tot wat veel mensen denken, zeker niet minder.
Het is belangrijk eerst te bepalen wat we bedoelen met duurzaamheid. Als we duurzaamheid betrekken op het begrip ‘grondstoffen’ dan gaat het over zaken als uitputting van de aarde, afval en recyclebaarheid. In deze context is beton duurzaam. Het is een lokaal product, de grondstoffen zijn in grote getale voorradig en het is honderd procent recyclebaar. Daar komt bij dat de beton industrie in haar producten meer afval uit andere industrieën gebruikt dan dat het zelf creëert.
Maar duurzaamheid is breder en heeft daarnaast ook nog andere aspecten. Als er in de bouw over duurzaam bouwen wordt gesproken, gaat het vaak over energie en CO2. Twee begrippen die een grote samenhang hebben. Het gebruik van energie is een grote bron van CO2 uitstoot en de ‘bouw’ heeft een grote invloed op het energieverbruik in Nederland. Alle bouwwerken zorgen namelijk van bouw tot sloop voor een grote energievraag, voornamelijk uit operationeel gebruik.
Om de CO2 uitstoot gerelateerd aan een bouwwerk te minimaliseren, moet als eerste de energievraag worden beperkt. Bij het beperken van deze energievraag heeft beton een groot voordeel ten opzichte van lichte bouwmethoden (zoals houtskeletbouw). Beton heeft namelijk een grotere massa dan lichtere bouwmethodes. Een grotere massa betekent een lagere energievraag.
Tijdens het verwarmen van een gebouw met een betonnen constructie wordt de warmte opgeslagen in de betonmassa. Vervolgens wordt die opgeslagen warmte geleidelijk weer afgestaan aan de omgeving. Hoe meer (thermische) massa, hoe langer het binnenklimaat op een aangename temperatuur blijft, zonder extra bij te verwarmen. Dit bufferend vermogen van beton, het 'warmte accumulerende vermogen', is ook van toepassing op het koelen van een gebouw. Gebouwen van lichtere bouwmaterialen hebben een dergelijke ‘warmtebuffer’ niet.
Natuurlijk heeft het product beton door de toepassing van cement een hogere CO2 footprint, maar een bouwwerk van beton heeft uiteindelijk, gezien over de totale levensduur van een bouwwerk, een aanzienlijk lagere CO2 footprint dan een gebouw van lichtere materialen. Gebouwen met een hoge thermische massa kunnen bij een goed ontwerp en deugdelijke bouw tot energiebesparingen van wel 10% leiden. Die energiebesparingen kunnen oplopen tot 25% à 35%, wanneer we het beton activeren met lage temperatuur verwarming.
Dit is dan ook de reden dat duurzame projecten in Nederland steeds vaker in beton worden uitgevoerd en er bouwwerken zijn met een betonnen constructie die het hoogste BREEAM niveau hebben behaald.
Het beeld van duurzaamheid en beton mag dan (nog) niet het beste zijn, de feiten spreken een ander verhaal. Kijk voor meer informatie over deze onderwerpen op www.betonisduurzaam.nl en www.bluecasco.nl
Tekst en afbeeldingen: drs. Steffen van Rijs (CRH)